1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται οι διατάξεις: α) του τρίτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 135 και της παρ. 9 του άρθρου 151 του Δασικού Κώδικα (Ν.δ. 86/1969, Α΄ 7) και β) κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη που αντίκειται στο νόμο αυτό ή που αναφέρεται σε θέματα που ρυθμίζονται από αυτόν.
2. Η παράγραφος 7 του άρθρου 151 του Δασικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
«7. Η διαχείριση δασών τα οποία ανήκουν σε περισσότερα πρόσωπα εξ αδιαιρέτου κατά κυριότητα, νομή ή περιορισμένα δικαιώματα καρπώσεως διενεργείται,ανεξάρτητα από τον αριθμό των δικαιούχων και της έκτασης του δάσους, ως εξής:
α) Από υφισταμένους, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, αναγκαστικούς δασικούς συνεταιρισμούς ιδιοκτησίας (κυριότητας ή νομής) ή καρπώσεως δασικών περιορισμένων δικαιωμάτων του Α.Ν. 1627/1939.
β) Αν δεν υφίστανται συνεταιρισμοί της προηγούμενης περίπτωσης, από αναγκαστικούς συνεταιρισμούς οι οποίοι έχουν συσταθεί κατά τις διατάξεις του Ν.δ. της 11/19 Ιουλίου 1923 «Περί αναγκαστικών συνεταιρισμών διαχειρίσεως ακινήτου συνιδιοκτησίας και κοινής χορτονομής», εφόσον οι συνεταιρισμοί αυτοί διαχειρίζονται δάση.
γ) Αν δεν υφίστανται συνεταιρισμοί της προηγούμενης περίπτωσης, από εταιρία οποιασδήποτε μορφής που συνιστάται με τη συμμετοχή όλων των δικαιούχων και σκοπό τη διαχείριση του αδιαίρετου δάσους.
δ) Αν δεν έχει συσταθεί εταιρία της προηγούμενης περίπτωσης, κατά τις περί κοινωνίας, εντολής και αντιπροσώπευσης διατάξεις του Αστικού Κώδικα (άρθρα 785 επ. 713 επ. και 211 επ. αντίστοιχα).
Κατά τα λοιπά, η διαχείριση των δασών αυτών διενεργείται κατά τις περί διαχειρίσεως των ιδιωτικών δασών διατάξεις της δασικής νομοθεσίας υπό τη δασοπολιτική επιτήρηση του Κράτους».
3. Η παρ. 1 του άρθρου 19 του Ν. 3208/2003 (Α΄ 303) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Ιδιωτικά δάση ως και δάση του άρθρου 152 του Δασικού Κώδικα (συνιδιόκτητα μετά του Δημοσίου δάση), των οποίων η διαχείριση και εκμετάλλευση έχει από εικοσαετίας και πλέον εγκαταλειφθεί, τίθενται από την αρμόδια δασική αρχή υπό διαχείριση, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και προαγωγής της εθνικής οικονομίας, σύμφωνα με τις περί διαχειρίσεως και εκμεταλλεύσεως των δημοσίων δασών ισχύουσες διατάξεις. Προϋπόθεση για την κατά τα ανωτέρω ενέργεια της δασικής αρχής, είναι η διαπίστωσή της, με ειδικά αιτιολογημένη σχετική πράξη της, ότι οι κάτοχοι των δασών αυτών, παρουσιάζουν αντικειμενική αδυναμία να τα διαχειριστούν ή να τα εκμεταλλευτούν. Τα έσοδα από την εκμετάλλευση των παραπάνω δασών, μετά την αφαίρεση των πάσης φύσεως εξόδων και των δικαιωμάτων υπέρ του Δημοσίου, αποδίδονται από το Δημόσιο νομίμως στους δικαιούχους. Κατά την απόδοσή τους, υφίσταται επιπλέον παρακράτηση, ποσοστού δέκα επί τοις εκατό (10%), το οποίο όπως και τα δικαιώματα υπέρ του Δημοσίου κατατίθενται υπέρ του Πράσινου Ταμείου στον ειδικό κωδικό Ειδικός Φορέας Δασών και διατίθενται αποκλειστικά για έργα διαχείρισης, ανάπτυξης και προστασίας δασών. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, καθορίζονται οι αναγκαίες λεπτομέρειες για την εφαρμογή της παρούσης παραγράφου».
4. Στο άρθρο 117 του Δασικού Κώδικα προστίθενται παράγραφοι 5 και 6 ως εξής:
«5. Μέχρι την 31η Αυγούστου εκάστου έτους, οι Διευθύνσεις Δασών Νομών, καταρτίζουν και εγκρίνουν, μετά από εισήγηση των οικείων Δασαρχείων, Πρόγραμμα Εκμετάλλευσης των δασικών συμπλεγμάτων ευθύνης τους για το επόμενο διαχειριστικό έτος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις εγκεκριμένες διαχειριστικές μελέτες ή στους εγκεκριμένους πίνακες υλοτομίας. Το Πρόγραμμα Εκμετάλλευσης είναι ετήσιο, συντάσσεται ανά δασικό σύμπλεγμα και περιλαμβάνει:
α) τις προς υλοτομία συστάδες και την έκταση αυτών,
β) τον τρόπο εκμετάλλευσης κάθε συστάδας σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις του Δασικού Κώδικα όπως ισχύουν,
γ) τα δασοπονικά είδη, το προβλεπόμενο λήμμα ανά κατηγορία ξυλείας, το είδος υλοτομίας, τις εργασίες συντήρησης και βελτίωσης, τις ποσότητες που πρόκειται να δεσμευθούν για την κάλυψη ατομικών αναγκών, τις αναγκαίες πιστώσεις όπου απαιτούνται, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια που κρίνεται αναγκαία ανά συστάδα.
Η σύνταξη και έγκριση του ανωτέρω Προγράμματος αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη των εργασιών εκμετάλλευσης εκάστου διαχειριστικού έτους. Αν δεν είναι δυνατή η τήρηση της προθεσμίας του πρώτου εδαφίου της παρούσας για την κατάρτιση και έγκριση του Προγράμματος Εκμετάλλευσης, λόγω αδυναμίας έγκαιρης σύνταξης και έγκρισης Διαχειριστικής Μελέτης ή Πίνακα Υλοτομίας, η ως άνω προθεσμία μπορεί να παρατείνεται έως τις 28 Φεβρουαρίου του έτους το οποίο αφορά το Πρόγραμμα Εκμετάλλευσης με απόφαση του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από αιτιολογημένη εισήγηση της κατά τόπο δασικής υπηρεσίας, υποβαλλομένης ιεραρχικώς στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
6. Ποσοστό μέχρι 10% των ετήσιων εσόδων του Πράσινου Ταμείου στον κωδικό Ειδικός Φορέας Δασών που προέρχονται από την εκμετάλλευση των δασών (δημοσίων και μη δημοσίων) κατ’ εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του παρόντος Κώδικα διατίθεται αποκλειστικά από αυτό για την κάλυψη των δαπανών εκπόνησης δασοπονικών μελετών των δημοσίων δασών».
5. Μετά το άρθρο 136 του Δασικού Κώδικα προστίθεται άρθρο 136A ως εξής:
«Άρθρο 136Α
Παραχώρηση της εκμετάλλευσης των δημοσίων δασών σε πρωτοβάθμιες ΔΑ.Σ.Ο.
1. Η εκμετάλλευση των δημοσίων δασών μπορεί να παραχωρείται σε πρωτοβάθμιες ΔΑ.Σ.O..
Σε κάθε πρωτοβάθμια ΔΑ.Σ.Ο. παραχωρείται η εκμετάλλευση τουλάχιστον μιας διαχειριστικής μονάδας, ήτοι συστάδας, αποκλειόμενης της παραχώρησης μέρους αυτής.
Στις πρωτοβάθμιες ΔΑ.Σ.Ο. μπορούν να ανατίθενται και εργασίες βελτίωσης και συντήρησης των ως άνω δασών.
2. Η παραχώρηση της εκμετάλλευσης των υπό διαχείριση συστάδων γίνεται χωρίς μίσθωμα, με απόφαση του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης στις πρωτοβάθμιες ΔΑ.Σ.Ο. της περιφέρειας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ύστερα από αίτησή τους και μετά από σχετική εισήγηση της Διεύθυνσης Δασών του Νομού περί της νόμιμης λειτουργίας, της δυναμικότητας και της οικονομικής τους επάρκειας, με βάσει ελέγχου που διενεργεί κατ’ εφαρμογή της κείμενης περί αυτών νομοθεσίας.
Η παραχώρηση στις πρωτοβάθμιες ΔΑ.Σ.Ο. γίνεται με την ακόλουθη σειρά προτίμησης:
α) στις ΔΑ.Σ.Ο, των οποίων η έδρα υπάγεται στα διοικητικά όρια του Δήμου στην περιφέρεια του οποίου εμπίπτουν οι υπό παραχώρηση συστάδες,
β) στις ΔΑ.Σ.Ο., των οποίων η έδρα και οι υπό παραχώρηση συστάδες υπάγονται στα γεωγραφικά όρια του Νομού,
γ) στις ΔΑ.Σ.Ο., των οποίων η έδρα και οι συστάδες υπάγονται στα διοικητικά όρια της Περιφέρειας και
δ) στις ΔΑ.Σ.Ο., των οποίων η έδρα και οι συστάδες κείνται εντός της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Αν δεν εκδηλωθεί ενδιαφέρον από πρωτοβάθμιες ΔΑ.Σ.Ο. της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, είναι δυνατόν η εκμετάλλευση να παραχωρηθεί σε πρωτοβάθμια ΔΑ.Σ.Ο. άλλης Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
3. Της απόφασης παραχώρησης έπεται υπογραφή συμφωνητικού παραχώρησης, που υπογράφεται από τον προϊστάμενο του οικείου Δασαρχείου ή της οικείας Διεύθυνσης Δασών άνευ Δασαρχείου και τον Πρόεδρο της πρωτοβάθμιας ΔΑ.Σ.Ο.. Στο συμφωνητικό παραχώρησης περιλαμβάνονται οι όροι εκτέλεσης των απαραίτητων για την εκμετάλλευση, συντήρηση και βελτίωση του δάσους, δασικών εργασιών. Εάν η πρωτοβάθμια ΔΑ.Σ.Ο. παραβιάζει τους όρους του συμφωνητικού κηρύσσεται έκπτωτη και αποκλείεται η ανάθεση σε αυτήν της εκμετάλλευσης δασών για τα επόμενα δύο (2) χρόνια με όλους τους τρόπους εκμετάλλευσης τους προβλεπόμενους από τις διατάξεις του δασικού κώδικα.
4. Με Προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται οι προϋποθέσεις, η διαδικασία, τα υποδείγματα συμφωνίας, οι εγγυήσεις, οι κυρώσεις και οι λοιπές λεπτομέρειες για την παραχώρηση της εκμετάλλευσης, συντήρησης και βελτίωσης των δημοσίων δασών στις πρωτοβάθμιες ΔΑ.Σ.Ο.. Με το ως άνω Προεδρικό διάταγμα καθορίζεται το τίμημα που αποδίδουν οι πρωτοβάθμιες ΔΑ.Σ.Ο. στους οικείους ΟΤΑ και στο Φορέα Δασών του Πράσινου Ταμείου.
5. Από τις διατάξεις του άρθρου αυτού δεν θίγονται οι διατάξεις του Δασικού Κώδικα που αφορούν την προστασία και διαχείριση των εθνικών δρυμών, αισθητικών δασών και διατηρητέων μνημείων της φύσης, οι διατάξεις του Ν. 1650/1986 περί προστατευόμενων περιοχών, καθώς και κάθε άλλη διάταξη του Εθνικού και Κοινοτικού Δικαίου που αφορά προστατευόμενες περιοχές. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν εφαρμόζονται για τα δάση που ανήκουν στους ΟΤΑ, για τα οποία ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 197 του Ν. 3463/2006 (Α΄ 114)».
6. Μέχρι την έκδοση του Προεδρικού διατάγματος που αναφέρεται στην προηγούμενη παράγραφο παραμένει σε ισχύ το Π.δ. 126/1986 (Α΄ 44), όπως τροποποιείται με τον παρόντα νόμο.
7. Το εδάφιο β΄ της παρ. 3 του άρθρου 137 του Δασικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
«β. Η χωρίς δημοπρασία απόληψη δασικών προϊόντων γίνεται μόνο μέσω δασικών συνεταιρισμών εργασίας και στην περίπτωση αυτή το καταβλητέο στο Δημόσιο τίμημα, εάν τα δασικά προϊόντα παραλαμβάνει για λογαριασμό του ο συνεταιρισμός, καθορίζεται με απόφαση του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Εφόσον, όμως, τα δασικά προϊόντα παραλαμβάνει το Δημόσιο από τον συνεταιρισμό, οι τιμές ανάθεσης υλοτομικών και λοιπών εργασιών συγκομιδής (ρίψη, διαμόρφωση, μετατόπιση και λοιπές εργασίες) καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας».
8. Το εδάφιο ε΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 138 του Δασικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
«ε. Εφόσον πρόκειται για κάλυψη αναγκών, είτε μικροεπαγγελματιών, είτε ατομικής καταναλώσεως των κατοίκων της περιφέρειας του δασαρχείου το τίμημα, οι δικαιούχοι, τα δικαιολογητικά, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα καθορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας».
9. Στο άρθρο 3 του Π.δ. 126/1986 (Α΄ 44) προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής:
«4. Αν δεν είναι δυνατή η τήρηση των χρονολογικά προσδιοριζόμενων προθεσμιών του παρόντος διατάγματος και συγκεκριμένα των προθεσμιών που αφορούν το πρόγραμμα ή σχέδιο εκμετάλλευσης της παραγράφου 1 του άρθρου 1, την υποβολή αίτησης της πρωτοβάθμιας ΔΑ.Σ.Ο. της παραγράφου 1 του άρθρου 2, την απόφαση παραχώρησης εκμετάλλευσης της παραγράφου 1 του άρθρου 3, καθώς και την υποβολή δήλωσης της πρωτοβάθμιας ΔΑ.Σ.Ο. περί αποδοχής της απόφασης παραχώρησης της παραγράφου 2 του άρθρου 3, λόγω αδυναμίας έγκαιρης σύνταξης και έγκρισης Διαχειριστικής Μελέτης ή Πίνακα Υλοτομίας, οι ως άνω προθεσμίες μπορεί να παρατείνονται με απόφαση του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από αιτιολογημένη εισήγηση της κατά τόπο αρμόδιας δασικής υπηρεσίας, υποβαλλομένης ιεραρχικώς στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, υπό την προϋπόθεση ότι η εγκατάσταση του συνεταιρισμού στο δάσος με την έκδοση του σχετικού πρωτοκόλλου θα έχει συντελεστεί έως τις 15 Μαΐου του οικείου διαχειριστικού έτους».
10. Η παρ. 3 του άρθρου 7 του Π.δ. 126/1986 αντικαθίσταται, ως εξής:
«3. Όταν ο Συνεταιρισμός παραδίδει τα προϊόντα της εκμετάλλευσης του δάσους σε δική του μονάδα για πώληση ή περαιτέρω επεξεργασία ή σε συνεταιριστικό εργοστάσιο, στο οποίο ο ίδιος είναι μέτοχος, ο προσδιορισμός των υπέρ του Ειδικού Φορέα Δασών του Πράσινου Ταμείου και των ΟΤΑ ποσοστών γίνεται με βάση τις αγοραίες τιμές κατά κατηγορία του ισχύοντος πίνακα διατίμησης».
11.α. Προστίθεται εδάφιο η΄ στην παρ. 1 του άρθρου 27 του Π.δ. 100/2014 (Α΄ 167) «Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας» ως ακολούθως:
«η) η τήρηση σε ηλεκτρονική μορφή κεντρικού Μητρώου Δασικών Συναιτεριστικών Οργανώσεων και Δασεργατών».
β. Η υποπερίπτωση ββ΄ της περίπτωσης α΄ της παρ. 3 του άρθρου 27 του Π.δ. 100/2014 (Α΄ 167) «Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας» αντικαθίσταται ως εξής:
«Η συνεργασία με τις Δασικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις και τις εποπτεύουσες αρχές αυτών για την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας περί δασικών συνεταιρισμών, η παροχή σχετικών διευκρινήσεων και η έκδοση σχετικών οδηγιών, η παρακολούθηση της εκμετάλλευσης των δημοσίων δασών από τους δασικούς συνεταιρισμούς, καθώς και η παροχή οδηγιών για την αποδοτικότερη οργάνωση της δασικής παραγωγής».
12. Οι διατάξεις του παρόντος δεν έχουν εφαρμογή επί δασικών συνεταιρισμών που εκμεταλλεύονται ιδιόκτητα δάση και έχουν συσταθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 2810/2000 ως ίσχυε μέχρι τις 26.4.2016. Οι συνεταιρισμοί αυτοί εξακολουθούν να διέπονται από τον ως άνω νόμο και το καταστατικό τους. Η κατάργηση του ως άνω νόμου με το άρθρο 50 του Ν. 4384/2016 (Α΄ 78) δεν ισχύει για τους εν λόγω συνεταιρισμούς.
