Τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου στον τομέα της επιβολής του νόμου

Στον ιστότοπο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων αναρτήθηκε η ελληνική μετάφραση των Κατευθυντηρίων Γραμμών 5/2022 «σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου στον τομέα της επιβολής του νόμου».

Σύμφωνα με την εισαγωγή του κειμένου:

1. Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αυτόματη αναγνώριση ατόμων με βάση το πρόσωπο τους. Η τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου συχνά βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη, όπως οι τεχνολογίες μηχανικής μάθησης. Οι εφαρμογές τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου υποβάλλονται ολοένα και περισσότερο σε δοκιμές και χρησιμοποιούνται σε διάφορους τομείς, από την ατομική χρήση έως τους ιδιωτικούς οργανισμούς και τη χρήση από τη δημόσια διοίκηση. Οι αρχές επιβολής του νόμου αναμένουν επίσης οφέλη από τη χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου. Υπόσχεται λύσεις σε σχετικά νέες προκλήσεις, όπως έρευνες που αφορούν μεγάλο όγκο συλλεχθέντων αποδεικτικών στοιχείων, αλλά και σε γνωστά προβλήματα, ιδίως όσον αφορά την έλλειψη προσωπικού για καθήκοντα παρατήρησης και αναζήτησης.

2. Μεγάλο μέρος του αυξημένου ενδιαφέροντος για την τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου βασίζεται στην αποτελεσματικότητα και την επεκτασιμότητά της. Μαζί με αυτές έρχονται και τα μειονεκτήματα που είναι συνυφασμένα με την τεχνολογία και την εφαρμογή της —επίσης σε μεγάλη κλίμακα. Αν και μπορεί να υπάρχουν χιλιάδες σύνολα δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που αναλύονται με το πάτημα ενός κουμπιού, οι ήδη μικρές επιπτώσεις των αλγοριθμικών διακρίσεων ή της εσφαλμένης ταυτοποίησης μπορεί να επιφέρουν μεγάλο αριθμό ατόμων που επηρεάζονται σοβαρά στη συμπεριφορά και την καθημερινή ζωή τους. Το ίδιο το μέγεθος της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και ιδίως βιομετρικών δεδομένων, αποτελεί ένα ακόμη βασικό στοιχείο της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου, καθώς η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα συνιστά παρέμβαση στο θεμελιώδες δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σύμφωνα με το άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: ο Χάρτης).

Διαβάστε επίσης: Δικαίωμα πρόσβασης στα προσωπικά δεδομένα (Κατευθυντήριες Γραμμές 1/2022)

3. Η εφαρμογή της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου των αρχών επιβολής του νόμου θα έχει —και σε κάποιο βαθμό ήδη έχει— σημαντικές επιπτώσεις σε φυσικά πρόσωπα και ομάδες ατόμων, συμπεριλαμβανομένων των μειονοτήτων. Οι εν λόγω επιπτώσεις θα έχουν επίσης σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο συμβιώνουμε και στην κοινωνική και δημοκρατική πολιτική μας σταθερότητα, εκτιμώντας την υψηλή σημασία του πλουραλισμού και της πολιτικής αντιπολίτευσης. Το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αποτελεί συχνά βασική προϋπόθεση για τη διασφάλιση άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η εφαρμογή της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου τείνει ιδιαίτερα να παρεμβαίνει σε θεμελιώδη δικαιώματα πέραν του δικαιώματος προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

4. Ως εκ τούτου, το ΕΣΠΔ θεωρεί σημαντικό να συμβάλει στη συνεχιζόμενη ενσωμάτωση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου στον τομέα της επιβολής του νόμου που καλύπτεται από την οδηγία για την προστασία των δεδομένων στο πλαίσιο της επιβολής του νόμου1 αντίστοιχα με τις εθνικές νομοθεσίες που τη μεταφέρουν στο εθνικό δίκαιο και να παράσχει τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές. Οι κατευθυντήριες γραμμές έχουν ως στόχο να παρέχουν σχετικές πληροφορίες στους νομοθέτες σε ενωσιακό και σε εθνικό επίπεδο, καθώς και στις αρχές επιβολής του νόμου και στους υπαλλήλους τους, κατά την εφαρμογή και τη χρήση συστημάτων τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου. Το πεδίο εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών περιορίζεται στην τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου. Ωστόσο, άλλες μορφές επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα βάσει βιομετρικών στοιχείων από τις αρχές επιβολής του νόμου, ιδίως εάν η επεξεργασία τους πραγματοποιείται εξ αποστάσεως, ενδέχεται να ενέχουν παρόμοιους ή πρόσθετους κινδύνους για τα φυσικά πρόσωπα, τις ομάδες και την κοινωνία. Σύμφωνα με τις αντίστοιχες περιστάσεις, ορισμένες πτυχές των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών ενδέχεται επίσης να αποτελέσουν χρήσιμη πηγή στις εν λόγω περιπτώσεις. Τέλος, τα φυσικά πρόσωπα που ενδιαφέρονται γενικά ή ως υποκείμενα των δεδομένων μπορούν επίσης να βρουν σημαντικές πληροφορίες, ιδίως όσον αφορά τα δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων.

5. Οι κατευθυντήριες γραμμές αποτελούνται από το κύριο έγγραφο και τρία παραρτήματα. Το επικείμενο κύριο έγγραφο παρουσιάζει την τεχνολογία και το ισχύον νομικό πλαίσιο. Για να διευκολυνθεί ο προσδιορισμός ορισμένων από τις σημαντικότερες πτυχές για την ταξινόμηση της σοβαρότητας της παρέμβασης στα θεμελιώδη δικαιώματα σε ένα δεδομένο πεδίο εφαρμογής, στο παράρτημα Ι παρατίθεται υπόδειγμα. Οι αρχές επιβολής του νόμου που επιθυμούν να προμηθευτούν και να διαχειριστούν ένα σύστημα τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου μπορούν να βρουν πρακτική καθοδήγηση στο παράρτημα ΙΙ. Ανάλογα με το πεδίο εφαρμογής της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου, θα μπορούσαν να θεωρηθούν σημαντικές διάφορες εκτιμήσεις. Στο παράρτημα ΙΙΙ περιλαμβάνεται ένα σύνολο υποθετικών σεναρίων και σχετικών εκτιμήσεων.

Το πλήρες κείμενο των Κατευθυντηρίων Γραμμών 5/2022 είναι διαθέσιμο εδώ.