25η Νοεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών

Η 25η Νοεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, είναι ημέρα προβληματισμού και περίσκεψης, με στόχο την ανάδειξη του σοβαρού ζητήματος της βίας κατά των γυναικών - φαινόμενο με παγκόσμια εμβέλεια -, καθώς και την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.

Όπως επισημαίνει το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΙΜΔΑ), η άσκηση κάθε μορφής βίας κατά των γυναικών – σωματική, σεξουαλική, ψυχική, λεκτική αλλά και οικονομική – στο εργασιακό, οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ενώ ταυτόχρονα είναι μια πραγματικότητα, την οποία η διεθνής κοινότητα αδυνατεί να αντιμετωπίσει.

Στις μορφές αυτές έχει προστεθεί και η άσκηση βίας, κακοποίηση αλλά και σωματεμπορία (trafficking) των γυναικών και κοριτσιών στις ένοπλες συρράξεις, που συνιστά μια ακόμα πρόκληση για την ανθρωπότητα. Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, 1 στις 3 γυναίκες παγκοσμίως έχει βιώσει σωματική ή/και σεξουαλικής φύσεως βία ασκούμενη είτε από τους στενούς συντρόφους της ή σεξουαλικής φύσεως από μη συντρόφους.

Επιπλέον, 200 εκατομμύρια γυναίκες σε 30 χώρες έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων, λόγω της εφαρμογής «παραδοσιακών» πρακτικών που αντιστρατεύονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών.

Ωστόσο, υπερεθνικοί και διεθνείς οργανισμοί όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης, καθώς και όργανα των Ηνωμένων Εθνών, έχουν επισημάνει την ανάγκη για επαρκή συγκρίσιμα στοιχεία ως προς τον αριθμό και το είδος των περιστατικών βίας κατά των γυναικών που λαμβάνουν χώρα παγκοσμίως προκειμένου να καταστεί δυνατή η εφαρμογή στοχευμένων πολιτικών για την πρόληψη και καταπολέμηση του φαινομένου.

Ανταποκρινόμενος στο εν λόγω αίτημα, ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (FRA) ολοκλήρωσε το 2014 μια πανευρωπαϊκή έρευνα με αντικείμενο τις διαφορετικές εμπειρίες βίας κατά των γυναικών στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ, τα αποτελέσματα της οποίας προσέφεραν σημαντικά στοιχεία για το σχεδιασμό και τη λήψη κατάλληλων μέτρων, ενώ παράλληλα αποτελούν ένα χρήσιμο διαδικτυακό εργαλείο αναζήτησης δεδομένων. Σημαντικά ευρήματα της εν λόγω έρευνας ήταν η αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και το ότι οι γυναίκες αποθαρρύνονται από το μη-υποστηρικτικό δικαστικό σύστημα και συνεπώς δεν καταγγέλλουν στις αρχές τις εμπειρίες βίας.

Η κατάκτηση της ισότητας των φύλων, μέσω της χειραφέτησης των γυναικών και των κοριτσιών και της απόκτησης ίσων δικαιωμάτων με τους άνδρες σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, μπορεί να συντελέσει στην πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών. Παρά τις δεσμεύσεις της διεθνούς κοινότητας για στοχευμένη κι αποτελεσματικότερη δράση η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών αυξάνεται. Στο πλαίσιο υλοποίησης των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals), - εκ των οποίων ο Στόχος 5 έχει τον τίτλο «Ισότητα των Φύλων» -, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών αναγνωρίζει, μεταξύ άλλων, ότι η βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων τους και συνάμα ανάχωμα στην ανάπτυξη.

Το ΙΜΔΑ υποστηρίζει για ακόμη μια φορά την ανάγκη σχεδιασμού και εφαρμογής από τα μέλη της διεθνούς κοινότητας ορθών πολιτικών για την πρόληψη και καταπολέμηση του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών, όπως η πρόσβαση των γυναικών και κοριτσιών σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής υποστήριξης με στόχο την εγγύηση της ασφάλειάς τους, καθώς και για την προστασία τους και την επανένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο μετά τις τραυματικές εμπειρίες τους. Η υλοποίηση των εν λόγω πολιτικών θα πρέπει να έχει ως γνώμονα το σεβασμό των δικαιωμάτων των γυναικών και κοριτσιών-θυμάτων, τα οποία συμπεριλαμβάνονται στο διεθνές και περιφερειακό νομικό πλαίσιο.

Η προσθήκη σε περιφερειακό επίπεδο της «Σύμβασης για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας» ή αλλιώς Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2011 και τέθηκε σε ισχύ από την 1η Αυγούστου 2014, αποτελεί ένα βήμα προς τη θετική κατεύθυνση, και ως εκ τούτου το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου επαναλαμβάνει την πρόσκληση προς την ελληνική Κυβέρνηση να προβεί άμεσα στην κύρωσή της.