Σημαντικές διευκρινίσεις για την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης (Νόμος 4489/2017)

Σημαντικές διευκρινίσεις αναφορικά με την εφαρμογή των διατάξεων του Νόμου 4489/2017 για την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης παρέχει με γνωμοδότησή της η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου.

Η γνωμοδότηση 5/2017, την οποία υπογράφει ο Αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Ζαχαρής, εκδόθηκε έπειτα από ερωτήματα που τέθηκαν από τη Διεύθυνση των Φυλακών Κορυδαλλού και καλύπτουν τα εξής δύο ζητήματα:

1. Εάν κρατούμενοι που κατά τη δημοσίευση του νόμου 4489/17 εκτίουν ποινή κάθειρξης για τα εξαιρούμενα αδικήματα που προβλέπονται στα άρθρα του Ποινικού Κώδικα δύναται να απολυθούν αφού εκτίσουν και πέραν της 21.09.2017 και συγκεκριμένα έως την 28.08.2018 τα τμήματα των ποινών που προβλέπονται στις παραγράφους 1 έως 3, (ήτοι με οποιονδήποτε τρόπο το ένα δεύτερο της ποινής που τους επιβλήθηκε ή έχουν συμπληρώσει το ένα τρίτο πραγματικής έκτισης της ποινής αυτής) ή οι διατάξεις του μνημονευθέντος άρθρου αφορούν μόνον όσους κρατούμενους  μέχρι  την  21.09.2017 (κατά  την ημεροχρονολογία δημοσιεύσεως) έχουν ήδη εκτίσει τα τμήματα των ποινών που προβλέπονται στις παραγράφους 1 έως 3.

Διαβάστε επίσης: Δέσμευση της Διοίκησης από αμετάκλητες αθωωτικές αποφάσεις ποινικών δικαστηρίων (ΝΣΚ)

2. Εάν η διάταξη της παραγράφου 11 του άρθρου 43 Ν.4489/2017 σύμφωνα με την οποία "οι ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου δεν έχουν εφαρμογή σε όσους μεταφέρονται οε ελληνικά καταστήματα κράτησης από την αλλοδαπή, σε εφαρμογή του ν. 4307/2014 (Α246) ή της Σύμβασης για τη μεταφορά των καταδίκων, η οποία κυρώθηκε με τον ν. 1708/87 (Α 108), καθώς και του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου στην ανωτέρω Σύμβαση, το οποίο κυρώθηκε με το ν.3351/2005 (Α 147)" καταλαμβάνει και κρατουμένους οι οποίοι κατ' εφαρμογή Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης αλλοδαπής δικαστικής αρχής, συλλαμβάνονται και κρατούνται απ' ευθείας σε ελληνικό κατάστημα κράτησης προκειμένου να εκδοθούν στο κράτος έκδοσης για να εκτίσουν την ποινή που τους έχει επιβληθεί από δικαστήριο της αλλοδαπής και με απόφαση του Συμβουλίου Εφετών της περιφέρειας του τόπου εκτέλεσης του Εντάλματος Σύλληψης γίνεται δεκτή αίτησή τους και αποφασίζεται η έκτιση της ποινής της αλλοδαπής αρχής στην ημεδαπή κατά τους ελληνικούς ποινικούς και σωφρονιστικούς νόμους ή οι παραπάνω διατάξεις αφορούν μόνον όσους μεταφέρονται σε ελληνικά καταστήματα από την αλλοδαπή κατά τη γραμματολογική διάταξη του νόμου».

Η γνωμοδότηση της Εισαγγελίας

Όπως αναφέρεται στη γνωμοδότηση, σύμφωνα με το άρθρο 43 του ν. 4489/2017 τιτλοφορούμενο ως «έκτακτα μέτρα για την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης» και κατά τις παραγράφους 1, 2 και 3 αυτού, κρατούμενοι οι οποίοι κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος νόμου εκτίουν ποινή στερητική της ελευθερίας, απολύονται με διάταξη του εισαγγελέα πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής υπό τον όρο της ανάκλησης χωρίς τη συνδρομή των προϋποθέσεων των άρθρων 105 και επ. του ΠΚ, κατά τις διακρίσεις των παραγράφων αυτών.

Κατά την παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου, εξαιρούνται από τις ρυθμίσεις των παραγράφων 1 έως 3 όσοι έχουν καταδικαστεί σε ποινή κάθειρξης για τα αναφερόμενα στην παράγραφο αυτή κακουργήματα των άρθρων 299 παρ. 1, 322, 323, 323Α, 338, 348Α, 348Γ, 349, 351 και 380 παρ. 1 εδ. γ ΠΚ, ενώ, εξάλλου, σύμφωνα με την παράγραφο 7, κατ' εξαίρεση των οριζομένων στην παράγραφο 4, κρατούμενοι οι οποίοι κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος νόμου εκτίουν ποινή κάθειρξης για κακουργήματα που αναφέρονται στην παράγραφο αυτή (άρθρα 299 παρ. 1, 322, 323Α, 338, 348Α, 348Γ, 349, 351 και 380 παρ. 1 εδ. γ ΠΚ), εφόσον έχουν εκτίσει τα τμήματα των ποινών που προβλέπονται στις παραγράφους 1 έως 3, απολύονται κατόπιν αίτησής τους προς τον εισαγγελέα πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής, κατά τις ειδικότερες προβλέψεις της παραγράφου αυτής, υπό τον όρο της ανάκλησης χωρίς τη συνδρομή των προϋποθέσεων των άρθρων 105 και επ. ΠΚ. Τέλος, κατά την παράγραφο 12 του ίδιου άρθρου, οι διατάξεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται και στους κατάδικους που αποκτούν τις προϋποθέσεις των προηγουμένων παραγράφουν μετά την έναρξη ισχύος αυτού και έως τις 28 Αυγούστου 2018.

Από τη διατύπωση του νόμου αυτού και λαμβανομένου υπόψη του διωκομένου σκοπού, σαφώς προκύπτει ότι η παράγραφος 12 αναφέρεται σε όλες τις προαναφερθείσες περιπτώσεις κρατουμένων οι οποίοι, κατόπιν προϋποθέσεων, δικαιούνται απολύσεως υπό τον όρο της ανάκλησης, ανεξαρτήτως αν αυτή (απόλυση) γίνεται αυτεπαγγέλτως, με διάταξη του εισαγγελέα πλημμελειοδικών του τόπου έκτισης της ποινής, ως είναι οι κρατούμενοι που αναφέρονται στις παραγράφους 1-3, ή κατόπιν αιτήσεώς τους, ως είναι οι κρατούμενοι που αναφέρονται στην παράγραφο 7, αφού δεν γίνεται οποιαδήποτε διάκριση μεταξύ των δύο κατηγοριών.

Στο αυτό συμπέρασμα καταλήγουμε και από τη θέση της παραγράφου 12 στο τέλος του άρθρου, γεγονός που συνηγορεί στο ότι αυτή καταλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις του ίδιου άρθρου.

Συνεπώς, όσον αφορά στο παραπάνω ερώτημα, οι κρατούμενοι οι οποίοι εκτίουν ποινή κάθειρξης για τα κακουργήματα που προβλέπονται στην παρ. 7 του άρθρου 43, δικαιούνται της απολύσεως υπό τον όρο της ανάκλησης, κατόπιν αιτήσεώς τους, εφ' όσον αποκτήσουν τις αναγκαίες προϋποθέσεις, έως τις 28 Αυγούστου 2018.

Επί του δευτέρου σκέλους του παραπάνω ερωτήματος και ειδικότερα όσον αφορά στην παράγραφο 11 του ιδίου άρθρου, κατά την οποία «οι ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου δεν έχουν εφαρμογή σε όσους μεταφέρονται σε ελληνικά καταστήματα κράτησης από την αλλοδαπή, σε εφαρμογή του ν. 4307/2014 ή της Σύμβασης για τη μεταφορά καταδίκων, η οποία κυρώθηκε με το ν. 1708/1987 καθώς και του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου στην ανωτέρω Σύμβαση, το οποίο κυρώθηκε με το ν. 3351/2005», φρονούμε ότι η ρύθμιση αυτή αφορά ομοίως και όσους κρατουμένους μεταφέρονται σε ελληνικά καταστήματα κράτησης από την αλλοδαπή, οι οποίοι κατ' εφαρμογή Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης αλλοδαπής δικαστικής αρχής συλλαμβάνονται και κρατούνται απ' ευθείας σε ελληνικό κατάστημα κράτησης προκειμένου να εκδοθούν στο κράτος έκδοσης και με απόφαση του Συμβουλίου Εφετών γίνεται δεκτή αίτησή τους και αποφασίζεται η έκτιση της ποινής της αλλοδαπής αρχής στην ημεδαπή, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, αφού πρόκειται για παρεμφερείς κατηγορίες καταδίκων, λαμβανομένου υπ' όψιν ότι οι αλλοδαποί οι οποίοι μετά την σύλληψή τους δυνάμει ευρωπαϊκού εντάλματος ζητούν την έκτιση της ποινής τους στην ημεδαπή, αποδέχονται, εφ' εξής, την υποβολή τους στους ελληνικούς ποινικούς και σωφρονιστικούς νόμους.

Δείτε τη γνωμοδότηση 5/2017 σε πρωτότυπη μορφή εδώ.