Διαδικασία επιλογής Αθλητικού Εισαγγελέα και συνταγματικότητα της διάταξης του άρθρου 36 του Ν. 4559/2018 (Εισαγγελία ΑΠ)

Με τη γνωμοδότηση 11/2018 η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου απάντησε σε ερώτημα της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών αναφορικά με τη διαδικασία επιλογής Αθλητικού Εισαγγελέα και συνταγματικότητα της διάταξης του άρθρου 36 του Ν. 4559/2018.

Ειδικότερα, το ερώτημα αφορούσε στη διαδικασία επιλογής από την ΕΠΟ (Ελληνική Ποδοσφαιρική Οµοσπονδία) εισαγγελικού λειτουργού, ως υπεύθυνου για την άσκηση δίωξης πειθαρχικών ποδοσφαιρικών αδικηµάτων [Αθλητικού Εισαγγελέα] και δη, αν η διάταξη του άρθρου 36 του Ν. 4559/2018, µε την οποία προβλέπεται η δυνατότητα ανανέωσης της τριετούς θητείας του ορισθέντος και ήδη υπηρετούντος στα πειθαρχικά όργανα εισαγγελικού λειτουργού, καθώς και του αναπληρωτή του, έστω κι αν αυτοί δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο µε τα προτεινόμενα από τον προϊστάμενό της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών πρόσωπα, είναι αντισυνταγµατική, ως αντικείµενη στη διάταξη του άρθρου 89 παρ. 2 του Συντάγματος.

Σύμφωνα με την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, η Εισαγγελία Πρωτοδικών θα πρέπει να αποστείλει στην ΕΠΟ κατάλογο με τους εισαγγελικούς λειτουργούς (Εισαγγελείς Πρωτοδικών), από τους οποίους θα επιλεγεί, μαζί με τον αναπληρωτή του (Αντεισαγγελέα Πρωτοδικών), αυτός ο οποίος θα αναλάβει το έργο της δίωξης των πειθαρχικών ποδοσφαιρικών αδικημάτων, χωρίς η εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής, η οποία ερείδεται σε συµβατές µε το Σύνταγµα διατάξεις, να εξαρτάται από ενδεχόμενες, σε µεταγενέστερο στάδιο, επιλογές του αποφασίζοντος, ως άνω, διοικητικού οργάνου (ΕΠΟ).

Αναλυτικά η γνωμοδότηση

Επί του ερωτήματος, το οποίο μας απευθύνατε με το υπ' αριθμ. πρωτ. 172381//13-8-2018 έγγραφό σας, σχετικά µε τη διαδικασία επιλογής από την ΕΠΟ (Ελληνική Ποδοσφαιρική Οµοσπονδία) εισαγγελικού λειτουργού, ως υπεύθυνου για την άσκηση δίωξης πειθαρχικών ποδοσφαιρικών αδικηµάτων [Αθλητικού Εισαγγελέα] και δη, αν η διάταξη του άρθρου 36 του Ν. 4559/2018, µε την οποία προβλέπεται η δυνατότητα ανανέωσης της τριετούς θητείας του ορισθέντος και ήδη υπηρετούντος στα πειθαρχικά όργανα εισαγγελικού λειτουργού, καθώς και του αναπληρωτή του, έστω κι αν αυτοί δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο µε τα προτεινόμενα από τον προϊστάμενό της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών πρόσωπα, είναι αντισυνταγµατική, ως αντικείµενη στη διάταξη του άρθρου 89 παρ. 2 του Συντάγματος, σε συνδυασμό με αυτές των άρθρων 16 και 24 παρ. 4 του Ν. 1756/1988 και 4 παρ. 3 και 7 του Κανονισµού της Εσωτερικής Λειτουργίας της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθήνών, η γνώμη μας είναι η εξής: Κατά τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ν. 4326/2015, µε το οποίο τροποποιήθηκαν τα άρθρα 119 και 1278 του Ν. 2725/1999,

«1. Τα πειθαρχικά και δικαιοδοτικά όργανα του ποδοσφαίρου είτε λειτουργούν στο πλαίσιο της ΕΠΟ είτε στο πλαίσιο Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Ανωνύµων Εταιρειών αποτελούνται από τακτικούς δικαστές µε βαθµό Πρωτοδίκη στα πρωτοβάθμια όργανα και Προέδρου Πρωτοδικών στα δευτεροβάθµια όργανα, με τριετή θητεία, µη ανανεώσιµη. Αµφότεροι επιλέγονται και ορίζονται από την ΕΠΟ από κατάλογο που αποστέλλεται από τον Προϊστάµενο του Πρωτοδικείου Αθηνών, µέσα σε προθεσµία τεσσάρων (4) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος. Η ΕΠΟ από της ενάρξεως λειτουργίας του προβλεπόμενου από το Καταστατικό της και τον οικείο Κανονισµό Διαιτητικό Δικαστήριο Ποδοσφαίρου επιλέγει και ορίζει τους δικαστικούς λειτουργούς που μετέχουν στη σύνθεση αυτού με βαθµό Αρεοπαγίτη και Προέδρου Εφετών, από καταλόγους που συγκροτούν και αποστέλλουν σε αυτήν κατά περίπτωση ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και ο Πρόεδρος του Τριµελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Αθηνών. 2. Μέσα σε προθεσµία τεσσάρων (4) µηνών από τη δηµοσίευση του παρόντος και κατόπιν απόφασης του αρµοδίου οργάνου της ΕΠΟ, η οποία πρέπει να ληφθεί εντός της ίδιας προθεσμίας, υπεύθυνος άσκησης δίωξης πειθαρχικών ποδοσφαιρικών αδικηµάτων αναλαµβάνει εν ενεργεία εισαγγελικός λειτουργός µε βαθµό εισαγγελέα πρωτοδικών, ο οποίος αναπληρώνεται από εν ενεργεία εισαγγελικό λειτουργό με βαθμό αντιεισαγγελέα πρωτοδικών, µε τριετή θητεία, η οποία δεν ανανεώνεται. Αμφότεροι επιλέγονται και ορίζονται από την ΕΠΟ, από κατάλογο που συγκροτεί και αποστέλλει σε αυτήν ο Προϊστάµενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών ή άλλο αρμόδιο δικαστικό όργανο».

Ακολούθως, με το άρθρο 36 παρ. 1 και 2 του Ν. 4559/2018, αντικαταστάθηκαν οι παρ. 1 και 2 του προειρημένου Ν. 4326/2015, ως εξής: «1. Τα πειθαρχικά και δικαιοδοτικά όργανα του ποδοσφαίρου είτε λειτουργούν στο πλαίσιο της ΕΠΟ είτε στο πλαίσιο Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Ανωνύµων Εταιρειών, αποτελούνται από τακτικούς δικαστές µε βαθµό, κατά τον αρχικό διορισμό τους, Πρωτοδίκη στα πρωτοβάθµια όργανα και Εφέτη στα δευτεροβάθμια όργανα, µε τριετή Θητεία ανανεώσιµη.

Αμφότεροι επιλέγονται και ορίζονται από την ΕΠΟ από καταλόγους που αποστέλλονται από τον Προϊστάμενο του Πρωτοδικείου Αθηνών και τον Πρόεδρο του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Αθηνών, μέσα σε προθεσµία τεσσάρων (4) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, καθώς και από τους ήδη υπηρετούντες στα πειθαρχικά και δικαιοδοτικά όργανα τακτικούς δικαστές. Σε περίπτωση επιλογής ήδη υπηρετούντων στα πειθαρχικά και δικαιοδοτικά όργανα τακτικών δικαστών, η θητεία τους µε τους ανωτέρω βαθµούς κατά τον αρχικό διορισµό τους θεωρείται ανανέωση του αρχικού τους διορισμού. Η ΕΠΟ, από την έναρξη λειτουργίας του προβλεπόμενου από το Καταστατικό της και τον οικείο Κανονισµό Διαιτητικού Δικαστηρίου Ποδοσφαίρου, επιλέγει και ορίζει τους δικαστικούς λειτουργούς που μετέχουν στη σύνθεση αυτού, με τριετή θητεία ανανεώσιµη, µε βαθμό, κατά τον αρχικό διορισµό τους, Αρεοπαγίτη και Προέδρου Εφετών, από καταλόγους που συγκροτούν και αποστέλλουν σε αυτήν, κατά περίπτωση, ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Εφετείου Αθηνών, καθώς και από τους ήδη υπηρετούντες στα πειθαρχικά και δικαιοδοτικά όργανα τακτικούς δικαστές. Σε περίπτωση επιλογής ήδη υπηρετούντων στα πειθαρχικά και δικαιοδοτικά όργανα τακτικών δικαστών, η θητεία τους με τους ανωτέρω βαθµούς κατά τον αρχικό διορισµό τους θεωρείται ανανέωση του αρχικού τους διορισµού. 2. Μέσα σε προθεσµία τεσσάρων (4) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος και κατόπιν απόφασης του αρµοδίου οργάνου της ΕΠΟ, η οποία πρέπει να ληφθεί εντός της ίδιας προθεσμίας, υπεύθυνος άσκησης δίωξης πειθαρχικών ποδοσφαιρικών αδικημάτων αναλαμβάνει εν ενεργεία εισαγγελικός λειτουργός με βαθμό, κατά τον αρχικό διορισμό του, εισαγγελέα πρωτοδικών, ο οποίος αναπληρώνεται από εν ενεργεία εισαγγελικό λειτουργό µε βαθμό, κατά τον αρχικό διορισμό του, αντεισαγγελέα πρωτοδικών, με τριετή θητεία ανανεώσιμη. Αμφότεροι επιλέγονται και ορίζονται από την ΕΠΟ, από κατάλογο που συγκροτεί και αποστέλλει σε αυτήν ο Προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών ή άλλο αρμόδιο δικαστικό όργανο, καθώς και από τους ήδη υπηρετούντες στα πειθαρχικά όργανα εισαγγελικούς λειτουργούς. Σε περίπτωση επιλογής ήδη υπηρετούντων στα πειθαρχικά όργανα εισαγγελικών λειτουργών, η θητεία τους με τους ανωτέρω βαθμούς κατά τον αρχικό διορισμό τους θεωρείται ανανέωση του αρχικού τους διορισμού».

Από τις διατάξεις αυτές, µε τις οποίες προβλέπεται η στελέχωση των πειθαρχικών και δικαιοδοτικών οργάνων του ποδοσφαίρου αποκλειστικά από τακτικούς [εν ενεργεία] δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς, οι οποίοι αναµφίβολα παρέχουν υψηλά εχέγγυα αµερόληψίας και ευθυκρισίας, προκύπτει ότι, η επιλογή των τελευταίων περιλαμβάνει τρία διακεκριµένα µεταξύ τους στάδια, αντίστοιχα των αρµοδιοτήτων και λειτουργιών των φορέων που εμπλέκονται στη συγκεκριμένη διαδικασία μέχρι την ολοκλήρωσή της.

Ειδικότερα, κατ' αρχάς, η ΕΠΟ απευθύνει έγγραφο σχετικό ερώτημα προς τον προϊστάµενό της οικείας δικαστικής υπηρεσίας, στη συνέχεια ο τελευταίος αποστέλλει σ' αυτήν κατάλογο των δικαστικών ή εισαγγελικών λειτουργών και στη συνέχεια η ανωτέρω Οµοσπονδία, σύμφωνα µε τις διέπουσες την εσωτερική λειτουργία της διατάξεις, επιλέγει και ορίζει από αυτούς, εκείνους που θα αναλάβουν το έργο της δίωξης και εκδίκασης των πειθαρχικών αδικηµάτων που διαπράττονται στο χώρο του ποδοσφαίρου.

Οι προβλέψεις του ανωτέρω νόµου, αναφορικά µε την αποκλειστική αρµοδιότητα, αλλά και υποχρέωση, του προϊσταμένου της δικαστικής υπηρεσίας για την κατάρτιση, κατά την ελεύθερη κρίση του, και αποστολή στην ΕΠΟ καταλόγου των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών, οι οποίοι θα στελεχώσουν τα προαναφερόμενα όργανα του ποδοσφαίρου, δεν αντίκεινται στο Σύνταγµα και ως εκ τούτου, με το να καλείται αυτός (προϊστάμενος της δικαστικής υπηρεσίας) να εφαρµόσει τις συγκεκριμένες διατάξεις, δεν αναιρείται ούτε αναστέλλεται για οποιοδήποτε λόγο η ανωτέρω υποχρέωσή του, ανεξάρτητα αν ο ίδιος διατηρεί επιφυλάξεις σχετικά με τη συνταγματικότητα της προαναφερόμενης νεοπαγούς διάταξης, κατά το µέρος της που αφορά στο δικαίωµα της ΕΠΟ να επιλέξει και ορίσει ως μέλη των πειθαρχικών και δικαιοδοτικών οργάνων του ποδοσφαίρου δικαστικούς ή εισαγγελικούς λειτουργούς, όχι μόνο από αυτούς που περιλαμβάνονται στο σχετικό κατάλογο, αλλά και από τους ήδη υπηρετούντες στα εν λόγω όργανα δικαστές ή εισαγγελείς. Κι αυτό, διότι η εξέλεγξη της συνταγματικής συμβατότητας ή µη της διάταξης του άρθρου 36 του Ν. 4559/2018 στην παρούσα χρονική συγκυρία είναι ανεπίκαιρη, αφού δεν µπορεί να κριθεί a priori και μάλιστα με τη μορφή γνωµοδότησης, η συνταγματικότητα διατάξεων νόμου, χωρίς να υπόκειται υπό κρισιολόγηση συγκεκριμένη πράξη του αρµόδιου διοικητικού οργάνου, η οποία συνέχεται µε την εφαρµογή της επίμαχης διάταξης του νόµου.

Εξάλλου, μοναδικό στοιχείο και αφορμή για την αιτηθείσα διατύπωση γνώµης, µε βάση το ερώτηµα που μας απευθύνατε, είναι η πιθανότητα επιλογής από την ΕΠΟ Αθλητικού Εισαγγελέα και του αναπληρωτή του από τους ήδη υπηρετούντες, χωρίς αυτοί να συµπεριλαμβάνονται στον κατάλογο που θα αποστείλετε, και την εξ αυτής της επιλογής ενδεχόμενη αμφισβήτηση της εγκυρότητας της διαδικασίας. Συνακόλουθα, κάθε άλλο παρά παραδεκτή παρίσταται η επί του ζητήματος της συνταγματικότητας της ανωτέρω διάταξης πρώιμη, γνωµοδοτικού περιεχοµένου, εκφορά σχετικής άποψης, η οποία ανάγεται σε επιγενόµενο στάδιο εφαρµογής της εριστής διάταξης του νόµου, σύμφωνα με τις προηγούμενες αναπτύξεις.

Κατά συνέπεια όσων προεκτέθηκαν επιβάλλεται, στο πλαίσιο των διαγραφόμενων, από τον περί ου ο λόγος νόµο, υπηρεσιακών καθηκόντων σας, να αποστείλετε στην ΕΠΟ κατάλογο με τους εισαγγελικούς λειτουργούς (Εισαγγελείς Πρωτοδικών), από τους οποίους θα επιλεγεί, μαζί με τον αναπληρωτή του (Αντεισαγγελέα Πρωτοδικών), αυτός ο οποίος θα αναλάβει το έργο της δίωξης των πειθαρχικών ποδοσφαιρικών αδικημάτων, χωρίς η εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής, η οποία ερείδεται σε συµβατές µε το Σύνταγµα διατάξεις, να εξαρτάται από ενδεχόμενες, σε µεταγενέστερο στάδιο, επιλογές του αποφασίζοντος, ως άνω, διοικητικού οργάνου.

Η γνωμοδότηση ΕισΑΠ 11/2018 είναι διαθέσιμη εδώ.