Ευρωεκλογές, παραβιάσεις προσωπικών δεδομένων και Δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

• Σκάνδαλα όπως το «Facebook/Cambridge Analytica» καταδεικνύουν την ανάγκη αποτροπής κατάχρησης δεδομένων προς όφελος πολιτικών εκστρατειών
• Οι κανόνες θα εισάγουν οικονομικές κυρώσεις στα κόμματα και τα ιδρύματα της ΕΕ που παραβιάζουν την ιδιωτικότητα
• Στις 23-26 Μαΐου 2019 οι πολίτες της ΕΕ θα εκλέξουν τους ευρωβουλευτές τους

Η Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ), ενέκρινε την Πέμπτη, 6-12-2018, την πρόταση για εισαγωγή κυρώσεων στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα τα οποία ηθελημένα παραβιάζουν την προστασία δεδομένων προκειμένου να νοθεύσουν την εκλογική διαδικασία σε επίπεδο ΕΕ.

Οι νέες διατάξεις αποσκοπούν στην προστασία της εκλογικής διαδικασίας από την στοχευμένη ηλεκτρονική παραπληροφόρηση, η οποία βασίζεται στην κατάχρηση προσωπικών δεδομένων των εκλογέων. Ορισμένα πρόσφατα περιστατικά, όπως το σκάνδαλο «Facebook/Cambridge Analytica», καταδεικνύουν ότι οι αδυναμίες των συστημάτων προστασίας δεδομένων εγκυμονούν κινδύνους για τη δημοκρατική αντιπαράθεση και τις ελεύθερες εκλογές.

Λίγους μήνες πριν τις ευρωεκλογές, η Επιτροπή του ΕΚ ενέκρινε νομοθετικό σχέδιο το οποίο εισάγει οικονομικές κυρώσεις στα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα ή τα ιδρύματα που εκ προθέσεως παραβιάζουν τους κανόνες προστασίας δεδομένων με σκοπό την άσκηση επιρροής ή την απόπειρα άσκησης επιρροής στα ευρωπαϊκά εκλογικά αποτελέσματα.

Πρακτικά, αφής στιγμής μία εθνική αρχή αποφασίσει ότι έχει λάβει χώρα τέτοιο περιστατικό παραβίασης, η Αρχή για τα Ευρωπαϊκά Πολιτικά Κόμματα και τα Ευρωπαϊκά Πολιτικά Ιδρύματα  θα αποφασίζει ως προς την επιβαλλόμενη οικονομική κύρωση.

Η έκθεση από τον Rainer Wieland (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, Γερμανία) και την Mercedes Bresso (Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, Ιταλία) υιοθετήθηκε ομόφωνα.

Επόμενα βήματα

Μετά την ψηφοφορία στην αρμόδια Επιτροπή, η Ολομέλεια του ΕΚ θα πρέπει να εγκρίνει την εντολή διαπραγματεύσεων με τους άλλους θεσμούς (Συμβούλιο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να εγκριθεί από την Ολομέλεια του ΕΚ και το Συμβούλιο προτού τεθεί σε εφαρμογή. Ο κανονισμός θα είναι δεσμευτικός και άμεσα εφαρμοστέος σε όλα τα κράτη μέλη από την ημερομηνία δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ.  

Ιστορικό

Η διαδικασία των εκλογών για την ανάδειξη των μελών του ΕΚ διέπεται από τις εθνικές νομοθεσίες των κρατών μελών. Επιπλέον, τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα οργανώνουν τις δικές τους εκστρατείες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένας από τους στόχους τους είναι η προώθηση των επικεφαλής υποψηφίων τους για την εκλογή στη θέση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής («spitzenkandidat»).  

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση ως μέρος ενός πακέτου μέτρων το οποίο επικεντρώνεται στις ελεύθερες και αντικειμενικές ευρωεκλογές, όπως ανακοινώθηκε στην τελευταία ομιλία για την Κατάσταση της Ένωσης. Οι νέες διατάξεις τροποποιούν τον κανονισμό του 2014, σχετικά με το καθεστώς και τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και των ευρωπαϊκών πολιτικών ιδρυμάτων.