Λογισμικό ανοιχτού κώδικα και ηλεκτρονική διακυβέρνηση: Το παράδειγμα της Βουλγαρίας

Η διείσδυση του λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα στη δημόσια διοίκηση άρχισε να υλοποιείται από τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας σε αρκετές χώρες.

Παρά την έντονη αντίδραση μεγάλων εταιρειών όπως με το περίφημο γράμμα Φ.Α.Α «Φόβου, Αβεβαιότητας και Αμφιβολίας» (Fear, Uncertainty and Doubt, F.U.D) της Microsoft προς γερουσιαστές του Περού, η ιδέα της αποδέσμευσης από την αγορά και ανανέωση αδειών κλειστού λογισμικού, οδήγησε αρκετές χώρες αλλά και μεμονωμένες πόλεις στην αντικατάσταση του λειτουργικού συστήματος Windows αλλά και του Microsoft Office με δωρεάν λογισμικό.

Πέρα όμως από τα προφανή οικονομικά οφέλη, το λογισμικό ανοιχτού κώδικα διαθέτει κάποια επιπλέον στοιχεία τα οποία το καταστούν ιδιαίτερα ελκυστικό συγκεκριμένα για τον τομέα της δημόσιας διοίκησης: ασφάλεια δεδομένων, εύκολη προσβασιμότητα και προγραμματιστική συνέχεια.

Με βασικό γνώμονα τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, η βουλγαρική βουλή υπερψήφισε τον περασμένο μήνα, και έθεσε σε εφαρμογή από τις αρχές Ιουλίου, τροποποιήσεις της Πράξης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης οι οποίες αλλάζουν δραστικά τον τρόπο υλοποίησης των δημόσιων πληροφοριακών συστημάτων της χώρας.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 58α που θέτει τους όρους υλοποίησης πληροφοριακών και ηλεκτρονικών υπηρεσιών για το δημόσιο, προβλέπονται τα εξής:

• Το λογισμικό θα πρέπει να πληροί τα κριτήρια του λογισμικού ανοιχτού κώδικα.
• Όλα τα πνευματικά δικαιώματα, ο πηγαίος κώδικας, η αρχιτεκτονική των διεπαφών και βάσεων δεδομένων θα πρέπει να διατίθενται ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς στη χρήση, τροποποίηση και διάθεσή τους.
• Η ανάπτυξη του λογισμικού θα πρέπει να πραγματοποιείται σε ανοιχτό αποθετήριο κώδικα.

Με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις, η Βουλγαρία γίνεται η πρώτη χώρα παγκοσμίως που απαιτεί όλο το λογισμικό το οποίο θα γράφεται για το δημόσιο τομέα και ο κώδικάς του να είναι διαθέσιμα ανοιχτά και ελεύθερα προσβάσιμα.

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σύμβουλο Bozhidar Bozhanov όλα τα προγράμματα που δημιουργούνται για το δημόσιο χρηματοδοτούνται από τους φορολογούμενους οι οποίοι θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση και να επωφεληθούν από αυτά.

Προφανώς η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν αφορά τη χρήση εμπορικού λογισμικού στις δημόσιες υπηρεσίες της γειτονικής χώρας και την αντικατάσταση των προϊόντων της Microsoft ή της Oracle με ελεύθερο λογισμικό, αν και οι εμπνευστές της δια στόματος Bozhanov συστήνουν μια τέτοια κίνηση ανεπιφύλακτα.

Αναγνωρίζουν παράλληλα πως το γεγονός ότι κάτι είναι νόμος δε σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι θα εφαρμοστεί, ενώ θεωρούν δεδομένη την προσπάθεια εταιρειών να παρακάμψουν το συγκεκριμένο άρθρο. Τα πρώτα δείγματα πάντως είναι θετικά, αφού έχει ήδη δημιουργηθεί το ηλεκτρονικό «αποθετήριο κώδικα» (code repository) και είναι διαθέσιμο στο Github.

Με πληροφορίες από thepolicy.us, lex.bg, thehackernews.com, opensource.org