Αντίθετη στην ΕΣΔΑ η δυνατότητα επιβολής τηλεεικονοδιάσκεψης ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων, σύμφωνα με το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας

Το Συμβούλιο της Επικρατείας της Γαλλίας (Conseil d’État N° 440037/5.3.2021) έκρινε αντίθετη στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) τη δυνατότητα επιβολής τηλεεικονοδιάσκεψης ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων, καθώς και την αυτόματη παράταση των μέγιστων περιόδων προσωρινής κράτησης.

Επαγγελματικές οργανώσεις δικηγόρων και ένας αιτών ατομικά ζήτησαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας να ακυρώσει το διάταγμα της 25ης Μαρτίου 2020, με το οποίο προσαρμόστηκαν οι κανόνες της ποινικής διαδικασίας προκειμένου να αντιμετωπιστεί η επιδημία Covid-19.

Διαβάστε επίσης: Οι μετακινήσεις σε δικηγόρο πρέπει να επιτρέπονται και μετά το όριο απαγόρευσης κυκλοφορίας, σύμφωνα με το γαλλικό Συμβούλιο της Επικρατείας

Αμφισβήτησαν συγκεκριμένα:

- τη δυνατότητα για τον δικαστή να επιβάλλει τη χρήση τηλεεικονοδιάσκεψης ή ακόμη και μέσων τηλεφωνικής επικοινωνίας, ενώπιον όλων των ποινικών δικαστηρίων εκτός των κακουργιοδικείων (άρθρο 5) ·

- την αυτόματη παράταση των μέγιστων περιόδων προσωρινής κράτησης και εμφάνισης (άρθρα 15, 16 και 17).

Τα άρθρα 5 και 16 του διατάγματος αυτού έχουν ήδη κηρυχθεί αντίθετα προς το Σύνταγμα από το Συνταγματικό Συμβούλιο (1).

Ωστόσο, ανήκει στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας να αποφανθεί επί των δύο προσφυγών κατά του διατάγματος και να κρίνει τη συμφωνία του με τις διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει η Γαλλία, ιδίως με την ΕΣΔΑ.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας υπογραμμίζει, αφενός, τη σημασία της εγγύησης που αποδίδεται στη φυσική παρουσία των διαδίκων ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων.

Κρίνει κατά συνέπεια ότι η δυνατότητα επιβολής της χρήσης τηλεεικονοδιάσκεψης, παρόλο που δεν υπόκειται σε καμία νομική προϋπόθεση, ούτε πλαισιώνεται από κανένα κριτήριο, παραβιάζει το δικαίωμα δίκαιης δίκης, το οποίο προστατεύεται από το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ, το δε πλαίσιο καταπολέμησης της επιδημίας covid-19 δεν αρκεί για να δικαιολογήσει την ανωτέρω δυνατότητα.

Αφετέρου, το δικαίωμα στην ασφάλεια που εγγυάται το άρθρο 5 της ΕΣΔΑ δεν αποκλείει, ειδικά στο εξαιρετικό πλαίσιο της καταπολέμησης της επιδημίας Covid-19, την πρόβλεψη διαδικασιών για την παράταση των προθεσμιών της προσωρινής κράτησης. Το Συμβούλιο της Επικρατείας υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι αυτό το δικαίωμα απαιτεί, ακόμη και υπό το άνω εξαιρετικό πλαίσιο, το αρμόδιο δικαστήριο να αποφανθεί συστηματικά, κατόπιν κατ' αντιμωλίαν συζήτησης και σε σύντομο χρονικό διάστημα, σχετικά με το βάσιμο της διατήρησης της προσωρινής κράτησης. Αυτή η παρέμβαση του δικαστή πρέπει να προβλέπεται από τον ίδιο τον νόμο, ενώ κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται από το προσβαλλόμενο διάταγμα.

Με την παρούσα απόφαση, το Συμβούλιο της Επικρατείας κρίνει ότι τα εν λόγω άρθρα του διατάγματος της 25ης Μαρτίου 2020 είναι παράνομα. Η αναδρομική ακύρωσή τους μπορεί ωστόσο να έχει υπερβολικές συνέπειες λόγω των αποτελεσμάτων που παρήγαγαν όταν ήταν σε ισχύ.

Επ' αυτού, το Συμβούλιο της Επικρατείας αναστέλλει την έκδοση της οριστικής του απόφασης και καλεί τους αιτούντες και τη διοίκηση να υποβάλουν, εντός ενός μηνός, παρατηρήσεις που αποσκοπούν να αποσαφηνίσουν την εμβέλεια των συνεπειών της ακύρωσης για το παρελθόν.

Το ανακοινωθέν τύπου διαθέσιμο εδώ.

Μετάφραση: Βαρβάρα Μπουκουβάλα, Πρωτοδίκης Δ.Δ.-Δ.Ν., ddikastes.gr