Το υποχρεωτικό τεστ DNA πατρότητας δεν αποτελεί παραβίαση της ιδιωτικής ζωής (ΕΔΔΑ)

Με μία ενδιαφέρουσα απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε ότι η υποχρεωτική υποβολή ενός άνδρα σε τεστ DNA πατρότητας δεν παραβιάζει το δικαίωμά του στην ιδιωτική ζωή.

Η υπόθεση αφορούσε σέ έναν Βρετανό υπήκοο, τον κ. Mifsud, ο οποίος διαμαρτυρήθηκε σχετικά με την έκδοση δικαστικής απόφασης, η οποία τον υποχρέωνε να υποβληθεί σε τεστ DNA στο πλαίσιο μία υπόθεσης αναγνώρισης πατρότητας.

Συγκεκριμένα, το 2012 μία γυναίκα ξεκίνησε ενώπιον δικαστηρίου της Μάλτας την προβλεπόμενη διαδικασία, προκειμένου ο κ. Mifsud να αναγνωριστεί ως βιολογικός πατέρας της και αυτό να αποτυπωθεί στο πιστοποιητικό γέννησής της.

Ο προσφεύγων αρνήθηκε την πατρότητα και η γυναίκα ζήτησε από το δικαστήριο να διατάξει τη διεξαγωγής τεστ DNA, όπως προβλέπεται από τον Αστικό Κώδικα σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ο προσφεύγων διατύπωσε αντιρρήσεις, υποστηρίζοντας ότι ο εξαναγκασμός του σε τεστ DNA θα παραβίαζε τα δικαιώματά του βάσει του άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης και ζήτησε την υποβολή ερωτήματος στο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας.

Τα δικαστήρια απέρριψαν τους ισχυρισμούς του κ. Mifsud, με το Συνταγματικό Δικαστήριο να αναφέρεται ιδιαιτέρως στο δικαίωμα της ενδαιφερόμενης γυναίκας να γνωρίζει ποιος ήταν ο πατέρας της, διαπιστώνοντας ότι ο κ. Mifsud δεν θα υφίστατο καμία ταπεινωτική μεταχείριση εάν υποβαλλόταν στο τεστ, το οποίο πραγματοποιείται διά του στόματος.

Το test DNA τελικά έλαβε χώρα κανονικά και ο κ. Mifsud προσέφυγε στο ΕΔΔΑ, υποστηρίζοντας ότι οι διατάξεις που καθιστούν υποχρεωτικό το τεστ DNA στις διαδικασίες περί πατρότητας παραβιάζουν το άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής).

Η προσφυγή κατατέθηκε στο ΕΔΔΑ το 2015, ωστόσο ο προσφεύγων πέθανε τον Δεκέμβριο του 2017 και η προσφυγή του συνεχίστηκε από τη χήρα του.

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου

Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι τα δικαστήρια της Μάλτας είχαν βρει σωστή ισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα του κ. Mifsud και εκείνα της αιτούσας γυναίκας, η οποία προσπαθούσε να αποδείξει ότι ήταν ο πατέρας της.

Σύμφωνα με το Δικαστήριο, ο κ. Mifsud είχε υποστηρίξει ότι η σχετική νομοθεσία δεν τηρούσε την αρχή της ισότητας των όπλων λόγω του χρονικού σημείου που διατάχθηκε να υποβληθεί στο τεστ - δηλαδή στην αρχή της διαδικασίας για την αναγνώριση της πατρότητας, ενώ ακόμα δεν είχε κριθεί η αναγκαιότητα διενέργειάς του.

Το τεστ καθόριζε το αποτέλεσμα της υπόθεσης και αποτελούσε στην πραγματικότητα αυτοενοχοποιητική απόδειξη.

Το Δικαστήριο διαφώνησε με την άποψη περί αυτοενοχοποίησης, ακόμη κι αν θεώρησε πράγματι τα τεστ DNA καθορίζουν την έκβαση στις υποθέσεις πατρότητας.

Το ΕΔΔΑ επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι το σημαντικό στοιχείο στην υπόθεση σημείο ήταν ότι ο προσφεύγων ήταν σε θέση να συμμετέχει σε όλη τη διαδικασία, να παρουσιάσει τα επιχειρήματά του και να προβεί στην εξέταση μαρτύρων.

Η διενέργεια εξετάσεων DNA δεν έρχεται σε αντίθεση με τους κανόνες δικαίου και τη φυσική δικαιοσύνη, δεδομένου ιδίως της επιδίωξης θεμιτού σκοπού σε σχέση με την αιτούσα γυναίκα.

Αν και το ΕΔΔΑ δέχθηκε εν μέρει το επιχείρημα του κ. Mifsud πως το γεγονός ότι το τεστ ήταν θεωρητικά υποχρεωτικό θα μπορούσε να εγείρει ζήτημα σύμφωνα με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι στην πράξη το τεστ ήταν απίθανο να διεξαχθεί, αν δεν υπήρχε εκ πρώτης όψεως αναγκαιότητα για αυτό σύμφωνα με τα στοιχεία της υπόθεσης.

Επιπρόσθετα, στην περίπτωση του κ. Mifsud, το τεστ DNA διατάχθηκε μετά από διεξοδική εξέταση από τα δικαστήρια της Μάλτας, τα οποία δεν είχαν επιδείξει κανένα σημάδι ότι έκριναν αυθαίρετα ή άδικα.

Συνολικά, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι τα εθνικά δικαστήρια είχαν επιτύχει μια δίκαιη ισορροπία κατά τη στάθμιση των συμφερόντων του κ. Mifsud και της αιτούσας γυναίκας, συνεπώς δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.