Πότε θεωρείται ένας δικηγόρος "καταναλωτής" με την έννοια της Οδηγίας για τις καταχρηστικές ρήτρες συμβάσεων;

Με απόφασή του στην υπόθεση Horatiu Ovidiu Costea v. Volksbank Romania, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης διευκρίνισε την έννοια του «καταναλωτή» στο πλαίσιο της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές.

Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο της ΕΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ένας δικηγόρος, ο οποίος έχει συνάψει με τράπεζα σύμβαση πιστώσεως με σύσταση εγγυήσεως επί ακινήτου που ανήκει στο δικηγορικό γραφείο του, αποτελεί "καταναλωτή" κατά την έννοια της Οδηγίας.

Ιστορικό

Ο προσφεύγων, Η.Ο. Costea, ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου και στο πλαίσιο αυτό αναλαμβάνει, κυρίως, υποθέσεις στον τομέα του εμπορικού δικαίου.

Το 2008 συνήψε σύμβαση πιστώσεως με μία τράπεζα, σύμφωνα με την οποία, ως εγγύηση για την εξόφληση του δανείου συστάθηκε υποθήκη επί ακινήτου που ανήκει στο δικηγορικό γραφείο του.

Η σύμβαση αυτή πιστώσεως υπεγράφη από τον H. O. Costea, αφενός, ως δανειολήπτη και, αφετέρου, ως εκπρόσωπο του δικηγορικού του γραφείου, εξαιτίας της συστάσεως εμπράγματης ασφάλειας επί του τελευταίου.

Διαβάστε επίσης: Σημαντική απόφαση για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο: Καταχρηστικός ο ΓΟΣ χορήγησης δανείων

Την ίδια ημέρα συστάθηκε η ως άνω υποθήκη με χωριστό συμβολαιογραφικό έγγραφο, μεταξύ της τράπεζας και του δικηγορικού αυτού γραφείου το οποίο εκπροσωπήθηκε στην εν λόγω πράξη από τον Η. Ο. Costea.

Πέντε χρόνια αργότερα, το 2013, ο H. O. Costea άσκησε αγωγή ενώπιον ρουμανικού δικαστηρίου με αίτημα, αφενός, να αναγνωριστεί ο καταχρηστικός χαρακτήρας της συμβατικής ρήτρας σχετικά με την προμήθεια κινδύνου και, αφετέρου, να ακυρωθεί η εν λόγω ρήτρα και να επιστραφεί η προμήθεια που εισέπραξε η τράπεζα.

Το αρμόδιο ρουμανικό δικαστήριο αποφάσισε να αναστείλει τη διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο της ΕΕ το ακόλουθο προδικαστικό ερώτημα:

«Έχει η διάταξη του άρθρου 2, στοιχείο β΄, της οδηγίας [93/13], η οποία αφορά τον ορισμό της έννοιας του “καταναλωτή”, την έννοια ότι περιλαμβάνει ή, αντιθέτως, αποκλείει από τον εν λόγω ορισμό ένα φυσικό πρόσωπο που ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου και συνάπτει με τράπεζα σύμβαση πιστώσεως, χωρίς να προσδιορίζεται ο σκοπός της πιστώσεως, όταν στο πλαίσιο της συμβάσεως το δικηγορικό γραφείο του εν λόγω φυσικού προσώπου ορίζεται ως εγγυητής παρέχων εμπράγματη ασφάλεια επί ακινήτου;»

Απόφαση

Απαντώντας, το Δικαστήριο της ΕΕ έκρινε ότι ο ορισμός του «καταναλωτή» έχει αντικειμενικό χαρακτήρα και πρέπει να καθορίζεται ανάλογα με το αν το πρόσωπο ενεργεί, στην κρινόμενη σύμβαση, για σκοπούς που εμπίπτουν στην την εμπορική, επιχειρηματική ή επαγγελματική του δραστηριότητα.

Σύμφωνα με το ΔΕΕ, όταν ένα πρόσωπο συνάπτει σύμβαση εν μέρει για σκοπούς εκτός του επαγγέλματός του και εν μέρει για σκοπούς που σχετίζονται με το επάγγελμά του (όπως στην προκειμένη περίπτωση), το συμβαλλόμενο μέρος πρέπει να θεωρείται ως καταναλωτής, εάν η επαγγελματική του ιδιότητα δεν επικρατεί εντός του συνολικού πλαισίου της κύριας συμφωνίας.

Ειδικότερα, το Δικαστήριο της ΕΕ έκρινε ότ:

Το άρθρο 2, στοιχείο β΄, της οδηγίας 93/13/ΕΟΚ σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές, έχει την έννοια ότι φυσικό πρόσωπο που ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου, το οποίο συνάπτει σύμβαση πιστώσεως με τράπεζα, χωρίς να προσδιορίζεται ο σκοπός της πιστώσεως στη σύμβαση αυτή, μπορεί να εκλαμβάνεται ως «καταναλωτής» κατά την έννοια της ανωτέρω διατάξεως, οσάκις η εν λόγω σύμβαση δεν συνδέεται με την επαγγελματική δραστηριότητα του δικηγόρου αυτού.

Η περίσταση ότι για την οφειλή που γεννήθηκε με την ίδια σύμβαση παρασχέθηκε εγγύηση μέσω εμπράγματης ασφάλειας συσταθείσας από το πρόσωπο αυτό υπό την ιδιότητα του εκπροσώπου του δικηγορικού του γραφείου και αφορώσας περιουσιακά στοιχεία προοριζόμενα για την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας του εν λόγω προσώπου, όπως ένα ακίνητο που ανήκει στο γραφείο αυτό, δεν ασκεί συναφώς επιρροή.

Ολόκληρη την απόφαση μπορείτε να βρείτε εδώ.