Σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου για Παιδεία και Τοπική Αυτοδιοίκηση - Τι προβλέπεται για το πανεπιστημιακό άσυλο

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο νόμου "Επείγουσες ρυθμίσεις των Υπουργείων Εσωτερικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Δικαιοσύνης, Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τουρισμού".

Όπως αναφέρει ο Υπουργός Εσωτερικών, Παναγιώτης Θεοδωρικάκος, με το νομοσχέδιο εισάγονται ρυθμίσεις για την άμεση αντιμετώπιση επειγόντων θεμάτων, όπως ενδεικτικά θέματα εκπαίδευσης, κυβερνησιμότητας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, τροποποιήσεις των κωδίκων του ποινικού δικαίου, καθώς και θέματα ψηφιακής πολιτικής, και καλεί κάθε ενδιαφερόμενο να συμμετάσχει, καταθέτοντας προτάσεις, προκειμένου να βελτιωθούν οι διατάξεις του σχεδίου.

Τι προβλέπεται για το άσυλο

Το άρθρο 64 του σχεδίου νόμου προβλέπει την αντικατάσταση του άρθρου 3 του ν. 4485/2017 ως εξής:

«Άρθρο 3 Ακαδημαϊκές ελευθερίες – Αναβάθμιση της ποιότητας του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος

1. Στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) κατοχυρώνεται και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και τη διδασκαλία, η οποία αποτελεί θεσμική εγγύηση της αδέσμευτης και απαραβίαστης επιστημονικής σκέψης, έρευνας και διδασκαλίας.

2. Η ακαδημαϊκή ελευθερία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών, προστατεύονται σε όλους τους χώρους των Α.Ε.Ι., έναντι οποιουδήποτε προσπαθεί να τις καταλύσει ή περιορίσει.

3. Εντός των χώρων των Α.Ε.Ι. οι αρμόδιες αρχές ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητές τους συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων.».

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι η ελευθερία της έρευνας και της διδασκαλίας όταν ασκείται μέσα στον χώρο που παρέχεται η ανώτατη εκπαίδευση από τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα.

Πρόκειται για την ελευθερία καθενός μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας να συμμετέχει στην έρευνα και στην διδασκαλία, αναπτύσσοντας την προσωπικότητά του. Αποτελεί όμως και θεσμική εγγύηση που προστατεύει λειτουργικά την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας και διδασκαλίας, δηλαδή την οργανωμένη επιστημονική δραστηριότητα, που αναπτύσσεται στους χώρους των Α.Ε.Ι σύμφωνα με κανόνες που θεσπίζει και με οικονομικά μέσα που παρέχει το κράτος.

Η ιστορική εξέλιξη στο ευρύτερο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι έχει πλέον καταδείξει ότι έχουμε οδηγηθεί σε κατάχρηση της έννοιας της ακαδημαϊκής ελευθερίας, υπό την έννοια της εργαλειοποίησής της για την παροχή ανοχής (ιδίως μέσω της αδυναμίας ή παρεμπόδισης παρέμβασης των αρχών) σε πράξεις και συμπεριφορές που συντελούνται εντός των χώρων των Α.Ε.Ι. και δεν έχουν καμία σχέση με την έρευνα, τη διδασκαλία και την εν γένει ελεύθερη 23 έκφραση και διακίνηση ιδεών (ενδεικτικά, άσκηση ψυχολογικής ή σωματικής βίας, προπηλακισμοί φοιτητών, καθηγητών και διοικητικού προσωπικού, βίαιες διακοπές μαθημάτων, καταστροφές σε σπουδαστήρια και κτίρια, παρασκευή και κυκλοφορία εύφλεκτων υλικών και εκρηκτικών υλών, παρεμπόριο και διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, ανάπτυξη έκνομων δραστηριοτήτων).

Οι πράξεις και συμπεριφορές αυτές αντιτίθενται στην συνταγματικώς κατοχυρωμένη ακαδημαϊκή ελευθερία, περιορίζοντας στην πράξη την ελεύθερη έκφραση και διακίνηση ιδεών και υποβαθμίζοντας την ποιότητα του παρεχομένου ερευνητικού και διδακτικού έργου. Τίθεται, επίσης, ζήτημα προστασίας της δημόσιας περιουσίας από τέτοιες έκνομες πράξεις και συμπεριφορές, κατά τον ίδιο τρόπο που ισχύει για κάθε άλλο δημόσιο χώρο.

Για τους λόγους αυτούς κρίνεται επιβεβλημένη η προτεινόμενη ρύθμιση κατά την οποία, αφενός κατοχυρώνεται και προστατεύεται η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση ιδεών στην επιστημονική έρευνα και διδασκαλία, αφετέρου ορίζεται ότι εντός των χώρων των Α.Ε.Ι. οι αρμόδιες αρχές ασκούν όλες τις κατά νόμο αρμοδιότητες τους, συμπεριλαμβανομένης της επέμβασης λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων. Παύει, επομένως, ο χώρος εντός του οποίου ασκείται η ακαδημαϊκή ελευθερία να αποτελεί «πεδίο προστασίας» έκνομων ενεργειών και συμπεριφορών, και εξομοιώνεται ο χώρος των Α.Ε.Ι. με τον κοινό δημόσιο χώρο, όσον αφορά την άσκηση αρμοδιοτήτων των αρχών και την επέμβασή τους λόγω τέλεσης αξιόποινων πράξεων.

Επομένως, οι αρμόδιες αρχές οφείλουν, σε κάθε περίπτωση, να επεμβαίνουν εφόσον λάβουν γνώση παντοιοτρόπως για την τέλεση οποιασδήποτε αξιόποινης πράξης και εντός των χώρων των Α.Ε.Ι.

Κυρώνονται οι αλλαγές στους Κώδικες με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου 27.6.2019

Με το άρθρο 70 του σχεδίου νόμου προβλέπεται η κύρωση των διορθώσεων στον νέο Ποινικό Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας με την ΠΝΠ 27.6.2019.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, οι διορθώσεις έχουν ήδη ενσωματωθεί στους ανωτέρω Κώδικες και εφαρμόζονται δίχως προβλήματα στην πράξη από τους δικηγόρους και από τους δικαστές.

Οι συγκεκριμένες αβλεψίες έχουν αξιολογηθεί και έχουν συμφωνηθεί στο σύνολό τους τόσο από τη νομοπαρασκευαστική επιτροπή του Ποινικού Κώδικα όσο και από αυτήν του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ενώ οι προτεινόμενες προς ενσωμάτωση διατάξεις αποσκοπούν στην εύρυθμη και ομαλή λειτουργία των ως άνω Κωδίκων.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι στις αλλαγές που κυρώθηκαν δεν περιλαμβάνεται το σημείο ιγ', σύμφωνα με το οποίο στην παρ. 3 του άρθρου 463 προστίθεται τρίτο εδάφιο ως εξής: «Όπου σε ειδικούς νόμους απειλείται ποινή κάθειρξης τουλάχιστον δεκαπέντε ετών, επιβάλλεται ποινή κάθειρξης τουλάχιστον δέκα ετών.».

Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου, όπως τέθηκε σε διαβούλευση.