Πιστοποίηση αποφάσεων για διαταγή πληρωμής που εκδόθηκαν ερήμην των οφειλετών ως εκτελεστών τίτλων

 Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με την απόφασή του που δημοσιεύθηκε στις 28-02-2018, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφαίνεται ότι δεν μπορεί να πιστοποιηθεί ως ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος, κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΚ) 805/2004 για τη θέσπιση ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου για μη αμφισβητούμενες αξιώσεις, μια δικαστική απόφαση η οποία έχει εκδοθεί χωρίς ο οφειλέτης να έχει ενημερωθεί για τη διεύθυνση του δικαστηρίου στο οποίο θα απευθυνθεί, ενώπιον του οποίου θα εμφανισθεί ή, ενδεχομένως, ενώπιον του οποίου είναι δυνατόν να ασκηθεί ένδικο μέσο κατά της εν λόγω αποφάσεως.

Ακόμα, σύμφωνα με το ΔΕΕ, οι κανόνες που περιέχονται στις σχετικές διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) 805/2004 αποτελούν την έκφραση της βούλησης του νομοθέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μεριμνήσει ώστε οι διαδικασίες εκδόσεως των αποφάσεων σχετικά με μη αμφισβητούμενες αξιώσεις να παρέχουν επαρκή εχέγγυα σεβασμού των δικαιωμάτων άμυνας των οφειλετών.

Ιστορικό της υπόθεσης

Στις 4 Ιανουαρίου 2008, η Collect Inkasso υπέβαλε ενώπιον του Tartu Maakohus (πρωτοδικείο Tartu, Εσθονία) τρεις αιτήσεις για την έκδοση διαταγών πληρωμής με συνοπτική διαδικασία κατά των R. Aint, L. Palm και R. Oikimus προς τον σκοπό της εισπράξεως τριών διαφορετικών απαιτήσεων.

Οι αιτήσεις για την έκδοση διαταγών πληρωμής με συνοπτική διαδικασία, οι προσκλήσεις προς καταβολή τις οποίες απηύθυνε στους οφειλέτες το ως άνω δικαστήριο και τα έντυπα ασκήσεως ανακοπής κοινοποιήθηκαν, αντιστοίχως, στον R. Aint με τη συνδρομή της αστυνομίας το αργότερο στις 11 Μαρτίου 2009, στον L. Palm με αποδεικτικό παραλαβής που υπογράφηκε από τον ίδιο στις 16 Φεβρουαρίου 2008 και στον R. Oikimus με αποδεικτικό παραλαβής που υπογράφηκε από την αδελφή του στις 30 Ιανουαρίου 2008. Η διενεργηθείσα με διάταξη του ίδιου δικαστηρίου συμπλήρωση της αρχικής προσκλήσεως προς καταβολή κοινοποιήθηκε στον R. Aint με αποδεικτικό παραλαβής που υπογράφηκε από τον ίδιο στις 25 Μαΐου 2009.

Δεδομένου ότι οι οφειλέτες δεν άσκησαν ανακοπή, το Tartu Maakohus (πρωτοδικείο Tartu) εξέδωσε κατ’ αυτών σειρά διατάξεων με τις οποίες διατάσσεται η καταβολή των απαιτήσεων, πλέον των τόκων υπερημερίας ή/και των εξόδων της διαδικασίας.

Οι διατάξεις αυτές κοινοποιήθηκαν, αντιστοίχως, στον R. Aint, στον L. Palm και στον R. Oikimus με αποδεικτικά παραλαβής που υπογράφηκαν από τους ιδίους ή από ένα μέλος της οικογένειάς τους, εξαιρέσει της μίας από τις διατάξεις αυτές, η οποία έχει εκδοθεί κατά του L. Palm με ημερομηνία εκδόσεως τις 30 Μαρτίου 2009 και η οποία δεν του κοινοποιήθηκε. Επομένως, εκτός από την τελευταία αυτή διάταξη, οι λοιπές απέκτησαν ισχύ δεδικασμένου.

Στις 7 Ιουνίου 2016, η Collect Inkasso υπέβαλε ενώπιον του Tartu Maakohus (πρωτοδικείου Tartu) τρεις αιτήσεις για πιστοποίηση των εκδοθεισών διατάξεων ως ευρωπαϊκών εκτελεστών τίτλων.

Με διατάξεις της 16ης Αυγούστου 2016, το Tartu Maakohus (πρωτοδικείο Tartu) απέρριψε τις ως άνω αιτήσεις για πιστοποίηση, καθόσον διαπίστωσε ότι οι οφειλέτες δεν είχαν ενημερωθεί ούτε μέσω των εισαγωγικών της δίκης εγγράφων ούτε μέσω των διατάξεων που είχαν εκδοθεί κατ’ αυτών για τη διεύθυνση του δικαστηρίου στο οποίο μπορούσαν να απευθυνθούν ή ενώπιον του οποίου έπρεπε να εμφανισθούν ή ακόμη, ενδεχομένως, ενώπιον του οποίου μπορούσαν να προσβάλουν δικαστικώς τις διατάξεις αυτές. Κατά συνέπεια, το Tartu Maakohus (πρωτοδικείο Tartu) δεν χορήγησε πιστοποιητικά ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου λόγω μη τηρήσεως των προϋποθέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, στο άρθρο 17, στοιχείο αʹ, και στο άρθρο 18 του κανονισμού 805/2004. Όσον αφορά τη διάταξη της 30ής Μαρτίου 2009 η οποία έχει εκδοθεί κατά του L. Palm, το δικαστήριο αυτό διαπίστωσε, επίσης, ότι η εν λόγω διάταξη δεν είχε κοινοποιηθεί στον οφειλέτη σύμφωνα με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στα άρθρα 13 και 14 του κανονισμού 805/2004.

Στις 5 Οκτωβρίου 2016, η Collect Inkasso άσκησε ενώπιον του ιδίου δικαστηρίου ανακοπή κατά των διατάξεων της 16ης Αυγούστου 2016 προκειμένου να επιτύχει την ακύρωση των εν λόγω διατάξεων και τη χορήγηση των ευρωπαϊκών εκτελεστών τίτλων που έχουν ζητηθεί.

Στις 15 Αυγούστου 2008, η ITM Inkasso υπέβαλε ενώπιον του Tartu Maakohus (πρωτοδικείου Tartu) αίτηση για την έκδοση διαταγής πληρωμής με συνοπτική διαδικασία κατά της E. Noor προς τον σκοπό της εισπράξεως απαιτήσεως.

Αφού απηύθυνε στην οφειλέτρια πρόσκληση προς καταβολή, το Tartu Maakohus (πρωτοδικείο Tartu) της κοινοποίησε, στις 20 Δεκεμβρίου 2008, με αποδεικτικό παραλαβής που υπογράφηκε από την ίδια, την αίτηση για την έκδοση διαταγής πληρωμής με συνοπτική διαδικασία, την πρόσκληση προς καταβολή και το έντυπο ασκήσεως ανακοπής.

Ελλείψει ασκήσεως ανακοπής, το ως άνω δικαστήριο εξέδωσε, στις 21 Απριλίου 2009, διάταξη με την οποία διατάσσεται η καταβολή της απαιτήσεως, πλέον των εξόδων της διαδικασίας. Η διάταξη αυτή κοινοποιήθηκε στην οφειλέτρια με αποδεικτικό παραλαβής που υπογράφηκε από την ίδια στις 4 Μαΐου 2009, αποκτώντας, ως εκ τούτου, ισχύ δεδικασμένου.

Στις 21 Οκτωβρίου 2016, η ITM Inkasso υπέβαλε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου αίτηση για πιστοποίηση της εν λόγω διατάξεως ως ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου.

Στις 4 Σεπτεμβρίου 2007, η Bigbank υπέβαλε ενώπιον του Tartu Maakohus (πρωτοδικείου Tartu) αίτηση για την έκδοση διαταγής πληρωμής με συνοπτική διαδικασία κατά του A. Konjarov προς τον σκοπό της εισπράξεως απαιτήσεως.

Αφού απηύθυνε στον οφειλέτη πρόσκληση προς καταβολή, το Tartu Maakohus (πρωτοδικείο Tartu) του κοινοποίησε, στις 20 Νοεμβρίου 2008, με αποδεικτικό παραλαβής που υπογράφηκε από τη μητέρα του, την αίτηση για την έκδοση διαταγής πληρωμής με συνοπτική διαδικασία, την πρόσκληση προς καταβολή και το έντυπο ασκήσεως ανακοπής.

Ελλείψει ασκήσεως ανακοπής, το ως άνω δικαστήριο εξέδωσε, στις 6 Μαρτίου 2009, διάταξη με την οποία διατάσσεται η καταβολή της απαιτήσεως, πλέον των εξόδων της διαδικασίας. Η διάταξη αυτή κοινοποιήθηκε στον οφειλέτη με αποδεικτικό παραλαβής που υπογράφηκε από τη μητέρα του στις 11 Μαρτίου 2009, αποκτώντας, ως εκ τούτου, ισχύ δεδικασμένου.

Στις 2 Ιανουαρίου 2017, η Bigbank υπέβαλε ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου αίτηση για πιστοποίηση της εν λόγω διατάξεως ως ευρωπαϊκού εκτελεστού τίτλου.

Προκειμένου να είναι σε θέση να αποφανθεί επί των ανακοπών που άσκησε η Collect Inkasso καθώς και επί των αιτήσεων για πιστοποίηση τις οποίες υπέβαλαν η ITM Inkasso και η Bigbank, το αιτούν δικαστήριο ζητεί, κατ’ ουσίαν, να διευκρινισθεί αν οι διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) 805/2004 πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι μπορεί να πιστοποιηθεί ως ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος μια δικαστική απόφαση η οποία έχει εκδοθεί χωρίς ο οφειλέτης να έχει ενημερωθεί για τη διεύθυνση του δικαστηρίου στο οποίο θα απευθυνθεί, ενώπιον του οποίου θα εμφανισθεί ή, ενδεχομένως, ενώπιον του οποίου είναι δυνατόν να ασκηθεί ένδικο μέσο κατά της εν λόγω αποφάσεως.

Απόφαση του Δικαστηρίου

Με τη δημοσιευθείσα αυτή απόφασή του, το Δικαστήριο επισημαίνει, καταρχάς, ότι, oπως προκύπτει από τον κανονισμό (ΕΚ) 805/2004, μια απόφαση επί μη αμφισβητούμενης αξιώσεως, η οποία εκδίδεται σε κράτος μέλος, κατόπιν αιτήσεως που υποβάλλεται ανά πάσα στιγμή στο δικαστήριο προέλευσης, πιστοποιείται ως ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος, εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Στην περίπτωση μη αμφισβητούμενης αξιώσεως, κατά την έννοια του κανονισμού, η προϋπόθεση που προβλέπεται στο άρθρο 6, παράγραφος 1, στοιχείο γʹ, του κανονισμού επιτάσσει ότι η δικαστική διαδικασία στο κράτος μέλος προέλευσης πρέπει να πληροί ορισμένους ελάχιστους δικονομικούς κανόνες που καθορίζονται στα άρθρα 12 έως 19 του κανονισμού αυτού, τα οποία περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο III του κανονισμού αυτού.

Επιπλέον, το Δικαστήριο εκτιμά ότι, από το σαφές γράμμα του άρθρου 17, στοιχείο αʹ, και του άρθρου 18, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού (ΕΚ) 805/2004, προκύπτει ότι η διαβίβαση στον οφειλέτη της διευθύνσεως του οργάνου ενώπιον του οποίου πρέπει να ασκηθεί το ένδικο μέσο με το οποίο προσβάλλεται δικαστικώς μια απόφαση σχετικά με αξίωση είναι υποχρεωτική.

Κατά το Δικαστήριο, οι ελάχιστοι κανόνες που ορίζονται στο κεφάλαιο III του κανονισμού 805/2004 αποτελούν την έκφραση της βούλησης του νομοθέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μεριμνήσει ώστε οι διαδικασίες εκδόσεως των αποφάσεων σχετικά με μη αμφισβητούμενες αξιώσεις να παρέχουν επαρκή εχέγγυα σεβασμού των δικαιωμάτων άμυνας στο κράτος μέλος προέλευσης λαμβανομένης υπόψη της αρχής της απουσίας ελέγχου ως προς το σημείο αυτό στο κράτος μέλος εκτέλεσης.

Το Δικαστήριο συνεχίζει υπογραμμίζοντας πως, όπως προκύπτει από τη νομολογία του, οι εν λόγω ελάχιστοι κανόνες, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται η παράθεση της διευθύνσεως του οικείου οργάνου, έχουν ως σκοπό, σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 12 του κανονισμού 805/2004, να διασφαλίσουν ότι ο οφειλέτης θα έχει έγκαιρη ενημέρωση, κατά τρόπο ώστε να μπορεί να προετοιμάσει την άμυνά του, αφενός, όσον αφορά την αγωγή που έχει ασκηθεί εναντίον του και τις προϋποθέσεις ενεργού συμμετοχής του στη δίκη με σκοπό την αντίκρουση της προβαλλόμενης αξιώσεως και, αφετέρου, όσον αφορά τις συνέπειες της μη συμμετοχής του στη δίκη. Στην ειδική περίπτωση της ερημοδικίας, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο βʹ, του κανονισμού αυτού, οι εν λόγω ελάχιστοι δικονομικοί κανόνες αποσκοπούν, ως εκ τούτου, στη διασφάλιση επαρκών εγγυήσεων σεβασμού των δικαιωμάτων άμυνας.

Το Δικαστήριο, έτσι, καταλήγει ότι το άρθρο 17, στοιχείο αʹ, και το άρθρο 18, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 805/2004 πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να πιστοποιηθεί ως ευρωπαϊκός εκτελεστός τίτλος μια δικαστική απόφαση η οποία έχει εκδοθεί χωρίς ο οφειλέτης να έχει ενημερωθεί για τη διεύθυνση του δικαστηρίου στο οποίο θα απευθυνθεί, ενώπιον του οποίου θα εμφανισθεί ή, ενδεχομένως, ενώπιον του οποίου είναι δυνατόν να ασκηθεί ένδικο μέσο κατά της εν λόγω αποφάσεως.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA