Συγγένεια με εργαζόμενο σε δικηγορική εταιρεία ως λόγος αποκλεισμού δικαστή (ΕΔΔΑ Nicholas v. Cyprus)

Με μία ενδιαφέρουσα απόφασή του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδίκασε την Κυπριακή Δημοκρατία για παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη (άρθρου 6 παρ. 1 ΕΣΔΑ).

Η υπόθεση αφορούσε την καταγγελία του κ. Nicholas, ενός Βρετανοκύπριου, ο οποίος προσέφυγε στο ΕΔΔΑ, υποστηρίζοντας ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου, το οποίο είχε εξετάσει την έφεση σχετικά με την  απόλυσή του από την Cyprus Airways ως εκπαιδευόμενου πιλότου, δεν ήταν αμερόληπτο.

Το 1998 ο προσφεύγων κινήθηκε δικαστικά κατά της Cyprus Airways για παράνομη απόλυση και δυσφήμηση, με το αίτημά του να απορρίπτεται τόσο από το περιφερειακό όσο και από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Με την προσφυγή του στο ΕΔΔΑ, ο κ. Nicholas υποστήριξε ότι ο γιος ενός εκ των δικαστών, ο οποίος συμμετείχε στη σύνθεση του Δικαστηρίου που είχε κρίνει επί της υποθέσεώς του ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ήταν παντρεμένος με την κόρη του διευθύνοντος εταίρου της δικηγορικής εταιρείας που εκπροσωπούσε την αεροπορική εταιρεία και ότι το ζευγάρι είχε εργαστεί σε αυτό το δικηγορικό γραφείο.

Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, η ύπαρξη δεσμών αίματος ανάμεσα σε έναν δικαστή και έναν υπάλληλο δικηγορικής εταιρείας που εκπροσωπεί ένα διάδικο σε οποιαδήποτε διαδικασία, δεν συνιστά από μόνη της επαρκή λόγο αποκλεισμού του δικαστή ούτε απαιτείται κατ' ανάγκη η αυτόματο αποκλεισμό επί τη βάσει τέτοιων δεσμών.

Ωστόσο, πρόκειται για μια κατάσταση ή σχέση που θα μπορούσε να προκαλέσει αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία του δικαστή.

Το αν οι επιφυλάξεις αυτές δικαιολογούνται αντικειμενικά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες της συγκεκριμένης περίπτωσης και θα έπρεπε να ληφθούν υπόψη ορισμένοι παράγοντες προς αυτή την κατεύθυνση.

Αυτοί θα πρέπει να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το εάν ο συγγενής του δικαστή έχει εμπλακεί στην υπό εξέταση υπόθεση, τη θέση του συγγενή του δικαστή στην εταιρία, το μέγεθος της εταιρείας, την εσωτερική οργανωτική δομή της, την οικονομική σημασία της υπόθεσης για την εταιρεία καθώς και κάθε πιθανό οικονομικό συμφέρον ή δυνητικό όφελος (και η έκτασή του) για τον συγγενή.

Το ΕΔΔΑ σημείωσε πως όταν εγείρεται μια τέτοια κατάσταση, η ύπαρξη δεσμού θα πρέπει να γνωστοποιείται κατά την έναρξη της διαδικασίας.

Στην προκειμένη υπόθεση, ωστόσο, δεν υπήρξε τέτοια γνωστοποίηση, με τον προσφεύογντα να ανακαλύπτει την ύπαρξη δεσμού μετά από την έκδοση της απόφασης, γεγονός που, σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, δημιούργησε μια εντύπωση μεροληψίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο προσφεύγων έλαβε κατ’ εξαίρεση άδεια να εκπροσωπήσει τον εαυτό του ενώπιον του Δικαστηρίου και δεν υπέβαλε αίτημα για αποζημίωση.

Ολόκληρη η απόφαση είναι διαθέσιμη στην αγγλική γλώσσα εδώ.