Παράλειψη δήλωσης εισοδήματος και ισχυρισμός περί καταθέσεων προερχόμενων από κέρδη στο «Πάμε στοίχημα» ή εισαγωγή συναλλάγματος

Πηγή: humanrightscaselaw.gr

ΣτΕ Β΄ Τμ. 1891/2018 επταμ., 1897/2018 επταμ.

Φορολογία εισοδήματος – Παράβαση παράλειψης δήλωσης φορολογητέου εισοδήματος – Έμμεση απόδειξη με βάση τις κινήσεις τραπεζικών λογαριασμών (ατομικών ή κοινών) του ελεγχόμενου ή τρίτων προσώπων – Ισχυρισμός περί τραπεζικών καταθέσεων προερχόμενων από την εισαγωγή συναλλάγματος ή από κέρδη στο παίγνιο «πάμε στοίχημα»  

(Α) ΣτΕ Β΄ Τμ. 1891/2018 επταμ.: Ο ελεγχόμενος (ελεύθερος επαγγελματίας) δύναται, μεταξύ άλλων, να επικαλεσθεί έναντι της φορολογικής Διοίκησης και, περαιτέρω, ενώπιον του διοικητικού δικαστηρίου ότι το (σημαντικό) χρηματικό ποσό (σε δραχμές ή σε ευρώ) που βρέθηκε είτε σε κοινό τραπεζικό λογαριασμό που έχει με άλλο ή άλλα πρόσωπα είτε σε τραπεζικό λογαριασμό τρίτων προσώπων προέρχεται από την (μη συνδεόμενη με τους καρπούς της άσκησης της επαγγελματικής του δραστηριότητας) εισαγωγή συναλλάγματος εκ μέρους ή υπέρ (όχι του ιδίου αλλά) άλλου προσώπου – συνδικαιούχου του επίμαχου λογαριασμού .

Ωστόσο ένας τέτοιος ισχυρισμός (ανεξαρτήτως του ζητήματος της προέλευσης του συναλλάγματος και του οικονομικού λόγου της περιέλευσής του στον τρίτο που είναι συνδικαιούχος του λογαριασμού), προκειμένου να τεκμηριωθεί νομίμως και επαρκώς, πρέπει να στηρίζεται στα προβλεπόμενα από το νόμο παραστατικά εισαγωγής συναλλάγματος [αντίστοιχες βεβαιώσεις της τράπεζας, των ΕΛ.ΤΑ. ή της τελωνειακής/φορολογικής αρχής: βλ. σχετικά υπ’ αριθμ. Ε.751/22.1.1979 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (Β΄ 173/21.2.1979), υπ’ αριθμ. 1005428/26/0012 ΠΟΛ: 1020/16.1.1989 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (Β΄ 76/1.2.1989) και υπ’ αριθμ. υπ’ αριθμ. 1035772/676/Α0012/17.4.2002 απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών (B΄ 540/1.5.2002)], καθώς και στις αντίστοιχες πιστωτικές κινήσεις τραπεζικού λογαριασμού σε συνάλλαγμα σε τραπεζικό ίδρυμα της ημεδαπής ή/και σε πιστοποιητικά μετατροπής του εισαχθέντος συναλλάγματος στο εθνικό νόμισμα

(B) ΣτΕ Β΄ Τμ. 1897/2018 επταμ.: Ο ελεγχόμενος φορολογούμενος δύναται, μεταξύ άλλων, να επικαλεσθεί έναντι της φορολογικής Διοίκησης και, περαιτέρω, ενώπιον του διοικητικού δικαστηρίου ότι το (σημαντικό) χρηματικό ποσό που βρέθηκε σε τραπεζικό λογαριασμό του δεν συνιστά προσαύξηση της περιουσίας του άγνωστης πηγής ή αιτίας, αλλά προέρχεται από κέρδη του από νόμιμο παίγνιο, όπως το «πάμε στοίχημα» .

Και ναι μεν ο φορολογούμενος βαρύνεται να τεκμηριώσει νομίμως και επαρκώς έναν τέτοιο ισχυρισμό του, αλλά, προκειμένου να ανταποκριθεί στο εν λόγω βάρος του, δεν απαιτείται να έχει συμπεριλάβει τα ανωτέρω κέρδη στην δήλωσή του φορολογίας εισοδήματος του έτους κτήσης τους, διότι (α) τα χρηματικά κέρδη από το παίγνιο «πάμε στοίχημα» δεν συνιστούν “εισόδημα”, κατά το άρθρο 4 του ΚΦΕ (πρβλ. ΣτΕ 3419/1989), αλλά περιουσιακό στοιχείο/κεφάλαιο, φορολογούμενο με βάση τις διατάξεις του ν. 2961/2001 (Α΄ 266 – βλ. άρθρα 58 και 60, όπως ίσχυαν κατά τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο), (β) από την κείμενη νομοθεσία δεν προκύπτει και, δη, κατά τρόπο σαφή και αρκούντως προβλέψιμο ότι ο φορολογούμενος δύναται να επικαλεσθεί τέτοια κέρδη του, ώστε να δικαιολογήσει την προέλευση χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό του, μόνον εφόσον τα έχει δηλώσει στον Πίνακα 6 (ο οποίος φέρει τον τίτλο «Πρόσθετα Πληροφοριακά Στοιχεία.Ποσά που μειώνουν την ετήσια δαπάνη») και, ειδικότερα, στον κωδικό 781 της δήλωσής του φορολογίας εισοδήματος.

Εξάλλου, είναι διάφορο το ζήτημα (το οποίο εγείρεται από το Δημόσιο, αλλά δεν τίθεται στο πλαίσιο της παρούσας αναιρετικής διαφοράς) εάν “ανώνυμες” αποδείξεις καταβολής κερδών από το παίγνιο «πάμε στοίχημα» συνιστούν νόμιμα και επαρκή στοιχεία απόδειξης του προαναφερόμενου ισχυρισμού.

ΣτΕ Β΄ Τμ. 1897/2018 επταμ.

Ένδικη προστασία – Αρχές της αντιμωλίας και της ισότητας των όπλων των διαδίκων–Φορολογία εισοδήματος – Παράβαση παράλειψης δήλωσης φορολογητέου εισοδήματος – Βάρος απόδειξης – Προδικαστική απόφαση περί συμπλήρωσης των αποδείξεων ή διενέργειας επανελέγχου από τη Διοίκηση – Δικαίωμα του προσφεύγοντος για αντίκρουση με υπόμνημα των νέων πραγματικών στοιχείων που εισφέρει η Διοίκηση

To βάρος απόδειξης των πραγματικών περιστατικών που στοιχειοθετούν την αποδιδόμενη σε ορισμένο πρόσωπο φορολογική παράβαση της παράλειψης δήλωσης εκ μέρους του φορολογητέου εισοδήματός του, η οποία επισύρει την επιβολή σε βάρος του των διαφυγόντων φόρων και συναφών κυρώσεων, φέρει, κατ’ αρχήν, το κράτος, ήτοι η φορολογική Διοίκηση (βλ. ΣτΕ 884/2016 επταμ.)

Εξάλλου το διοικητικό δικαστήριο, που επιλαμβάνεται προσφυγής κατά της σχετικής καταλογιστικής πράξης της φορολογικής αρχής, προκειμένου να σχηματίσει πλήρη δικανική πεποίθηση για την αμφισβητούμενη από τον προφεύγοντα τέλεση της αποδοθείσας σε αυτόν φορολογικής παράβασης, μπορεί να διατάξει τη συμπλήρωση των αποδείξεων, κατά τα άρθρα 151 επ. του ΚΔΔ, ή/και τη διενέργεια επανελέγχου από τη Διοίκηση, κατά το άρθρο 155 παρ. 2 του ΚΔΔ

Περαιτέρω, εφόσον σε εκτέλεση της οικείας προδικαστικής απόφασης του δικαστηρίου, η καθής φορολογική αρχή εισφέρει νέα πραγματικά στοιχεία, ο προσφεύγων δικαιούται, κατά το άρθρο 138 παρ. 1 του ΚΔΔ, ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα των θεμελιωδών αρχών της αντιμωλίας και της ισότητας των όπλων των διαδίκων, να εκθέσει, δια υπομνήματος, τις απόψεις του επί των νέων αυτών στοιχείων, και να τα αντικρούσει, διατυπώνοντας σχετικούς νέους ισχυρισμούς, ακόμα κι αν θα μπορούσε να τους έχει προβάλει παραδεκτώς μέχρι την πρώτη συζήτηση της υπόθεσης, κατόπιν της οποίας εκδόθηκε η προδικαστική απόφαση περί συμπλήρωσης των αποδείξεων ή/και διενέργειας επανελέγχου.