logo-print

Στη Βουλή ο νέος Κώδικας Δικαστικών Υπαλλήλων - Τι προβλέπεται για τους «βοηθούς δικαστών»

Καθορίζονται τα καθήκοντα των υπαλλήλων του νέου κλάδου Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου

20/04/2021

27/04/2021

Κώδικας Ποινικής Δικονομίας -Ερμηνεία Κατ΄άρθρο - Τόμος Ι - Β έκδοση

ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ

Η απόλυση υπό όρο στην ποινική νομοθεσία των ναρκωτικών

ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΉΜΕΣ / ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΑΥΛΟΣ ΤΟΠΑΛΝΑΚΟΣ

Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης για το νέο Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, το σχέδιο νόμου αποσκοπεί στην ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας του συστήματος απονομής δικαιοσύνης στη χώρα μας, μέσω της αναβάθμισης και του εκσυγχρονισμού της διοικητικής της υποστήριξης από το σώμα των δικαστικών υπαλλήλων, η οργάνωση και λειτουργία του οποίου ανασχεδιάζεται προς τον σκοπό αυτό, με τη σύνταξη νέου Κώδικα. Οι βασικές επιδιώξεις του Κώδικα, καθώς και τα προβλήματα που καλείται να επιλύσει συνοψίζονται ως εξής:

1) Ιδιαιτερότητα δικαστικών υπαλλήλων: Οι δικαστικοί υπάλληλοι αντιμετωπίζονται ως ιδιαίτερη κατηγορία υπαλλήλων και, συνεπώς, όπου υπάρχει αποχρών λόγος, εισάγονται ρυθμίσεις που διαφοροποιούνται από τις αυτές του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων ν.π.δ.δ. (Υπαλληλικού Κώδικα)

2) Μονιμότητα: Εκ του Συντάγματος οι δικαστικοί υπάλληλοι είναι μόνιμοι. Με δεδομένη τη μονιμότητα, ρυθμίζεται το ζήτημα των υπαλλήλων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (Ι.Δ.Α.Χ.) που μεταφέρθηκαν στα δικαστήρια μέσω του νόμου της κινητικότητας.

3) Υπηρεσιακή σχέση - Αξιοπρέπεια - Δικαιώματα και υποχρεώσεις. Στόχος του Κώδικα είναι η ενίσχυση του καθήκοντος των δικαστικών υπαλλήλων σε πλαίσιο συντονισμένης και υπεύθυνης συνεργασίας.

4) Αξιολόγηση – Επιλογή Προϊσταμένων. Καθιερώνεται ειδική διαδικασία, κατά την οποία ο αξιολογητής που χαρακτηρίζει τον αξιολογούμενο ως άριστο, παρουσιάζει στο υπηρεσιακό συμβούλιο και υποστηρίζει ενώπιόν του την άποψή του, προκειμένου το συμβούλιο να εγκρίνει την αριστεία. Στο υπηρεσιακό συμβούλιο παρίσταται και ο υπάλληλος. Κατά τα λοιπά, τόσο στην αξιολόγηση, όσο και στο κεντρικής σημασίας ζήτημα της επιλογής προϊσταμένων οργανικών μονάδων, ως προς το οποίο υπήρχε αυθαιρεσία, καθιερώνεται σύστημα μοριοδότησης, επιδιώκεται η αξιοκρατική κρίση, με τα τυπικά προσόντα να τίθενται περαιτέρω σε δοκιμασία in concreto, με την παρακολούθηση επίκαιρων και ειδικών σεμιναρίων με βαθμολόγηση, με τη συμμετοχή σε εξεταστική διαδικασία και σε δομημένη συνέντευξη.

5) Οι νέοι κλάδοι. Από τις σημαντικότερες καινοτομίες που επιχειρούνται, είναι η δημιουργία δύο καινούργιων κλάδων δικαστικών υπαλλήλων, που πρόκειται να καλύψουν ανάγκες με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και του κύρους της Δικαιοσύνης:

α) Ο Κλάδος ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου,

β) Κλάδος ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων.

6) Η περίπτωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ο Κώδικας καταλαμβάνει και τους δικαστικούς υπαλλήλους του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με εξαίρεση ειδικότερες διατάξεις.

7) Εναρμονίσεις. Όπου χρειάστηκε, εναρμονίσθηκαν σχετικές ρυθμίσεις προς το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την ΕΣΔΑ και τις αντίστοιχες νομολογιακές εξελίξεις, όπως όριο ηλικίας, όρκος και άλλα.

8) Αυτοδυναμία - Εφαρμογή. Τέλος, καταβλήθηκε ιδιαίτερη προσπάθεια, και κατορθώθηκε, να μην υπάρχουν νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις που να δυσχεραίνουν την εφαρμογή των ρυθμίσεων του Κώδικα.

Βοηθοί δικαστών - Τα καθήκοντά τους

Με το νέο Κώδικα θεσπίζεται νέος Κλάδος ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου για να καλύψει την έλλειψη υποστήριξης των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών στην άσκηση των καθηκόντων τους, ειδικά στα ανώτατα αλλά και στα λοιπά μεγάλα δικαστήρια της χώρας.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, η έλλειψη αυτή συνίσταται κυρίως, αφενός στην πλήρη ή μερική απουσία ευρετηρίων της νομολογίας των ανώτατων δικαστηρίων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εσωτερική συνοχή της νομολογίας τους, καθώς και τη γνώση και την ενότητα της νομολογίας, αφ’ ετέρου στην απουσία υποστήριξης των δικαστών και των εισαγγελέων σε εκείνα τα έργα που είναι αναγκαία για την ταξινόμηση, τον προγραμματισμό και συντονισμό, την πρακτική διεκπεραίωση, καθώς και την τεκμηρίωση, νομοθετική, νομολογιακή και βιβλιογραφική, των υποθέσεων που χειρίζονται.

Με την εισαγόμενη ρύθμιση καθορίζονται τα καθήκοντα των υπαλλήλων του νέου κλάδου.

Ειδικότερα, οι υπάλληλοι αυτοί α) θα επικουρούν άμεσα τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς στο έργο τους, παρέχοντάς τους τη ζητούμενη βοήθεια στην επεξεργασία των πραγματικών και νομικών ζητημάτων των υποθέσεων, όπως ιδίως στην αναζήτηση κρίσιμων στοιχείων προς συμπλήρωση του φακέλου, στην ταξινόμηση και παρουσίαση των στοιχείων της δικογραφίας, στον εντοπισμό αναφυόμενων νομικών ή πραγματικών ζητημάτων, στην έρευνα και συλλογή της νομοθεσίας, νομολογίας και ενδεχομένως βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας, στη σύνταξη σχεδίων νομικών κειμένων και στη διεξαγωγή ελέγχων, β) θα ταξινομούν τις υποθέσεις, προσδιορίζοντας τον αρμόδιο δικαστικό σχηματισμό και εντοπίζοντας, στο μέτρο του δυνατού, τις όμοιες ή συναφείς μεταξύ τους, εκείνες που εμφανίζουν επείγοντα χαρακτήρα και γ) θα συγκεντρώνουν την εκ πρώτης όψεως κρίσιμη νομοθεσία και νομολογία και δ) θα διεξάγουν ορισμένες απλές έρευνες σε ζητήματα παραδεκτού ή βασίμου που είναι προφανή ή έχουν επιλυθεί από τη νομολογία, συντάσσοντας, ενδεχομένως και σχέδιο απόφασης.

Εξάλλου, οι ιδιαιτερότητες των δικαστηρίων και εισαγγελιών της χώρας δεν επιτρέπουν την αναλυτικότερη εξειδίκευση των αρμοδιοτήτων των υπαλλήλων του κλάδου και την περαιτέρω ρύθμιση των σχέσεων των υπαλλήλων αυτών με τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς. Τέτοιες ρυθμίσεις, επί του παρόντος, μπορεί να τίθενται με τους κανονισμούς των δικαστηρίων και εισαγγελιών, ώστε να είναι προσαρμοσμένες στις συγκεκριμένες ανάγκες και δυνατότητές τους.

Αναλυτικά τα άρθρα 23 και 24 προβλέπουν:

Άρθρο 23 Σύσταση οργανικών θέσεων - Κλάδος ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου

1. Συστήνονται οργανικές θέσεις του Κλάδου ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου, ως εξής: α) Από τριάντα (30) θέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τον Άρειο Πάγο και το Ελεγκτικό Συνέδριο. β) Δέκα (10) θέσεις στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου. γ) Από τρεις (3) θέσεις στη Γενική Επιτροπεία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και στη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. δ) Από δέκα (10) θέσεις στο Εφετείο Αθηνών, το Πρωτοδικείο Αθηνών, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών και το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών. ε) Από πέντε (5) θέσεις στο Εφετείο Θεσσαλονίκης, το Εφετείο Πειραιά, το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, το Πρωτοδικείο Πειραιά, το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης, το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης και το Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά. στ) Από δέκα (10) θέσεις στην Εισαγγελία Εφετών Αθηνών και την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών. ζ) Από πέντε (5) θέσεις στην Εισαγγελία Εφετών Θεσσαλονίκης, την Εισαγγελία Εφετών Πειραιά, την Εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης και την Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά.

2. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομικών, μετά από πρόταση των Προέδρων των ανώτατων δικαστηρίων, του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο και του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, μπορεί να αυξάνονται οι πιο πάνω θέσεις και να συστήνονται θέσεις του κλάδου και σε άλλα δικαστήρια ή εισαγγελίες.

Άρθρο 24 Καθήκοντα

Οι δικαστικοί υπάλληλοι του Κλάδου ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου έχουν τα ακόλουθα καθήκοντα: α) επικουρούν άμεσα τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς στο έργο τους, β) απασχολούνται στην ταξινόμηση και την προκαταρκτική επεξεργασία των υποθέσεων, εφόσον αυτό προβλέπεται στον κανονισμό του οικείου δικαστηρίου ή εισαγγελίας, γ) εφόσον προβλέπεται στον κανονισμό του δικαστηρίου ή της εισαγγελίας, επεξεργάζονται τη νομολογία του δικαστηρίου ή της εισαγγελίας τους και συντάσσουν ευρετήρια και δελτία νομολογίας εθνικών, ενωσιακών, διεθνών και αλλοδαπών δικαστηρίων, καθώς και νομοθεσίας, βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας.

Με απόφαση της Διοικητικής Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, στην οποία μετέχει χωρίς ψήφο και ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, μπορεί να ανατίθεται το έργο της ευρετηρίασης της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας και σε υπαλλήλους του κλάδου που υπηρετούν στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια.

Με απόφαση της Διοικητικής Ολομέλειας του Αρείου Πάγου μπορεί να ανατίθεται το έργο της ευρετηρίασης της νομολογίας του Αρείου Πάγου και σε υπαλλήλους του κλάδου που υπηρετούν στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια και εισαγγελίες.

Δικαστική Επικοινωνία και Διεθνείς Σχέσεις

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, όπως προκύπτει από συγκριτικά δεδομένα και διεθνή κείμενα, η πραγματικότητα διεθνώς όπως και στη χώρα μας έχει αναδείξει την ανάγκη διαφύλαξης του θεσμικού ρόλου της Δικαιοσύνης και της προστασίας των πολιτών από ανακριβή πληροφόρηση.

Ως τώρα, παρατηρείται αμηχανία των δικαστηρίων να ανταποκριθούν στην ανάγκη αυτή, ιδίως διότι ο δικαστικός λειτουργός θεωρείται πως θεσμικά δεν πρέπει να έχει δημόσιο λόγο, εκφραζόμενος μόνο μέσω των αποφάσεών του, ενώ άλλωστε στερείται κατά κανόνα της απαραίτητης κατάρτισης, προκειμένου να διαχειριστεί αποτελεσματικά ζητήματα επικοινωνίας.

Εξάλλου, και στον τομέα των διεθνών σχέσεων παρατηρείται έλλειψη υποστηρικτικών δομών, που θα επέτρεπαν στα δικαστήρια να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις ανάγκες που δημιουργούνται, μεταξύ άλλων, από την αύξηση των συμμετοχών των δικαστηρίων σε διεθνή fora, τις ανταλλαγές επισκέψεων και την προβολή της εθνικής νομολογίας στο εξωτερικό.

Μία από τις καινοτομίες του νέου Κώδικα είναι η πρόβλεψη ειδικού κλάδου δικαστικών υπαλλήλων ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων, προκειμένου να στελεχωθούν οι σχετικές υπηρεσίες, ιδίως των ανώτατων δικαστηρίων αλλά και άλλων μεγάλων δικαστηρίων της χώρας, με υπαλλήλους ικανούς και ειδικά εκπαιδευμένους, ώστε να συνδράμουν αποτελεσματικά την άσκηση των οικείων αρμοδιοτήτων τα αρμόδια όργανα που προβλέπει ο κανονισμός του δικαστηρίου.

Με τα άρθρα του τίτλου αυτού οργανώνεται ο νέος κλάδος, ώστε αφενός να διασφαλιστεί η στελέχωσή του από υπαλλήλους με ιδιαίτερες, υψηλού επιπέδου ικανότητες για το ειδικό αυτό αντικείμενο, αφετέρου να προσδιοριστούν με σαφήνεια τα καθήκοντα και το καθεστώς που τους διέπει.

Ειδικότερα, με το προτεινόμενο άρθρο προβλέπεται η σύσταση ορισμένων θέσεων υπαλλήλων του κλάδου μόνο στα ανώτατα δικαστήρια, στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, τη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο και τη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, εν είδει πιλοτικής εφαρμογής. Με προεδρικό διάταγμα μπορεί να αυξάνονται οι πιο πάνω θέσεις και να συνιστώνται θέσεις υπαλλήλων του κλάδου και σε άλλα δικαστήρια ή εισαγγελίες.

Αναλυτικά ταάρθρα 66 και 67 προβλέπουν:

Άρθρο 66 Σύσταση οργανικών θέσεων - Κλάδος ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων

1. Συστήνονται οργανικές θέσεις του Κλάδου ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων ως εξής: α) Από πέντε (5) θέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τον Άρειο Πάγο και το Ελεγκτικό Συνέδριο. β) Από δύο (2) θέσεις στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, τη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο και τη Γενική Επιτροπεία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.

2. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομικών, μετά από πρόταση των Προέδρων των ανώτατων δικαστηρίων, του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και του Γενικού Επιτρόπου των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, κατά περίπτωση, μπορεί να αυξάνονται οι θέσεις της παρ. 1 και να συστήνονται θέσεις του ανωτέρω κλάδου και σε άλλα δικαστήρια ή εισαγγελίες.

Άρθρο 67 Καθήκοντα

1. Οι δικαστικοί υπάλληλοι του κλάδου ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων υπάγονται απευθείας στον πρόεδρο του δικαστηρίου, τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ή τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή τον Γενικό Επίτροπο των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και έχουν ως καθήκον την επικουρία των αρμόδιων, κατά τον κανονισμό, οργάνων του δικαστηρίου, εισαγγελίας ή επιτροπείας όσον αφορά στην ενημέρωση του κοινού για τις δραστηριότητες και τη νομολογία τους, τη σύνταξη ανακοινώσεων, τη διοργάνωση συνεντεύξεων τύπου, τη μέριμνα για την παρουσία τους στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τη συστηματική παρακολούθηση και τον εντοπισμό οποιασδήποτε σχετικής αναφοράς, την επικοινωνία και συνεργασία με αλλοδαπά δικαστήρια, οργανισμούς, ενώσεις και δίκτυα, την οργάνωση επιστημονικών συνεδρίων και συναφών εκδηλώσεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό, την οργάνωση επίσημων και μη επισκέψεων και την επιμέλεια σχετικών εκδόσεων, τη μέριμνα για ζητήματα εθιμοτυπίας, την οργάνωση αρχείου και κάθε άλλο ζήτημα συναφές με τις διεθνείς σχέσεις του δικαστηρίου, εισαγγελίας ή επιτροπείας και την επικοινωνία τους με το κοινό.

Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου.

Πολυκώδικας, 15η έκδ., 2023
Το δικαίωμα υπαναχώρησης στην Πνευματική Ιδιοκτησία - Συμβολές Αστικού Δικαίου Νο 13 21