Νόμιμη η εξαίρεση των ηλεκτρονικώς παραδιδόμενων e-books από τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ

Η εξαίρεση των ηλεκτρονικώς παραδιδόμενων ψηφιακών βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών από τον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ είναι συμβατή με την αρχή της ίσης μεταχείρισης, σύμφωνα με το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έπειτα από σχετικό ερώτημα του πολωνικού συνταγματικού δικαστηρίου, το ΔΕΕ έκρινε ότι, καθόσον η οδηγία περί ΦΠΑ (Οδηγία 2006/112/ΕΚ) αποκλείει την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στην ηλεκτρονική παράδοση ψηφιακών βιβλίων, ενώ ταυτοχρόνως επιτρέπει την εφαρμογή τέτοιου μειωμένου συντελεστή στις παραδόσεις ψηφιακών βιβλίων επί κάθε υλικού υποθέματος, οι διατάξεις της εισάγουν διαφορετική μεταχείριση μεταξύ καταστάσεων οι οποίες είναι παρόμοιες.

Διαβάστε επίσης: Ελληνικές υποθέσεις ενώπιον του Δικαστηρίου της ΕΕ: Ανασκόπηση 2016 - Στατιστικά στοιχεία

Ωστόσο, το Δικαστήριο έκρινε τη διαφορετική αυτή μεταχείριση ως δικαιολογημένη, καθώς αποτελεί συνέπεια του ιδιαίτερου καθεστώτος ΦΠΑ του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Σύμφωνα με το ΔΕΕ, ο νομοθέτης της Ένωσης, αποκλείοντας την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στις υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά, απαλλάσσει τους υποκειμένους στον φόρο και τις εθνικές φορολογικές διοικήσεις από την υποχρέωση να εξετάζουν, για κάθε είδος ηλεκτρονικά παρεχόμενης υπηρεσίας, αν εμπίπτει στις υπηρεσίες για τις οποίες μπορεί να εφαρμοστεί τέτοιος συντελεστής δυνάμει της οδηγίας περί ΦΠΑ.

Συνεπώς, το ΔΕΕ θεωρεί πως πρέπει να γίνει δεκτό ότι το μέτρο αυτό είναι κατάλληλο για την επίτευξη του σκοπού που επιδιώκει το ιδιαίτερο καθεστώς ΦΠΑ του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Ιστορικό

Κατά την οδηγία περί ΦΠΑ, τα κράτη μέλη δύνανται να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ σε έντυπες εκδόσεις όπως βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά. Αντιθέτως, οι ψηφιακές εκδόσεις υπόκεινται στον κανονικό συντελεστή με την εξαίρεση των ψηφιακών βιβλίων που παραδίδονται επί υλικού υποθέματος, όπως παραδείγματος χάριν το CD-ROM.

Το πολωνικό συνταγματικό δικαστήριο, επιληφθέν κατόπιν αιτήσεως του Πολωνού συνηγόρου του πολίτη, αμφισβητεί το κύρος της ανωτέρω ρυθμίσεως. Οι αμφιβολίες του αφορούν αφενός το ζήτημα εάν η διαφορετική φορολόγηση είναι συμβατή με την αρχή της ίσης μεταχείρισης και αφετέρου το κατά πόσον το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετέσχε επαρκώς στη νομοθετική διαδικασία.

Απόφαση

Με τη σημερινή απόφασή του το Δικαστήριο διαπιστώνει κατ’ αρχάς ότι, καθόσον η οδηγία περί ΦΠΑ αποκλείει την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στην ηλεκτρονική παράδοση ψηφιακών βιβλίων, ενώ ταυτοχρόνως επιτρέπει την εφαρμογή τέτοιου μειωμένου συντελεστή στις παραδόσεις ψηφιακών βιβλίων επί κάθε υλικού υποθέματος, πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι διατάξεις της εισάγουν διαφορετική μεταχείριση μεταξύ καταστάσεων οι οποίες είναι παρόμοιες υπό το πρίσμα του σκοπού προώθησης της ανάγνωσης τον οποίο επεδίωκε ο νομοθέτης της Ένωσης, επιτρέποντας την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ σε ορισμένα είδη βιβλίων.

Εν συνεχεία, το Δικαστήριο εξετάζει το κατά πόσον η διαφορετική αυτή μεταχείριση είναι δικαιολογημένη. Υπενθυμίζει ότι η διαφορετική μεταχείριση δικαιολογείται εφόσον σχετίζεται με σκοπό που επιδιώκεται νομίμως από το μέτρο με το οποίο αυτή εισάγεται και εφόσον είναι ανάλογη προς τον σκοπό αυτόν. Ειδικότερα, στις περιπτώσεις μέτρων φορολογικής φύσης, ο νομοθέτης της Ένωσης καλείται να προβεί σε επιλογές πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής φύσης και να σταθμίσει αντιτιθέμενα συμφέροντα ή να κάνει σύνθετες εκτιμήσεις. Κατά συνέπεια, στο πεδίο αυτό πρέπει να του αναγνωριστεί ευρεία εξουσία εκτίμησης και, επομένως, ο δικαστικός έλεγχος της τήρησης των ως άνω προϋποθέσεων πρέπει να περιορίζεται στο κατά πόσον συντρέχει πρόδηλη πλάνη. Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο αποκλεισμός της εφαρμογής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στις ηλεκτρονικές παραδόσεις ψηφιακών βιβλίων αποτελεί συνέπεια του ιδιαίτερου καθεστώτος ΦΠΑ του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Συγκεκριμένα, λόγω των συνεχών εξελίξεων στον τομέα των ηλεκτρονικά παρεχόμενων υπηρεσιών, κρίθηκε αναγκαίο να υποβληθούν οι υπηρεσίες αυτές σε σαφείς, απλούς και ομοιόμορφους κανόνες προκειμένου να μπορεί να προσδιοριστεί με βεβαιότητα ο εφαρμοστέος ΦΠΑ στις υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά και να διευκολυνθεί έτσι η διαχείριση του φόρου αυτού από τους φορολογουμένους και τις εθνικές φορολογικές διοικήσεις. Ο νομοθέτης της Ένωσης, αποκλείοντας την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στις υπηρεσίες που παρέχονται ηλεκτρονικά, απαλλάσσει τους υποκειμένους στον φόρο και τις εθνικές φορολογικές διοικήσεις από την υποχρέωση να εξετάζουν, για κάθε είδος ηλεκτρονικά παρεχόμενης υπηρεσίας, αν εμπίπτει στις υπηρεσίες για τις οποίες μπορεί να εφαρμοστεί τέτοιος συντελεστής δυνάμει της οδηγίας περί ΦΠΑ. Συνεπώς, πρέπει να γίνει δεκτό ότι το μέτρο αυτό είναι κατάλληλο για την επίτευξη του σκοπού που επιδιώκει το ιδιαίτερο καθεστώς ΦΠΑ του ηλεκτρονικού εμπορίου. Εξάλλου, αν γινόταν δεκτή, ως προς το ζήτημα αυτό, η δυνατότητα των κρατών μελών να εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ στις ηλεκτρονικές παραδόσεις ψηφιακών βιβλίων, όπως και για τις παραδόσεις τέτοιων βιβλίων επί κάθε υλικού υποθέματος, θα θιγόταν κατ’ αποτέλεσμα η συνολική συνοχή του θεσπισθέντος από τον νομοθέτη της Ένωσης μέτρου που συνίσταται στον αποκλεισμό της δυνατότητας εφαρμογής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ για όλες τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες.

Όσον αφορά την υποχρέωση διαβούλευσης με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη νομοθετική διαδικασία, το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι υφίσταται υποχρέωση νέας διαβούλευσης στην περίπτωση που το τελικώς εγκριθέν κείμενο, εξεταζόμενο στο σύνολό του, αποκλίνει ουσιωδώς από εκείνο επί του οποίου το Κοινοβούλιο έχει ήδη γνωμοδοτήσει, πλην των περιπτώσεων εκείνων που οι τροποποιήσεις ανταποκρίνονται, κατ’ ουσίαν, στις επιθυμίες που εξέφρασε το ίδιο το Κοινοβούλιο. Το Δικαστήριο εξετάζει στη συνέχεια αν ήταν αναγκαία νέα διαβούλευση με το Κοινοβούλιο όσον αφορά τη διάταξη της οδηγίας η οποία προβλέπει την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ μόνο στις παραδόσεις βιβλίων επί υλικού υποθέματος. Το Δικαστήριο κρίνει ως προς το ζήτημα αυτό ότι το οριστικό κείμενο της επίμαχης διάταξης δεν είναι κάτι περισσότερο από απλή φραστική απλοποίηση του κειμένου της πρότασης οδηγίας, του οποίου η ουσία διατηρήθηκε πλήρως. Το Συμβούλιο συνεπώς δεν είχε υποχρέωση νέας διαβούλευσης με το Κοινοβούλιο. Το Δικαστήριο συνάγει εξ αυτού ότι η ως άνω διάταξη της οδηγίας δεν είναι άκυρη.

Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA.