logo-print

Λύθηκε οριστικά από το ΣτΕ το νομικό θέμα σχετικά με την αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης για «απώλεια ευκαιρίας» (ΣτΕ 1943/2020)

Που είχε δημιουργηθεί με την υπ' αριθμ. 1220/2008 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης

03/03/2021

05/03/2021

Περίληψη

Το νεογνό των αναιρεσειόντων - αναιρεσιβλήτων γεννήθηκε ύστερα από κύηση  τριάντα εβδομάδων και μεταφέρθηκε με φορητή θερμοκοιτίδα στη μονάδα εντατικής νοσηλείας νεογνών. Παραλείφθηκε προγραμματισμένος οφθαλμολογικός έλεγχος. Μετά από ελέγχους που διενεργήθηκαν αργότερα, διαπιστώθηκε τύφλωση του νεογνού. Οι γονείς αιτήθηκαν την αποζημίωση για ηθική βλάβη του νεογνού.Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο και το εφετείο έκριναν ότι η παράνομη παράλειψη των οργάνων του νοσοκομείου να διενεργήσει την προγραμματισμένη οφθαλμολογική εξέταση, δεν θα είχε ως αποτέλεσμα την αποτροπή της κακής έκβασης της πάθησης του τέκνου και της μετάπτωσής της στο τελικό στάδιο της τύφλωσης, αφού το ποσοστό των πιθανοτήτων για την παρεμπόδιση της εξέλιξης της νόσου και της κακής έκβασής της συγκέντρωνε μόλις το 15%. Αντιθέτως, το ΣτΕ έκρινε πως δεν αποκλείεται ο αιτιώδης σύνδεσμος για το λόγο ότι, όπως ανελέγκτως δέχθηκε το δικαστήριο της ουσίας, το ποσοστό επιτυχίας των δύο θεραπευτικών  μεθόδων της φωτοπηξίας και της κρυοπηξίας είναι 15%. 

Απόσπαμα της απόφασης

[...] Ειδικότερα, σύμφωνα με το δικάσαν εφετείο, στη συγκεκριμένη αυτή περίπτωση και με δεδομένο ότι υφίσταται παράνομη πράξη ή παράλειψη των οργάνων του νοσοκομείου, συντρέχουν και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις της αστικής ευθύνης κατά τα άρθρα 105 και 106 Εισ.Ν.Α. Κ. και, συγκεκριμένα, ζημία που συνίσταται σε αυτήν την ίδια την απώλεια της ευκαιρίας για ευνοϊκή εξέλιξη της υγείας του ασθενούς και η _ οποία είναι αυτοτελής σε σχέση με την επελθούσα βλάβη της υγείας του και απολύτως βεβαία, καθώς και αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ του ιατρικού σφάλματος και της ως άνω συγκεκριμένης ζημίας, αφού η παράνομη πράξη ή παράλειψη (ιατρικό σφάλμα) είχε ως αποτέλεσμα την αποστέρηση των όποιων πιθανοτήτων είχε, κατά τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης, ο ασθενής για την ευνοϊκή εξέλιξη της κατάστασης της υγείας του.

[...] Περαιτέρω, το αναιρεσίβλητο - αvαιρεσείοv νοσοκομείο αμφισβήτησε με την έφεσή του την κρίση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία η προεκτεθείσα παράνομη παράλειψη των οργάνων του αποστέρησε από το τέκνο των αναιρεσειόντων - αναιρεσιβλήτων τη μοναδική ευκαιρία διάγνωσης της πάθησής του, καθώς και την ελπίδα βελτίωσης της υγείας του, με αποτέλεσμα την πρόκληση βλάβης στην ψυχική του υγεία. Το δικάσαν εφετείο, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, είχε δεχθεί ότι όταν ένα διαπιστωμένο ιατρικό σφάλμα, παρά το ότι δεν αποδεικνύεται η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ αυτού και του ζημιογόνου αποτελέσματος (βλάβη υγείας), εξαλείφει το όποιο ποσοστό πιθανοτήτων είχε, κατά τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης, ο ασθενής για την ευνοϊκή εξέλιξη της υγείας του, τότε γεννάται υποχρέωση προς αποζημίωση κατά τα άρθρα 105 και 106 Εισ.Ν.Α.Κ.

Με βάση αυτά, το δικαστήριο έκρινε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση το τέκνο των αιτούντων αναιρεσιβλήτων, με την παράλειψη των ιατρών του αναιρεσίβλητου – αναιρεσείοντος νοσοκομείου να διενεργήσουν την προγραμματισθείσα κατά τα ανωτέρω βυθοσκόπηση στο δεξιό οφθαλμό του απώλεσε την ευκαιρία για ευνοϊκή εξέλιξη της υγείας του, καθώς αποστερήθηκε τις πιθανότητες που είχε για την αποτροπή της κακής έκβασης της κατάστασης της υγείας του, οι οποίες ανέρχονταν, σύμφωνα με τις ένορκες καταθέσεις των ιατρών του εν λόγω νοσοκομείου, σε ποσοστό 15%, με αποτέλεσμα να υφίσταται υποχρέωση του νοσοκομείου προς αποζημίωσή του. Με τις σκέψεις αυτές, το δικάσαν εφετείο επικύρωσε την κρίση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου και απέρριψε τον περί του αντιθέτου σχετικό λόγο εφέσεως του αναιρεσίβλητου - αναιρεσείοντος νοσοκομείου.

Εξάλλου, το δικάσαν εφετείο, αφού έλαβε υπόψη τις προεκτεθείσες συνθήκες, υπό τις οποίες ο …. απώλεσε το προαναφερθέν ποσοστό πιθανοτrιτων που είχε για την ευνοϊκή εξέλιξη της υγείας του (αποφυγή τύφλωσης του δεξιού του οφθαλμού), το οποίο μπορεί να μην ήταν ιδιαιτέρως υψηλό, συνιστούσε όμως αναμφισβήτητα, σύμφωνα με το διοικητικό εφετείο, μία ελπίδα βελτίωσης της υγείας του, έκρινε ότι αυτός εδικαιούτο αποζημίωση, το ύψος της οποίας προσδιόρισε, εν όψει της ηλικίας του, της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης των διαδίκων και των διδαγμάτων της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, στο εύλογο ποσό των 20.000 ευρώ.

[...] 8. Επειδή, με την αίτηση του …, προβάλλεται ότι το δικάσαν εφετείο κατ' εσφαλμένη ερμηνεία και κακή εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ., 914, 929 και 931 του Α.Κ., άλλως με πλημμελή αιτιολογία, δέχθηκε ότι δεν υφίστατο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ α) της παράλειψης των ιατρών του αναιρεσίβλητου νοσοκομείου να διενεργήσουν στις… την εξέταση της βυθοσκόπησης στον …. και ακολούθως, να εφαρμόσουν τη μέθοδο της φωτοπηξίας ή κρυοπηξίας, και β) της επελθούσας τύφλωσης του δεξιού οφθαλμού του. Τούτο δε, διότι το δικάσαν εφετείο είχε ήδη δεχθεί ότι συνέτρεχε παράνομη παράλειψη των ιατρών του νοσοκομείου να διενεργήσουν την εν λόγω εξέταση, καθώς και ότι υπήρχε πιθανότητα, της τάξης του 15%, από την έγκαιρη διενέργεια της φωτοπηξίας ή κρυοπηξίας, που θα ακολουθούσε την εξέταση αυτή, να είχε αποφευχθεί η τύφλωση του δεξιού οφθαλμού του, και, συνεπώς, ο αιτιώδης σύνδεσμος παρίστατο εν προκειμένω αυταπόδεικτος. Σύμφωνα δε με όσα προβάλλονται, αιτιώδης σύνδεσμος υφίσταται όταν στην προκειμένη περίπτωση είναι δεδομένη η αποχή από ορισμένη ενέργεια, η οποία, εάν επιχειρείτο, ήταν πιθανό να είχε αποτραπεί η επέλευση του ζημιογόνου αποτελέσματος.

Ο λόγος αυτός πρέπει να γίνει δεκτός καθώς προβάλλεται βασίμως. Τούτο δε διότι με βάση τα πραγματικά περιστατικά που ανελέγκτως δέχθηκε το διοικητικό εφετείο, η παράλειψη των ιατρών του νοσοκομείου να διενεργήσουν σε πρόωρο νεογνό με χαμηλό βάρος γέννησης την πρώτη οφθαλμολογική εξέταση με βυθοσκόπηση στο κατάλληλο χρονικό σημείο, σύμφωνα με τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης και το αυστηρά καθορισμένο πρωτόκολλο, αυτή καθεαυτή αντικειμενικούς λαμβανόμενη και η συνεπεία αυτής μη διάγνωση της αμφιβληστροειδοπάθειας της προωρότητας στα πρώιμα στάδια της νόσου και η μη εφαρμογή σε πρώιμο στάδιο της θεραπείας της νόσου με φωτοπηξία ή κρυσπηξία κατά τη συνηθισμένη και κανονική πορεία των πραγμάτων είναι πρόσφορες να επιφέρουν το επιζήμιο αποτέλεσμα της σοβαρής μείωσης της όρασης ή της ολικής τύφλωσης. Εξάλλου, δεν αποκλείεται ο αιτιώδης σύνδεσμος για το λόγο ότι όπως ανελέγκτως δέχθηκε το δικαστήριο της ουσίας, το ποσοστό επιτυχίας των δύο θεραπευτικών μεθόδων της φωτοπηξίας και της κρυοπηξίας είναι 15%.

9. Επειδή, προβάλλεται περαιτέρω με το δεύτερο λόγο της αίτησης αναιρέσεως του …. ότι το διοικητικό εφετείο, κατά παράβαση της συνταγματικά κατοχυρωμένης αρχής της αναλογικότητας, του επιδίκασε ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης το ποσό των 20.000 ευρώ, δεδομένου ότι, ενόψει της σοβαρότητας της βλάβης της υγείας του που υπέστη ο …, η οποία συνίσταται σε βαρύτατη και μη αναστρέψιμη αναπηρία (τύφλωση), της αποκλειστικής υπαιτιότητας των οργάνων του αναιρεσίβλητου νοσοκομείου, της έλλειψης οποιουδήποτε πταίσματος εκ μέρους του ίδιου και των γονέων του και της έλλειψης οποιουδήποτε πόρου και εισοδήματος από μέρος του, το πιο πάνω ποσό δεν παρίσταται πρόσφορο, εύλογο και δίκαιο, τελεί δε σε προφανή δυσαναλογία και αναντιστοιχία με το μέγεθος της ανωτέρω βλάβης. Ενόψει των ανωτέρω, ζητείται η μεταρρύθμιση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης κατά το αντίστοιχο μέρος, που αφορά το επιδικασθέν στον αναιρεσείοντα ποσό χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης. Η εξέταση όμως του λόγου αυτού αναιρέσεως, παρέλκει ως αλυσιτελής, διότι εφόσον έγινε δεκτός ο πρώτος προβαλλόμενος λόγος αναιρέσεως, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση του … και να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση και για το κεφάλαιο της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης κατά το άρθρο 932 Α.Κ., το οποίο συνέχεται αναγκαίως προς το πρώτο κεφάλαιο, που αφορά την ύπαρξη πρόσφορης αιτιώδους συνάφειας ανάμεσα στην παράλειψη των ιατρών του αναιρεσίβλητου νοσοκομείου και την τύφλωση του δεξιού οφθαλμού του αναιρεσείοντος. Και τούτο διότι, όπως έχει κριθεί (Σ.Τ.Ε. 3793/2014, 1810/2013), το δικαστήριο της ουσίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, εάν κρίνει ότι επήλθε στον αδικηθέντα ηθική βλάβη, μπορεί επιπλέον, κατ' εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 932 του Α.Κ., να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση και να καθορίσει το ποσό αυτής, εφόσον όμως συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ. Συνεπώς, η υπόθεση, η οποία χρειάζεται διευκρίνιση κατά το πραγματικό, πρέπει .να παραπεμφθεί στο ίδιο διοικητικό εφετείο για να κριθεί εκ νέου.

10. Επειδή, μετά την αναίρεση της προσβαλλόμενης απόφασης, αφού κρίθηκε βάσιμος ο ως άνω λόγος της αίτησης αναιρέσεως του …, η αίτηση αναιρέσεως του …., η οποία, μάλιστα πλήττει μόνο το κεφάλαιο της απόφασης για τη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, δεν έχει πλέον αντικείμενο και πρέπει η ανοιγείσα με την αίτηση αυτή δίκη να κηρυχθεί καταργημένη, σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 32 του π.δ. 18/1989 (πρβ. Σ.τ.Ε 201/2020).

Ο ρατσιστικός λόγος μίσους ως μορφή του ρατσιστικού εγκλήματος

ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΉΜΕΣ / ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΟΥΣΚΑΛΗΣ

Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως Ι - Γενικό Μέρος Γ έκδοση

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

send