«Πράσινο φως» για συλλογικές αγωγές καταναλωτών και στην Ευρωπαϊκή Ένωση - Τι προβλέπουν οι νέοι κανόνες

• Οι καταναλωτές πρέπει να προστατεύονται καλύτερα σε περιπτώσεις «μαζικής βλάβης»
• Οργανισμοί ή δημόσιοι φορείς θα μπορούν να εκκινήσουν διαδικασίες για λογαριασμό των καταναλωτών
• Η αρχή ο «ηττημένος πληρώνει» θα ισχύει ως προστασία έναντι καταχρηστικών αγωγών

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τους πρώτους κανόνες συλλογικής έννομης προστασίας για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι νέοι κανόνες εισάγουν ένα εναρμονισμένο μοντέλο για αντιπροσωπευτική δράση σε όλα τα κράτη μέλη, το οποίο εγγυάται ότι οι καταναλωτές προστατεύονται δεόντως από "μαζικές βλάβες", ενώ ταυτόχρονα παρέχουν επαρκείς δικλείδες ασφαλείας σε περίπτωση άσκησης καταχρήστικων αγωγών.

Διαβάστε σχετικά: Μηχανισμός συλλογικών αγωγών καταναλωτών για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ

Η νέα νομοθεσία αποσκοπεί επίσης στη βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, βελτιώνοντας τα εργαλεία για την παύση παράνομων πρακτικών και διευκολύνοντας την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τους καταναλωτές.

«Η Ευρώπη πρέπει να γίνει ασπίδα που προστατεύει τους ανθρώπους»

Ο εισηγητής Geoffroy Didier (EPP, FR) δήλωσε: «Επιδιώξαμε να επιτύχουμε μια ισορροπία μεταξύ της νόμιμης προστασίας των συμφερόντων των καταναλωτών και της ανάγκης για ασφάλεια δικαίου για τις επιχειρήσεις. Κάθε κράτος μέλος διαθέτει τουλάχιστον μία οντότητα που είναι σε θέση να ασκήσει ένδικα μέσα, ενώ παράλληλα τίθενται διασφαλίσεις έναντι καταχρηστικών πρακτικών. Η Ευρώπη πρέπει να γίνει ασπίδα που προστατεύει τους ανθρώπους. Αυτή η νέα νομοθεσία προσφέρει νέα δικαιώματα στους καταναλωτές στην καθημερινή τους ζωή και δείχνει ότι η Ευρώπη κάνει τη διαφορά».

Κύρια στοιχεία της συμφωνίας:

Τουλάχιστον μία αντιπροσωπευτική διαδικασία για μέτρα παράλειψης και έννομης προστασίας θα πρέπει να είναι διαθέσιμη στους καταναλωτές σε κάθε κράτος μέλος, επιτρέποντας αντιπροσωπευτικές αγωγές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο·

Οι πιστοποιημένοι φορείς (οργανισμοί ή δημόσιοι φορείς) θα εξουσιοδοτηθούν και θα υποστηριχθούν οικονομικά για τη δρομολόγηση ενεργειών για αγωγές παράλειψης και έννομης προστασίας εκ μέρους ομάδων καταναλωτών και θα εγγυηθούν την πρόσβαση των καταναλωτών στη δικαιοσύνη·

Όσον αφορά τα κριτήρια καθορισμού για τους πιστοποιημένους φορείς, οι κανόνες διακρίνουν μεταξύ διασυνοριακών υποθέσεων και εθνικών. Σε σχέση με τις πρώτες, οι οντότητες πρέπει να συμμορφώνονται με ένα σύνολο εναρμονισμένων κριτηρίων. Πρέπει να επιδείξουν 12 μήνες δραστηριότητας στην προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών πριν από το αίτημά τους να διοριστούν ως πιστοποιημένοι φορείς, να έχουν μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και να διασφαλίζουν ότι είναι ανεξάρτητοι από τρίτα μέρη των οποίων τα οικονομικά συμφέροντα αντιτίθενται στο συμφέρον των καταναλωτών·

Για τις εθνικές δράσεις, τα κράτη μέλη θα καθορίσουν κατάλληλα κριτήρια σύμφωνα με τους στόχους της Οδηγίας, τα οποία θα μπορούσαν να είναι τα ίδια με εκείνα που καθορίζονται για τις διασυνοριακές δράσεις.

Οι κανόνες επιτυγχάνουν μια ισορροπία μεταξύ της πρόσβασης στη δικαιοσύνη και της προστασίας των επιχειρήσεων από καταχρηστικές αγωγές μέσω της εισαγωγής της αρχής «ο ηττημένος πληρώνει», η οποία διασφαλίζει ότι το ηττημένο μέρος πληρώνει τα έξοδα του μέρους που νίκησε.

Για να αποφευχθούν περαιτέρω καταχρηστικές αγωγές, οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου επέμειναν επίσης ότι τα δικαστήρια ή οι διοικητικές αρχές μπορούν να αποφασίσουν να απορρίψουν προδήλως αβάσιμες υποθέσεις στο νωρίτερο δυνατό στάδιο της διαδικασίας, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο·

Οι διαπραγματευτές συμφώνησαν ότι η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει εάν θα ιδρύσει έναν Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή για συλλογική έννομη προστασία, προκειμένου να χειριστεί τις διασυνοριακές αντιπροσωπευτικές δράσεις σε επίπεδο Ένωσης·

Το πεδίο των συλλογικών αγωγών θα περιλαμβάνει εμπορικές παραβιάσεις σε τομείς όπως η προστασία δεδομένων, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τα ταξίδια και ο τουρισμός, η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, το περιβάλλον και η υγεία, καθώς και τα δικαιώματα των επιβατών με αεροπλάνα και τρένα, πέραν των γενικών κανόνων για την προαστασία των καταναλωτών.

Επόμενα βήματα

Η Ολομέλεια του Κοινοβουλιου και το Συμβούλιο της ΕΕ θα πρέπει τώρα να εγκρίνουν την πολιτική συμφωνία. Η Οδηγία θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα έχουν στη συνέχεια 24 μήνες για να μεταφέρουν την οδηγία στην εθνική τους νομοθεσία και επιπλέον έξι μήνες για να την εφαρμόσουν.

Ιστορικό

Η Οδηγία Αντιπροσωπευτικής Δράσης αποτελεί μέρος της Νέας Συμφωνίας για τους Καταναλωτές, που ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2018 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για να εξασφαλίσει ισχυρότερη προστασία των καταναλωτών στην ΕΕ. Περιλαμβάνει ισχυρότερα δικαιώματα καταναλωτών στο διαδίκτυο, εργαλεία για την επιβολή δικαιωμάτων και αποζημιώσεων, κυρώσεις για παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τους καταναλωτές και βελτιωμένες συνθήκες για τις επιχειρήσεις.