Πνευματική ιδιοκτησία: Τροποποιείται ο Ν. 2121/1993 και ενσωματώνεται η Οδηγία 2017/1564 για τη χρήση έργων από άτομα με προβλήματα όρασης

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε από το Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού το σχέδιο νόμου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1564 σχετικά με ορισμένες επιτρεπόμενες χρήσεις ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων και των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων και για την τροποποίηση της οδηγίας 2001/29/ΕΚ για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας.

Να σημειωθεί ότι σχέδιο νόμου για την ενσωμάτωση της ίδιας Οδηγίας είχε τεθεί σε διαβούλευση τον Φεβρουάριο του 2019, χωρίς όμως να ολοκληρωθεί η ψήφισή του στη Βουλή.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, οι ρυθμίσεις της Οδηγίας 2017/1564 αντιστοιχούν στις διατάξεις της Συνθήκης ΠΟΔΙ «Συνθήκη του Μαρακές για τη διευκόλυνση της πρόσβασης τυφλών, αμβλυώπων ή ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων σε δημοσιευμένα έργα» (Συνθήκη του Μαρακές), η οποία υπογράφηκε εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με στόχο τη βελτίωση της διαθεσιμότητας και των διασυνοριακών ανταλλαγών ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας σε προσβάσιμο μορφότυπο προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων και των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων (εντυποανάπηροι).

Η Οδηγία 2017/1564 εισάγει υποχρεωτική εξαίρεση σε ορισμένες εξουσίες δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, όπως αυτά έχουν εναρμονιστεί από το δίκαιο της Ένωσης.

Συγκεκριμένα, η Οδηγία επιτρέπει, χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, οι αρμόδιοι φορείς εντυποαναπήρων να παράγουν αντίγραφα σε προσβάσιμο μορφότυπο έργων, στα οποία έχουν νόμιμη πρόσβαση, ή να παρουσιάζουν, να καθιστούν διαθέσιμα, να διανέμουν ή να δανείζουν τα εν λόγω αντίγραφα σε μη κερδοσκοπική βάση σε επωφελούμενο (εντυποανάπηρο) ή άλλον αρμόδιο φορέα με σκοπό την αποκλειστική χρήση τους από επωφελούμενο.

Τη δυνατότητα να μπορεί να παράγει αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο έργου αποκτά και ο επωφελούμενος (εντυποανάπηρος) ή πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του, εφόσον ο επωφελούμενος έχει νόμιμη πρόσβαση στο έργο και το αντίγραφο προορίζεται για την ιδία αυτού χρήση. Προβλέπονται δηλαδή πλείονες επιτρεπόμενες χρήσεις ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας προς όφελος τυφλών, αμβλυώπων και ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων. 

Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η μετατροπή των έργων σε μορφότυπο προσβάσιμο στα άτομα με αναπηρία χωρίς άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, ενώ καθιερώνεται υποχρέωση των εκδοτών που διαθέτουν έργα σε ψηφιακή μορφή να τα παρέχουν για να γίνει η ως άνω μετατροπή. Αντιστοίχως, όμως, λαμβάνεται πρόνοια για την προστασία των νομίμων συμφερόντων των δικαιούχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, ιδίως με τη λήψη προληπτικών και αποτρεπτικών μέτρων προς αποκλεισμό της παράνομης αναπαραγωγής και διάθεσης των έργων.

Έτσι, τίθεται ως θεμελιώδης προϋπόθεση της μετατροπής σε προσβάσιμο μορφότυπο η προηγούμενη νόμιμη πρόσβαση στο έργο και επιβάλλεται υποχρέωση στους αρμόδιους φορείς να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα αποτροπής της μη εξουσιοδοτημένης αναπαραγωγής, διανομής, παρουσίασης ή διάθεσης στο κοινό αντιγράφων έργων σε προσβάσιμο μορφότυπο.

Στη διαβούλευση, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τις 10/12/2019, μπορείτε να συμμετέχετε στο opengov.gr