Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ)

1. ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΣΔΙΤ

Ευρωπαϊκό θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο για τις ΣΔΙΤ

1. Πράσινο βιβλίο (Green Paper), σχετικά με τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και το κοινοτικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων και των συμβάσεων παραχώρησης.

2. Ανακοίνωση (Communication) της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, σχετικά με τις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και το κοινοτικό δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων και των συμβάσεων παραχώρησης της 15.11.2005.

3. Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το συντονισμό των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων: Οδηγία 2004/17/EC.

4. Οι οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το συντονισμό των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων: Οδηγία 2004/18/EC.

5. Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και του συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013.

Το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τις ΣΔΙΤ στην Ευρώπη χαρακτηρίζεται, σύμφωνα και με τις παρατηρήσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών (CEMR), από την απουσία πρόνοιας για έργα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΤΑ).

Εθνικό νομοθετικό πλαίσιο

1. ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3389/2005 (ΦΕΚ Α’ 232) Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα.

2. ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 3483/2006 (ΦΕΚ Α’ 169) Τροποποίηση και συμπλήρωση των διατάξεων για τη χρηματοδοτική μίσθωση, διατάξεις περί δημοσίων εσόδων και άλλες ρυθμίσεις – Άρθρο 16 παρ. 1.

3. Προεδρικό Διάταγμα Υπ’ Αριθμ. 59: Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ »περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών», όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε (ΦΕΚ Α 63).

4. Προεδρικό Διάταγμα Υπ’ Αριθμ. 60: Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2004/18/ΕΚ »περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών» όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2005/51/ΕΚ της Επιτροπής και την Οδηγία 2005/75/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Νοεμβρίου 2005 (ΦΕΚ Α 64).

5. Νόμος 3389/2005 «Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα» (ΦΕΚ Α’ 232/22-9-2005) (όπως τροποποιήθηκε τελευταία με το Νόμο 3483/2006, ΦΕΚ Α´ 169/7.8.2006).

Παρατηρείται ότι το ελληνικό θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο για τις ΣΔΙΤ είναι ήδη απαρχαιωμένο. Χρειάζεται: α) κωδικοποίηση, β) απλούστευση, γ) εξειδίκευση και δ) πρέπει να λάβει υπόψη του τις ιδιαιτερότητες και προοπτικές της ΤΑ.

2. ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΣΔΙΤ

Τι είναι οι ΣΔΙΤ

Οι Συμπράξεις Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) είναι συμβάσεις, κατά κανόνα μακροχρόνιες, οι οποίες συνάπτονται μεταξύ ενός δημόσιου και ενός ιδιωτικού φορέα, με σκοπό την εκτέλεση έργων ή/και την παροχή υπηρεσιών. Η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην υλοποίηση αυτών των έργων και υπηρεσιών γίνεται είτε με τη μορφή του συνεργαζόμενου εταίρου (partner) με τον φορέα υλοποίησης τους, είτε με τη μορφή του παροχέα υπηρεσιών προς το Δημόσιο. 

Οι ρόλοι του Δημόσιου και του Ιδιωτικού τομέα είναι σαφώς ορισμένοι:

1. Αξιοποιείται η τεχνογνωσία και η αποτελεσματικότητα του ιδιωτικού τομέα ενώ παράλληλα το δημόσιο διατηρεί ισχυρό εποπτικό ρόλο.

2. Κατασκευάζονται ποιοτικά έργα και ταυτόχρονα παρέχονται υψηλού επιπέδου υπηρεσίες στους πολίτες/ χρήστες των έργων αυτών.

3. Σημαντικό εργαλείο τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης μοχλεύοντας ιδιωτικούς πόρους σε αναπτυξιακά έργα με πολλαπλασιαστικό όφελος.

4. Ο δημόσιος φορέας διατηρεί την ιδιοκτησία των παγίων και τον ισχυρό ρυθμιστικό και εποπτικό του ρόλο, δίνοντας την ευκαιρία να υλοποιούνται δημόσια έργα ακόμα και σε δυσχερείς οικονομικές συγκυρίες.

Ποιες είναι οι μορφές σύμπραξης μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα

Εάν προσπαθήσουμε να κατηγοριοποιήσουμε τις ΣΔΙΤ θα δημιουργούσαμε δύο μεγάλες κατηγορίες. Τις ΣΔΙΤ συμβατικού τύπου, που σε αυτές ανήκουν οι συμβάσεις παραχώρησης και τις ΣΔΙΤ θεσμοθετημένου τύπου, στις οποίες δημιουργείται ένας νέος θεσμός-δομή, συνήθως μία joint venture εταιρεία.

Οι δύο κύριες κατηγορίες των έργων ΣΔΙΤ:

Τα έργα ΣΔΙΤ διακρίνονται σε δυο κατηγορίες. Σε συμπράξεις για έργα ανταποδοτικού χαρακτήρα και σε συμπράξεις για έργα μη ανταποδοτικού χαρακτήρα.

Τα «ανταποδοτικού χαρακτήρα έργα» είναι εκείνα για τα οποία το Δημόσιο δεν επιβαρύνεται οικονομικά αλλ ́ αντίθετα εισπράττει μίσθωμα από τη σύμπραξη. Πρόκειται για έργα ή προσφερόμενες υπηρεσίες των οποίων το προϊόν μπορεί να τιμολογηθεί και να αποφέρει έσοδα. Ο συμπράττων ιδιώτης αναλαμβάνει με ίδια και δανεικά κεφάλαια την κατασκευή, τη λειτουργική και οικονομική εκμετάλλευση του έργου για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και με συγκεκριμένους όρους έτσι, ώστε από τα έσοδα να επιτύχει την απόσβεση και την επιθυμητή απόδοση των κεφαλαίων που επένδυσε στο έργο. Αυτού του τύπου τα έργα ενδείκνυνται για την αξιοποίηση της ανεκμετάλλευτης Δημόσιας περιουσίας. Η διάρκεια της σύμβασης κυμαίνεται από 25 σε 35 χρόνια ως συνάρτηση της προβλεπόμενης περιόδου επιστροφής των επενδυμένων κεφαλαίων αυξημένων ως προς το ύψος της συμφωνηθείσας απόδοσης των κεφαλαίων του ιδιώτη. Μπορεί να υπάρχει ρήτρα, σε περίπτωση που ο ιδιώτης από τα έσοδα της σύμπραξης αποσβέσει τα κεφάλαια που επένδυσε, η σύμπραξη να ολοκληρώνεται και το έργο να περιέρχεται στο Δημόσιο νωρίτερα. Ο βαθμός συμμετοχής του Δημοσίου στη σύμπραξη συνήθως περιορίζεται στην εκχώρηση της γης και στη διευκόλυνση για την εξασφάλιση των αδειοδοτήσεων του έργου.

Τα «μη ανταποδοτικού χαρακτήρα έργα» είναι εκείνα για τα οποία το Δημόσιο καταβάλει πληρωμή στον ιδιώτη. Είναι κυρίως έργα δημόσιου χαρακτήρα (λ.χ. Δημαρχείο, Παιδικοί Σταθμοί, Σχολεία, Πολιτιστικά και Αθλητικά Κέντρα, κ.λπ.) τα οποία αφορούν στην παροχή υπηρεσιών οι οποίες χαρακτηρίζονται ως δημόσιο αγαθό. Ο ιδιώτης αναλαμβάνει με ίδια και δανεικά κεφάλαια την κατασκευή του έργου και στη συνέχεια το Δημόσιο καταβάλει ετήσια πληρωμή που καλύπτει: το αρχικό κόστος της επένδυσης, το κόστος συντήρησης του έργου, το κόστος λειτουργίας και το κόστος διαχείρισης (εφόσον συμφωνηθεί ότι αυτά αποτελούν ευθύνη του ιδιώτη). Τα έργα ενδείκνυνται στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το Δημόσιο επιθυμεί να προβεί σε μείωση των επιβαρύνσεων του προϋπολογισμού στο παρόν και μετάθεση των εκροών στο μέλλον. Με την εξοικονόμηση πόρων το Δημόσιο επιτρέπει να υλοποιηθούν στον παρόντα χρόνο περισσότερα έργα. Η διάρκεια της σύμβασης κυμαίνεται από 25 σε 35 έτη.

http://www.arcadiaportal.gr

3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΔΙΤ

Αίτηση προς την Ειδική Γραμματεία

Οι Δημόσιοι Φορείς που σκοπεύουν να προχωρήσουν σε μία ΣΔΙΤ σύμφωνα με το Ν. 3389/2005, πρέπει να υποβάλλουν σχετική πρόταση προς την Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ, η οποία θα συνοδεύεται από τα απαραίτητα στοιχεία που θα τεκμηριώνουν τη σκοπιμότητα υλοποίησής της. Η πρόταση αυτή πρέπει να περιλαμβάνει:

1. Αναλυτική περιγραφή του έργου που αποτελεί το αντικείμενο της Σύμπραξης και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του

2. Ενδεικτικό προϋπολογισμό

3. Κόστος λειτουργίας και συντήρησης Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης

4. Προτεινόμενη μορφή σύμπραξης (είσπραξη τελών από χρήστες ή Δημόσιο, χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου κλπ)

5. Έλεγχο οικονομικής αποδοτικότητας (value for money) που θα αιτιολογεί την επιλογή της σύμπραξης σε σχέση με την υλοποίηση του έργου με δημόσια χρηματοδότηση.

6. Άλλα θέματα που μπορεί να επηρεάζουν σημαντικά την υλοποίηση του έργου, όπως, νομικά, περιβαλλοντικά κλπ.

Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει να δίνουν μια αξιόπιστη εικόνα του έργου και της απαιτούμενης χρηματοδότησης για τη συνολική διάρκεια ζωής του. Για αυτό απαιτείται λεπτομερής χρηματοοικονομική ανάλυση, ιδιαίτερα στην περίπτωση των ανταποδοτικών έργων, όπου πρέπει να συνεκτιμηθούν και οι κίνδυνοι ζήτησης και προβλεπόμενων εσόδων.

Η Ειδική Γραμματεία ΣΔΙΤ μελετά την πρόταση του Δημοσίου Φορέα και αξιολογεί κατά πόσο αυτή μπορεί να υλοποιηθεί ως Σύμπραξη και να υπαχθεί στις διατάξεις Ν. 3389/2005. Σε περίπτωση που η πρόταση αξιολογείται θετικά, όπως αρχικά είχε κατατεθεί ή όπως τελικά διαμορφώθηκε κατόπιν αναγκαίων τροποποιήσεων, η Ειδική Γραμματεία την περιλαμβάνει στον «Κατάλογο Προτεινόμενων Συμπράξεων», γνωστοποιεί την απόφασή της στο Δημόσιο Φορέα και τον καλεί εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο μηνών να καταθέσει στη Διυπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ «Αίτηση Υπαγωγής» της συγκεκριμένης Σύμπραξης στο Ν. 3389/2005.

(Ανάλυση, πίνακες)

H Διυπουργική Επιτροπή

H Διυπουργική Επιτροπή Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΔΕΣΔΙΤ) είναι το συλλογικό κυβερνητικό όργανο που αποφασίζει για έργα ΣΔΙΤ.

Στη ΔΕΣΔΙΤ συμμετέχουν:

Τακτικά μέλη:

Υπουργός Οικονομίας & Aνάπτυξης (Πρόεδρος)

Υπουργός Οικονομικών

Υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας

Υπουργός Υποδομών & Μεταφορών

Έκτακτα μέλη:

ο Υπουργός ή οι Υπουργοί που εποπτεύουν καθέναν από τους Δημόσιους Φορείς, οι οποίοι εξετάζουν την υλοποίηση έργων ΣΔΙΤ στον τομέα ευθύνης τους.

Στις αρμοδιότητες της ΔΕΣΔΙΤ εμπίπτει:

1. Η έγκριση της υπαγωγής συμπράξεων στο Ν. 3389, καθώς και η ανάκληση τέτοιων εγκρίσεων

2. Η απόφαση για την ένταξη στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του καταβλητέου  στους ιδιωτικούς φορείς συμβατικού ανταλλάγματος

3.   Η απόφαση για τη συμμετοχή ή μη του Δημοσίου στη χρηματοδότηση ενός έργου ΣΔΙΤ

Απόφαση της Διυπουργικής Επιτροπής

Εφόσον ο Δημόσιος Φορέας υποβάλλει «Αίτηση Υπαγωγής», ο πρόεδρος της ΔΕΣΔΙΤ, Υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, συμπεριλαμβάνει τη συζήτηση της αίτησης αυτής στην ημερήσια διάταξη της επομένης συνεδρίασης της ΔΕΣΔΙΤ και προσκαλεί τα τακτικά μέλη αυτής και τον κατά περίπτωση αρμόδιο Υπουργό, ο οποίος συμμετέχει ως έκτακτο μέλος.

Κατά τη συνεδρίαση της ΔΕΣΔΙΤ, παρουσιάζεται Συνοπτική Αιτιολογική Έκθεση που έχει συντάξει η ΕΓΣΔΙΤ ως εισήγηση προς τη ΔΕΣΔΙΤ και η οποία περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες σχετικά με τη Σύμπραξη. Στη συνέχεια, η ΔΕΣΔΙΤ εκδίδει απόφαση («Απόφαση Υπαγωγής») με την οποία εγκρίνει ή απορρίπτει την «Αίτηση Υπαγωγής».

Μετά την έκδοση της «Απόφασης Υπαγωγής», η ΕΓ ΣΔΙΤ αναλαμβάνει το συντονισμό των διαδικασιών ανάθεσης που ορίζονται στο Ν. 3389/2005, για την επιλογή του Ιδιωτικού Φορέα που θα συμμετάσχει στη Σύμπραξη.

(Ανάλυση, πίνακες)

Διαδικασία Ανάθεσης

Στις διαδικασίες ανάθεσης και στις σχέσεις του Δημόσιου Φορέα που ενεργεί ως Αναθέτουσα Αρχή με τους Υποψηφίους, εφαρμόζονται οι γενικές αρχές της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας (ίσης μεταχείρισης, διαφάνειας, προστασίας του δημόσιου συμφέροντος, κλπ). Η ανάθεση γίνεται μετά από δημόσιο διαγωνισμό με ανοικτή ή κλειστή διαδικασία. Υπό ορισμένους όρους, που προβλέπονται στον νόμο, μπορεί να εφαρμοστεί και η διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου ή η διαδικασία διαπραγμάτευσης.

Η ανάθεση των Συμβάσεων ΣΔΙΤ γίνεται με κριτήριο είτε την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, είτε τη χαμηλότερη τιμή. Τα ελάχιστα προσόντα και ικανότητες των Υποψηφίων που συμμετέχουν στη διαδικασία ανάθεσης ορίζονται στην Προκήρυξη του Διαγωνισμού.

Διαδικασία ανάθεσης 1: Ανοικτή Διαδικασία

Διαδικασία ανάθεσης 2: Κλειστή Διαδικασία

Διαδικασία ανάθεσης 3: Ανταγωνιστικός Διάλογος/Διαδικασία Διαπραγμάτευσης

(Ανάλυση, πίνακες)

4. ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΔΙΤ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΤΑ

Α. Αμοιβαίο όφελος των δύο πλευρών: Η σύζευξη δημόσιου και ιδιωτικού κεφαλαίου αποτελεί μια συναινετική λύση μεταξύ των δυο ακραίων και αντικρουομένων δογματικών αντιλήψεων που είναι: η κρατίστικη αντίληψη για την αμιγώς δημόσια χρηματοδότηση της παραγωγής, συντήρησης και λειτουργίας των έργων τα οποία αποτελούν ιδιοκτησία του κράτους και η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση της ιδιωτικοποίησης (αποεπένδυσης), αποκρατικοποίησης, μετοχοποίησης, απορύθμισης, απελευθέρωσης κλπ. της δημόσιας περιουσίας και των πάσης φύσεως έργων κοινωνικού εξοπλισμού και κοινής ωφελείας.

Η όσμωση μεταξύ των δυο ακραίων αντιλήψεων οδηγεί στη δόμηση μιας νέας σχέσης δημόσιου και ιδιωτικού που να είναι επωφελής και για τα δυο μέρη (win – win) με ταυτόχρονη μεταφορά των επενδυτικών κινδύνων στον ιδιώτη επενδυτή και πολύ λιγότερο στο δημόσιο.

Η συνεργασία των δημοσίων αρχών με τις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα καλύπτει πολυάριθμα πεδία δραστηριότητας στον τομέα του σχεδιασμού, της χρηματοδότησης, της παραγωγής, διαχείρισης, διοίκησης, επιχειρησιακής λειτουργίας, ανακαίνισης, συντήρησης, κ.λπ. των νέων ή υφισταμένων έργων και υποδομών μικρής, μεσαίας και μεγάλης κλίμακας. Στο ίδιο πλαίσιο συμπεριλαμβάνονται ζητήματα αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα της οικονομίας καθώς και συμβάσεις τύπου outsourcing όπου εκχωρείται σε ιδιώτες η παροχή υπηρεσιών (οι οποίες, χωρίς τη σύμπραξη του ιδιωτικού τομέα, θα ήταν αμιγώς δημόσιου χαρακτήρα και κοινής ωφελείας). Στη συνεργασία η παραχωρησιούχος εταιρία, δηλαδή ο ανάδοχος του συγχρηματοδοτούμενου έργου, είναι συνήθως κοινοπραξία ή άλλου τύπου νομική συνεργασία πολλών επιχειρήσεων με διακριτούς τομείς δραστηριότητας και τεχνογνωσίας, όπως: κατασκευαστικές εταιρίες, τραπεζικά και οικονομικά ιδρύματα, ανεξάρτητοι χρηματοδότες, εξειδικευμένες κατά περίπτωση επιχειρήσεις, εταιρίες συμβούλων, προμηθευτών, κ.λπ.

Τα προτερήματα της μεθόδου ΣΔΙΤ:

1. Η μέθοδος ΣΔΙΤ είναι ότι καλύτερο έχει να επιδείξει σήμερα η επιστημονική, τεχνολογική, τεχνική, διαχειριστική, οικονομική, νομική, ποιοτική και ταχεία μέθοδος Παραγωγής Μεγάλων και Σύνθετων Έργων Υψηλών Απαιτήσεων καθώς και Έργων Νέας Γενεάς Μεγάλης Χωρικής και Υπερτοπικής Εμβέλειας. Ιδιαίτερα όταν η οικονομία μιας χώρας δεν είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει τη μελέτη, την κατασκευή, τη διασφάλιση της ποιότητας, το διαρκή έλεγχο, την επιχειρησιακή λειτουργία και αδυνατεί να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα των έργων σε βάθος χρόνου. Όταν η Διοίκηση αφενός δε γνωρίζει και αφετέρου αδυνατεί να προχωρήσει στην έγκαιρη Μελέτη, Ωρίμανση και Δημοπράτηση των έργων. Ακόμη περισσότερο όταν η Διοίκηση, εξαιτίας του μεγέθους, της διαχειριστικής συνθετότητας και της επιστημονικο- τεχνολογικής πολυπλοκότητας των έργων, δε μπορεί να ανταπεξέλθει εκ των προτέρων στις απαιτήσεις των Μελετών και της Κατάρτισης των Τευχών Δημοπράτησης ούτε, φυσικά, να Διασφαλίσει την Ποιότητα και την Οικονομικότητα των Έργων

2. Με τη μέθοδο ΣΔΙΤ, τα έργα δεν ιδιωτικοποιούνται ούτε αποκρατικοποιούνται. Όταν εκπνεύσει η διάρκεια της σύμβασης με τους παραχωρησιούχους, τα έργα επανέρχονται στην κυριότητα και στην ιδιοκτησία του δημοσίου. Στο μεσοδιάστημα, το Δημόσιο εξοικονομεί πόρους που μπορεί να κατευθύνει στην κάλυψη άλλων αναγκών

3. Η συνεργασία και η όσμωση δημοσίου και ιδιωτικού τομέα με τη μέθοδο ΣΔΙΤ είναι μια σχέση αμοιβαίου οφέλους (win – win) όπου ο επενδυτικός κίνδυνος μεταβιβάζεται από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα

4. Η Νομική Επιστήμη που διέπει τις Δημόσιες Συμβάσεις των ΣΔΙΤ, προχωρεί και εξελίσσεται. Δεν παραμένει στάσιμη. Μπορεί να αναβαθμίζεται και να επικαιροποιείται συνεχώς προσαρμοζόμενη στις ιστορικές απαιτήσεις. Άλλωστε, η Ελληνική Δικαιοσύνη διαθέτει τα μέσα της Δικαστικής Προστασίας για όποιον νομίζει ότι θίγεται το Δημόσιο Συμφέρον, αρκεί βέβαια να μπορεί να τεκμηριώσει νομικά τις απόψεις του.

http://www.arcadiaportal.gr

Β. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση θεωρείται διεθνώς προνομιακός χώρος εφαρμογής ΣΔΙΤ. Λόγω του περιορισμένου μεγέθους της και το είδος των επενδύσεων, περιορίζεται πάρα πολύ το κόστος πειραματισμού ενώ αντίθετα, σε περίπτωση επιτυχίας, είναι πολύ πιο εύκολη και οικονομική, η διάχυση της θετικής εμπειρίας, στο σύνολο της επικράτειας.

Σε αυτό όμως το σημείο θα πρέπει να τονιστεί ότι η διεθνής εμπειρία συνομολογεί στο ότι η επιτυχής εφαρμογή ΣΔΙΤ απαιτεί ισχυρές οργανωτικές δομές και διαπραγματευτική «κουλτούρα». Για να μπορέσει η ΤΑ να αξιοποιήσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα θα πρέπει, να υποστηριχθεί από ένα αποτελεσματικό μηχανισμό και στους δύο αυτούς τομείς

Πλεονεκτήματα των ΣΔΙΤ για την ΤΑ

Εάν προσπαθήσουμε να κωδικοποιήσουμε τους λόγους για τους οποίους θα μπορούσε η ΤΑ να επιλέξει τη χρηματοδότηση μίας επένδυσής της με ΣΔΙΤ, αυτοί είναι:

1. Μείωση κόστους

2. Διανομή κινδύνου

3. Βελτιωμένα επίπεδα υπηρεσίας ή διατήρησης των υπαρχόντων επιπέδων υπηρεσιών

4. Αύξηση των εισοδημάτων

5. Αποδοτικότερη εφαρμογή

6. Οικονομικά οφέλη

Αντιρρήσεις που έχουν εγερθεί σχετικά με τις ΣΔΙΤ και την ΤΑ

Παράλληλα, η πλούσια πλέον διεθνής εμπειρία, έχει εντοπίσει ορισμένα προβλήματα κατά την εφαρμογή των ΣΔΙΤ από την ΤΑ, που θα μπορούσαν να περιγράφουν παρακάτω:

1. Οι δημόσιες-ιδιωτικές συνεργασίες, σε πολλές περιπτώσεις, προσομοιάζουν με τις ιδιωτικοποιήσεις.

2.  Με την είσοδο σε μια δημόσια-ιδιωτική συνεργασία, η τοπική κυβέρνηση χάνει τον έλεγχο της παροχής υπηρεσιών.

3.  Οι δημόσιες-ιδιωτικές συνεργασίες ισχύουν κυρίως για τα έργα υποδομής.

4.  Ο κύριος λόγος για τις τοπικές κυβερνήσεις που εισάγουν ιδιωτικές συνεργασίες, είναι γιατί επιθυμούν να αποφύγουν την εμφάνιση του χρέους.

5.  Η ποιότητα της υπηρεσίας, σε πολλές περιπτώσεις, μειώνεται με τις ΣΔΙΤ.

6.  Το προσωπικό τοπικής κυβέρνησης θα υποβαθμιστεί με την εφαρμογή των ΣΔΙΤ.

7.  Το κόστος της υπηρεσίας θα αυξηθεί για να πληρωθεί το κέρδος του ιδιωτικού συνεργάτη.

8. Η τοπική κυβέρνηση μπορεί να χρηματοδοτήσει το κόστος από τις υπηρεσίες, με χαμηλότερο κόστος από ότι ο ιδιωτικός τομέας.

9.  Υπάρχουν μόνο δύο συνεργάτες σε μια δημόσια ιδιωτική συνεργασία.

Προβλήματα που δυσχεραίνουν την εφαρμογή των ΣΔΙΤ στην Ελληνική ΤΑ

1.Νομοθετικό πλαίσιο.

2. Υποστήριξη φορέων των ΟΤΑ για την προετοιμασία των διαγωνισμών, μεταφορά τεχνογνωσίας, αντιμετώπιση του υψηλού κόστους προετοιμασίας των διαγωνισμών και παρακολούθησης των συμβάσεων.

3. Συνταγματικά ζητήματα, ιδίως σε ότι αφορά τα όρια της παραχώρησης.

4. Εκτέλεση εις βάρους του Δημοσίου και ΟΤΑ – Εγγυήσεις του Δημοσίου -Καθεστώς επίλυσης διαφορών.

5. Αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων των εμπλεκομένων φορέων του Δημοσίου.

6. Χρόνος και ασφάλεια διαδικασιών ωρίμανσης των έργων.

7. Προβλέψεις για τη χρηματοδότηση.

8. Θέματα Χρηματοοικονομικής, φορολογικής και λογιστικής αντιμετώπισης.

Οι Προτάσεις του ΟΟΣΑ

Ο ΟΟΣΑ το 2012 εξέδωσε τις «συστάσεις» του σχετικά με τις αρχές που θα πρέπει να διέπουν τη δημόσια διαχείριση των ΣΔΙΤ. Μεταξύ αυτών επισημαίνεται:

1. Η αναγκαιότητα της διαβούλευσης, σε όλα τα στάδια, ώστε η ΣΔΙΤ να γίνει κτήμα όχι μόνο των συμμετεχόντων αλλά του συνόλου των χρηστών.

2. Οι θεσμικοί ρόλοι και οι αρμοδιότητες πρέπει να είναι ξεκάθαροι.

3. Το θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να προάγει τη διαφάνεια, τη μείωση της γραφειοκρατίας, να αξιολογείται και εξελίσσεται.

4. Η αναγκαιότητα μελετών αξιολόγησης για τους παράγοντες κινδύνου και τα βασικά χαρακτηριστικά της κάθε επένδυσης ξεχωριστά.

5. Μεταφορά του κινδύνου σε αυτόν που μπορεί να τον διαχειριστεί καλύτερα.

6. Κριτήριο επιλογής θα πρέπει να είναι ο συνδυασμός τιμής και ποιότητας.

7. Οι απαραίτητες ικανότητες για τη δημιουργία συμβάσεων, την εφαρμογή και τον έλεγχο θα πρέπει να παρέχονται σε όλες τις ενδιαφερόμενες αρχές.

Προτάσεις

Με βάση τα προηγούμενα αλλά και τις προτάσεις του ΟΟΣΑ, θα μπορούσαμε να προτείνουμε:

1. Θεσμοθέτηση ενός κεντρικού μηχανισμού υποστήριξης της ανάπτυξης των συμβάσεων ΣΔΙΤ, για τη διευκόλυνση και τη σωστή και επιτυχή εφαρμογή του θεσμού στην ΤΑ.

2. Ψήφιση ενός πλήρους, επαρκούς, σύγχρονου και εξειδικευμένου στις ιδιαιτερότητες της τα, θεσμικού πλαισίου που να επιτρέπει την πλήρη αξιοποίηση του θεσμού.

3. Χαρτογράφηση των έργων που μπορούν να εκτελεστούν άμεσα (σήμερα) από τους ΟΤΑ, με τις ανωτέρω μεθόδους και της προτεραιότητας καθενός από αυτά.

4. Ευρεία ενημέρωση των αιρετών, στελεχών της ΤΑ και της κοινής γνώμης.

5. Δημιουργία ενός ειδικού επιχειρησιακού προγράμματος για ΣΔΙΤ στην ΤΑ με χρηματοδότηση από τα 70 εκατ. € του προγράμματος ΑΚΣΙΑ, που «αραχνιάζουν» στα ταμεία του Υπουργείου Εσωτερικών.

http://www.sdit.mnec.gr

http://www.localit.gr