Νέα ειδικά τμήματα σε πολιτικά και διοικητικά δικαστήρια - Στατιστικά στοιχεία για τη λειτουργία της Δικαιοσύνης

Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης «Ρυθμίσεις για το ελεγκτικό συνέδριο και διατάξεις για την αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης».

Μεταξύ άλλων, το σχέδιο προβλέπει τη σύσταση αυτοτελούς Υπηρεσίας Συλλογής και Επεξεργασίας Στατιστικών Στοιχείων (JustStat) στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, καθώς και τη δημιουργία ειδικών τμημάτων πολιτικών και διοικητικών δικαστηρίων.

Διαβάστε επίσης: ​Κάμερες σε πολυκατοικία: Αποζημίωση 5.800 ευρώ σε ιδιοκτήτη διαμερίσματος - Απειλή προσωπικής κράτησης και χρηματικής ποινής (ΕφΠειρ 328/2018)

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, στα Πρωτοδικεία και Εφετεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης δύνανται να συνιστώνται με απόφαση του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο ειδικά τμήματα για την εκδίκαση, κατά την τακτική διαδικασία, των αγωγών αποζημίωσης μεταξύ ιδιωτών για παραβίαση των υποχρεώσεων, οι οποίες απορρέουν από το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο της ενέργειας και το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο προστασίας των προσωπικών δεδομένων, καθώς και των αντίστοιχων εφέσεων.

Αναλυτικά: 

Αυτοτελής Υπηρεσία Συλλογής και Επεξεργασίας Στατιστικών Στοιχείων (JustStat)

1. Στο Υπουργείο Δικαιοσύνης συστήνεται Αυτοτελής Υπηρεσία Συλλογής και Επεξεργασίας Στατιστικών (JustStat) με αντικείμενα:

(α) τη συστηματική συλλογή στατιστικών στοιχείων, είτε μέσω των οικείων πληροφοριακών συστημάτων, είτε ευθέως από όλα τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες της χώρας για κάθε κατηγορία υποθέσεων και διαδικασία ενώπιόν τους. Τα στοιχεία αυτά αφορούν ιδίως: τον αριθμό και τη φύση των υποθέσεων, το ύψος των διεκδικουμένων απαιτήσεων, τη χρονική διάρκεια της διαδικασίας και την, κατά το δυνατό, εκτίμηση του κόστους της διαδικασίας.

(β) τη συστηματική συλλογή στατιστικών στοιχείων και αναλυτικών πληροφοριών, είτε μέσω των οικείων πληροφοριακών συστημάτων, είτε ευθέως από τους αρμόδιους φορείς, για τις υποθέσεις που διευθετήθηκαν με διαμεσολάβηση και δικαστική μεσολάβηση, καθώς και για τις υποθέσεις που έχουν υπαχθεί σε διαιτησία. Για τη συλλογή αυτών των στοιχείων λαμβάνεται υπόψη η αρχή της εμπιστευτικότητας που διέπει τους θεσμούς της διαμεσολάβησης, της δικαστικής μεσολάβησης και της διαιτησίας.

(γ) τη δημιουργία ποσοτικών και ποιοτικών μεταβλητών, προκειμένου να υποβληθούν προτάσεις στα αρμόδια δικαστικά όργανα για τη δημιουργία, επέκταση και επικαιροποίηση των οικείων πληροφοριακών συστημάτων, καθώς και για την ανάλυση και μελέτη των στατιστικών δεδομένων.

(δ) τη μέτρηση, βάσει των στατιστικών στοιχείων των περ. (α) και (β), της ποσοτικής απόδοσης κάθε δικαστικής μονάδας ανά περιοχή και βαθμό δικαιοδοσίας και κάθε δικαστικής περιφέρειας συνολικά, προς διευκόλυνση της ετήσιας αξιολόγησής τους από τα αρμόδια δικαστικά όργανα.

(ε) την υποβολή εκτιμήσεων στα αρμόδια δικαστικά όργανα, βάσει των στατιστικών στοιχείων των περ. (α) και (β), για τις αναμενόμενες εισροές και εκροές υποθέσεων ανά κατηγορία, τόσο για το επόμενο δικαστικό έτος όσο και σε βάθος πενταετίας.

(στ) την υποβολή προτάσεων στα αρμόδια δικαστικά όργανα, βάσει των στατιστικών στοιχείων των περ. (α) και (β), για τη διευθέτηση της ομαλής ροής των δικαστικών υποθέσεων και την αντιμετώπιση των οργανωτικών στρεβλώσεων, καθώς και για τη δημιουργία νέων οργανωτικών μονάδων και δομών.

(ζ) την υποβολή προτάσεων στα αρμόδια δικαστικά όργανα, βάσει των στατιστικών στοιχείων των περ. (α) και (β), προκειμένου να προσδιοριστεί ο βέλτιστος αριθμός ανθρώπινου δυναμικού (δικαστικών λειτουργών, υπάλληλων κ.λπ.) για τη διεκπεραίωση των εκκρεμών υποθέσεων, καθώς και να προβλεφθούν οι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό σε βάθος πενταετίας.

(η) την υποβολή προτάσεων στα αρμόδια δικαστικά όργανα για τη δημιουργία συστημάτων αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων που αναμένεται να προκαλέσουν ιδιαίτερη επιβάρυνση στα δικαστήρια.

(θ) την κατ’ έτος αποτίμηση της αποτελεσματικότητας των νέων νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν στη δικαιοσύνη καθώς και των συναφών μέτρων.

2. Με προεδρικό διάταγμα, το οποίο εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, Δικαιοσύνης, Εσωτερικών και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ρυθμίζονται τα ζητήματα που αφορούν τη συγκρότηση, οργάνωση και λειτουργία της Υπηρεσίας, ιδίως ως προς το προσωπικό που θα τη στελεχώσει, τις επιμέρους αρμοδιότητες, τη διαδικασία λήψης και επεξεργασίας των στατιστικών στοιχείων και κάθε άλλη λεπτομέρεια.

Άρθρο 361 Ειδικά τμήματα πολιτικών δικαστηρίων

1. Στα Πρωτοδικεία και Εφετεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης δύνανται να συνιστώνται με απόφαση του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο ειδικά τμήματα για την εκδίκαση, κατά την τακτική διαδικασία, των αγωγών αποζημίωσης μεταξύ ιδιωτών για παραβίαση των υποχρεώσεων, οι οποίες απορρέουν από το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο της ενέργειας και το εθνικό και ενωσιακό δίκαιο προστασίας των προσωπικών δεδομένων, καθώς και των αντίστοιχων εφέσεων. Έως το τέλος του δικαστικού έτους, κατά το οποίο εκδίδεται η παραπάνω απόφαση, η Ολομέλεια του οικείου δικαστηρίου τροποποιεί αναλόγως τον κανονισμό του, σύμφωνα με την περ. α΄ της παρ. 7 του άρθρου 14 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ν. 1756/1988, Α΄ 35). Στην περίπτωση που δεν εγκριθεί η τροποποίηση του κανονισμού, τα ειδικά τμήματα λειτουργούν μόνο για την εκδίκαση των ήδη προσδιορισμένων υποθέσεων και τη δημοσίευση των σχετικών αποφάσεων.

2. Για την εκδίκαση των ως άνω υποθέσεων εκτείνεται η δικαιοδοσία: α) των ειδικών τμημάτων του Πρωτοδικείου και του Εφετείου Αθηνών στις περιφέρειες των Εφετείων Αθηνών, Πειραιώς, Δυτικής Στερεάς, Αιγαίου, Δωδεκανήσου, Κέρκυρας, Κρήτης, Ανατολικής Κρήτης, Λαμίας, Ναυπλίου, Πατρών, Καλαμάτας και Εύβοιας και β) των ειδικών τμημάτων του Πρωτοδικείου και του Εφετείου Θεσσαλονίκης, στις περιφέρειες των Εφετείων Θεσσαλονίκης, Δυτικής Μακεδονίας, Θράκης, Βορείου Αιγαίου, Ιωαννίνων και Λάρισας. Για τον καθορισμό της καθ’ ύλην αρμοδιότητας εφαρμόζονται οι εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

3. Στα ειδικά τμήματα της παρ. 1 τοποθετούνται, με τριετή θητεία που μπορεί να ανανεωθεί, κατά προτίμηση δικαστές με εξειδίκευση ή ιδιαίτερη εμπειρία στη συγκεκριμένη κατηγορία διαφορών, η οποία προκύπτει είτε από σχετικούς μεταπτυχιακούς ή διδακτορικούς τίτλων σπουδών είτε από προγενέστερη συναφή δραστηριότητα.

4. Στα ειδικά τμήματα της παρ. 1, εφόσον είναι κατά τόπον αρμόδια κατά τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, μπορεί να εισαχθούν για εκδίκαση και άλλες υποθέσεις, εάν κατά την κρίση του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο, τούτο απαιτείται λόγω υπηρεσιακών αναγκών. Σε κάθε περίπτωση, η εκδίκαση των υποθέσεων της παρ. 1 και η έκδοση αποφάσεων γίνονται κατά απόλυτη προτεραιότητα.

Άρθρο 362 Ειδικά τμήματα διοικητικών δικαστηρίων

Η παρ. 6 του άρθρου 4 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ν. 1756/1988, Α’ 35) αντικαθίσταται ως εξής:

«6. α) Στα διοικητικά πρωτοδικεία και τα διοικητικά εφετεία, στα οποία λειτουργούν τρία τουλάχιστον τμήματα, μπορεί να συνιστώνται με απόφαση του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο, ειδικά τμήματα με βάση το αντικείμενο και τον αριθμό συγκεκριμένων κατηγοριών διοικητικών διαφορών. Έως το τέλος του δικαστικού έτους, κατά το οποίο εκδίδεται η παραπάνω απόφαση, η Ολομέλεια του οικείου δικαστηρίου τροποποιεί αναλόγως τον κανονισμό του, σύμφωνα με την περ. α΄ της παρ. 7 του άρθρου 14. Στην περίπτωση που δεν εγκριθεί η τροποποίηση του κανονισμού, τα ειδικά τμήματα λειτουργούν μόνο για την εκδίκαση των ήδη προσδιορισμένων υποθέσεων και τη δημοσίευση των σχετικών αποφάσεων.

β) Η σύσταση ειδικών τμημάτων σύμφωνα με την περ. α) δεν αποκλείει την εισαγωγή στα λοιπά τμήματα του δικαστηρίου ενδίκων βοηθημάτων και μέσων που αφορούν τις παραπάνω διαφορές εάν, κατά την κρίση του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο, τούτο απαιτείται λόγω υπηρεσιακών αναγκών.

γ) Στα ειδικά τμήματα μπορούν να εισαχθούν επίσης και άλλες υποθέσεις, εάν, κατά την κρίση του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο, τούτο απαιτείται λόγω υπηρεσιακών αναγκών. Σε κάθε περίπτωση η εκδίκαση των υποθέσεων της περ. α) και η έκδοση απόφασης γίνονται κατά απόλυτη προτεραιότητα.

δ) Στα ειδικά τμήματα τοποθετούνται, με τριετή θητεία που μπορεί να ανανεωθεί, κατά προτίμηση δικαστές με εξειδίκευση ή ιδιαίτερη εμπειρία στη συγκεκριμένη κατηγορία διαφορών, η οποία προκύπτει είτε από σχετικούς μεταπτυχιακούς ή διδακτορικούς τίτλων σπουδών είτε από προγενέστερη συναφή δραστηριότητα.

Άρθρο 363 Άλλες τροποποιήσεις του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών και του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας

1. Η παρ. 5 του άρθρου 15 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ν. 1756/1988, Α’ 35) αντικαθίσταται ως ακολούθως:

«5. Η θητεία του συμβουλίου είναι διετής. Αρχίζει την 1η Οκτωβρίου του έτους της εκλογής και λήγει την 30ή Σεπτεμβρίου του μεθεπόμενου έτους. Επανεκλογή του ίδιου προσώπου ως προέδρου ή τακτικού μέλους συμβουλίου στον ίδιο βαθμό ιεραρχίας επιτρέπεται μία φορά μόνο. Ο πρόεδρος δεν επιτρέπεται να μετατεθεί για οποιονδήποτε λόγο. Σε περίπτωση προαγωγής, παραμένει στη θέση του και ασκεί τα καθήκοντά του έως τη λήξη της θητείας του. Τα τακτικά μέλη του συμβουλίου δεν επιτρέπεται να μετατεθούν, εκτός εάν προαχθούν, οπότε τη θέση τους καταλαμβάνουν οι αναπληρωματικοί κατά τη σειρά των ψήφων που έλαβαν. Ο πρόεδρος και τα τακτικά μέλη του συμβουλίου εκπίπτουν από τη θέση τους, εάν τους επιβληθεί πειθαρχική ποινή βαρύτερη της επίπληξης. Αν οι ανωτέρω αδυνατούν προσωρινά να ασκήσουν τα καθήκοντά τους, αναπληρώνονται από τους αναπληρωτές τους και οι τελευταίοι από τους επόμενους κατά σειρά ψήφων δικαστές και σε κάθε περίπτωση από τους αρχαιότερους δικαστές που υπηρετούν στο οικείο εφετείο, πρωτοδικείο ή ειρηνοδικείο, για τους οποίους δεν συντρέχουν τα κωλύματα της παρ. 6. Σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης ή καθ’ οιονδήποτε τρόπον εξόδου από την υπηρεσία του προέδρου, των τακτικών και των αναπληρωματικών μελών του συμβουλίου, τη θέση τους καταλαμβάνουν οι αμέσως επόμενοι κατά σειρά ψήφων δικαστές. Η θητεία των ανωτέρω λήγει μαζί με τη θητεία των λοιπών μελών. Κατ’ εξαίρεση, στην περίπτωση που η απομένουσα θητεία του προέδρου ή τακτικού μέλους υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες, διεξάγεται, για την κενή ή τις κενές θέσεις, αναπληρωματική εκλογή, για την οποία εφαρμόζεται αναλόγως η διαδικασία της παρ. 4».

2. Στο άρθρο 28 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ν. 1756/1988) προστίθεται παρ. 5 ως εξής:

«5. Στη Γενική Επιτροπεία μπορεί να αποσπάται για διάστημα δύο (2) ετών ένας δικαστικός λειτουργός με βαθμό εφέτη των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται, αναλόγως, οι διατάξεις των άρθρων 49 παρ. 1 και 51 παρ. 1, 2, 3, 4 και 5 του παρόντος. Την ανάκληση της απόσπασης μπορεί να ζητήσει για σπουδαίο λόγο και ο Γενικός Επίτροπος».

3. Οι παρ. 2 και 3 του άρθρου 63 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών (ν. 1756/1988, Α’ 35) αντικαθίστανται ως ακολούθως:

«2. Μέσα σε ένα μήνα από τότε που δημιουργείται κενή θέση εισαγωγικού βαθμού, ο Υπουργός Δικαιοσύνης με ανακοίνωσή του, που αναρτάται στην επίσημη ιστοσελίδα της Γενικής Επιτροπείας της Επικρατείας των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων, προσκαλεί τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν στο Υπουργείο Δικαιοσύνης αίτηση διορισμού, συνοδευόμενη με τα κατά την κρίση τους δικαιολογητικά των προσόντων τους. Για την ανάρτηση αυτή ενημερώνονται αμελλητί όλα τα Διοικητικά Εφετεία της χώρας.

3. Η αίτηση και τα δικαιολογητικά υποβάλλονται μέσα σε ένα μήνα από την ανάρτηση που αναφέρεται στην παρ. 2.»

4. Στην παρ. 4 του άρθρου 135 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν. 2717/1999, Α’ 97) προστίθεται τρίτο εδάφιο ως εξής: «Κατ’ εξαίρεση, σε περίπτωση ματαίωσης της συζήτησης για οποιοδήποτε λόγο, οι υποθέσεις που είχαν προσδιορισθεί, επαναπροσδιορίζονται οίκοθεν με πράξη του προέδρου του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης ή του δικαστή που διευθύνει το δικαστήριο, σε προσεχείς δικασίμους, χωρίς κλήτευση. Οι διάδικοι ενημερώνονται από την ανάρτηση των πινακίων στα αντίστοιχα Τμήματα και την εμφάνιση των εκθεμάτων στην ηλεκτρονική σελίδα του Δικαστηρίου, οι οποίες, στην περίπτωση αυτή, γίνονται τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες πριν από την δικάσιμο».

Άρθρο 364 Μεταβατική διάταξη

Η διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 365 καταλαμβάνει και τις υποθέσεις, η συζήτηση των οποίων ματαιώθηκε κατά το διάστημα που διήρκησε η προσωρινή αναστολή των εργασιών των δικαστικών σχηματισμών των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων της χώρας, για προληπτικούς λόγους δημόσιας υγείας, έναντι του κορωνοϊού COVID-19.

Στη διαβούλευση μπορείτε να συμμετέχετε έως τις 29 Μαΐου στο opengov.gr