Καταδίκη της Ελλάδας για διαφορετική φορολογική μεταχείριση κληροδοσιών υπέρ ελληνικών μη κερδοσκοπικών οργανισμών

Με απόφασή του στην υπόθεση C‑98/16 (Επιτροπή κατά Ελλάδας) καταδίκασε την Ελλάδα για τη διαφορετική φορολογική μεταχείριση κληροδοσιών υπέρ ελληνικών μη κερδοσκοπικών οργανισμών.

Η υπόθεση αφορά στην ελληνική νομοθεσία για τη φορολογική μεταχείριση κληροδοσιών μη κερδοσκοπικών οργανισμών, η οποία προβλέπει χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή για τις κληροδοσίες υπέρ νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού (φιλανθρωπικού κ.λπ.) σκοπού.

Ωστόσο ο χαμηλός συντελεστής δεν ισχύει για τις κληροδοσίες στα αντίστοιχα νομικά πρόσωπα του εξωτερικού, εκτός αν τα οικεία κράτη αναγνωρίζουν και αυτά ευνοϊκότερη μεταχείριση για τις κληροδοσίες προς τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της Ελλάδας (δηλ. υπό τον όρο της αμοιβαιότητας).

Το 2012, η Επιτροπή απηύθυνε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα σχετικά με την ενδεχόμενη ασυμβατότητα της νομοθεσίας αυτής με την αρχή της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων όπως κατοχυρώνεται με το άρθρο 63 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με το άρθρο 40 της Συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (Συμφωνία ΕΟΧ).

Κατά την Ελλάδα, η διαφορετική φορολογική μεταχείριση κληροδοσιών υπέρ ελληνικών μη κερδοσκοπικών οργανισμών σε σχέση με παρεμφερείς οργανισμούς που εδρεύουν σε άλλες χώρες της ΕΕ/ του ΕΟΧ μπορεί να δικαιολογηθεί από υπέρτερο λόγο δημοσίου συμφέροντος που ανάγεται σε άσκηση κοινωνικής πολιτικής (φιλανθρωπία, ενίσχυση ευπαθών ομάδων, προαγωγή επιστημονικών κλάδων, πολιτιστική ανάπτυξη κλπ). Επιπλέον, η Ελλάδα επικαλείται τη δυσμενή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, η οποία περιορίζει τους πόρους του Ελληνικού δημοσίου που διατίθενται στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής, η οποία, όπως παραδέχεται, αποτελεί κατ' αρχήν υποχρέωσή του.

Κατά την Επιτροπή, ο περιορισμός της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων δεν καλύπτεται από τις εξαιρέσεις του άρθρου 65 ΣΛΕΕ ούτε μπορεί να δικαιολογηθεί με την ανακούφιση του εθνικού προϋπολογισμού από τη δράση των εγχώριων μη κερδοσκοπικών οργανισμών. Τέλος, η αρχή της αμοιβαιότητας δεν μπορεί να δικαιολογήσει παραβίαση της αρχής της ελεύθερης κινήσεως κεφαλαίων μέσω διακρίσεων.

Τα επιχειρήματα της Ελλάδας δεν έγιναν δεκτά και η Επιτροπή κατέθεσε προσφυγή στο Δικαστήριο της ΕΕ το 2016.

Με την προσφυγή αυτή, η Επιτροπή ζήτησε από το ΔΕΕ να αναγνωρίσει ότι η Ελλάδα, θεσπίζοντας και διατηρώντας σε ισχύ την εν λόγω νομοθεσία, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 63 ΣΛΕΕ και από το άρθρο 40 της Συμφωνία ΕΟΧ.

Με τη σημερινή του απόφαση το ΔΕΕ κρίνει ότι οι επίδικες διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας συνιστούν περιορισμό της ελεύθερης κινήσεως των κεφαλαίων κατά την έννοια του άρθρου 63 ΣΛΕΕ και του άρθρου 40 της Συμφωνίας ΕΟΧ. Η Ελλάδα δεν επικαλέστηκε κανέναν υπέρτερο λόγο γενικού συμφέροντος ικανό να δικαιολογήσει έναν τέτοιο περιορισμό.

Ολόκληρη η απόφαση είναι διαθέσιμη εδώ.