Άρθρο σε εφημερίδα με εσφαλμένη συμβουλή υγείας που προκάλεσε βλάβη σε αναγνώστη: Δεν υπάρχει ευθύνη του εκδότη λόγω ελλαττωματικού προϊόντος

Με απόφασή του το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι δεν συνιστά ελαττωματικό προϊόν κατά το δίκαιο της Ένωσης άρθρο σε έντυπη εφημερίδα με το οποίο παρέχεται εσφαλμένη συμβουλή υγείας σχετικά με τη χρήση ενός φυτού, της οποίας η τήρηση προκάλεσε βλάβη στην υγεία ενός αναγνώστη της εφημερίδας.

Κατά συνέπεια, σύμφωνα με το ΔΕΕ, ένα τέτοιο άρθρο δεν μπορεί να θεμελιώσει την αντικειμενική ευθύνη του εκδότη της εφημερίδας ή του τυπογράφου σύμφωνα με την οδηγία για την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων.

Ιστορικό υπόθεσης

Η KRONE– Verlag είναι δημοσιογραφική επιχείρηση με έδρα την Αυστρία. Είναι ιδιοκτήτρια μέσων ενημέρωσης και εκδότρια μιας τοπικής έκδοσης της εφημερίδας «Kronen-Zeitung». Στις 31 Δεκεμβρίου 2016 δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα αυτή ένα άρθρο σχετικά με τα πλεονεκτήματα των επιθεμάτων από τριμμένο χρένο, υπογεγραμμένο από μέλος μοναστικού τάγματος, το οποίο, ως ειδήμων στον τομέα των ιαματικών βοτάνων, παρέχει δωρεάν συμβουλές μέσω μιας στήλης που δημοσιεύεται καθημερινά στην εφημερίδα.

Το κείμενο του άρθρου είχε ως εξής:

«Ανακούφιση από τους πόνους των ρευματισμών Το φρεσκοτριμμένο χρένο μπορεί να συμβάλει στη μείωση των πόνων που προκαλούνται λόγω των ρευματισμών. Οι πάσχουσες περιοχές αλείφονται πρώτα με φυτικό έλαιο ή με λαρδί και εν συνεχεία τοποθετείται επάνω τους το τριμμένο χρένο και ασκείται πίεση. Το επίθεμα αυτό μπορεί να αφεθεί ελεύθερα επί δύο έως πέντε ώρες στο δέρμα και κατόπιν να αφαιρεθεί. Η συγκεκριμένη θεραπεία έχει ισχυρή καταπραϋντική δράση.»

Εντούτοις, η αναφερόμενη στο άρθρο διάρκεια εφαρμογής του επιθέματος επί δύο έως πέντε ώρες ήταν ανακριβής, δεδομένου ότι ο όρος «ώρες» χρησιμοποιήθηκε αντί του όρου «λεπτά». Η αναιρεσείουσα της κύριας δίκης, Αυστριακή υπήκοος, βασιζόμενη στο άρθρο και την αναφερόμενη σε αυτό διάρκεια της θεραπείας, τοποθέτησε το επίθεμα στην ποδοκνημική της άρθρωση για τρεις περίπου ώρες και το αφαίρεσε μόνον αφού αισθάνθηκε έντονο πόνο οφειλόμενο σε τοξική δερματική αντίδραση.

Εκτιμώντας ότι υπέστη ζημία, η αναιρεσείουσα άσκησε αγωγή αποζημιώσεως κατά της KRONE-Verlag λόγω σωματικής βλάβης. Δεδομένου ότι η αγωγή αυτή απορρίφθηκε πρωτοδίκως και κατ’ έφεση, η αναιρεσείουσα άσκησε αναίρεση ενώπιον του Oberster Gerichtshof (Ανωτάτου Δικαστηρίου, Αυστρία).

Απαντώντας σε προδικαστικό ερώτημα του ως άνω δικαστηρίου, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν συνιστά «ελαττωματικό προϊόν», κατά την έννοια της οδηγίας για την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων1, φύλλο έντυπης εφημερίδας το οποίο, στο πλαίσιο της εξετάσεως παραϊατρικού θέματος, παρέχει μια εσφαλμένη συμβουλή υγείας σχετικά με τη χρήση ενός φυτού, της οποίας η τήρηση προκάλεσε βλάβη στην υγεία ενός αναγνώστη της εφημερίδας.

Εκτίμηση του Δικαστηρίου

Το Δικαστήριο υπογραμμίζει, καταρχάς, ότι ένα προϊόν θεωρείται ελαττωματικό, κατά την έννοια της οδηγίας για την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων2, εάν δεν παρέχει την ασφάλεια που δικαιούται κανείς να αναμένει. Ο ελαττωματικός χαρακτήρας του καθορίζεται σε συνάρτηση με ορισμένα στοιχεία τα οποία είναι εγγενή στο ίδιο το προϊόν και σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την εξωτερική εμφάνισή του, με τη χρήση του καθώς και με τον χρόνο κατά τον οποίο τέθηκε σε κυκλοφορία.

Εν συνεχεία, υπενθυμίζοντας ότι ο νομοθέτης της Ένωσης σκοπίμως δεν περιέλαβε στην οδηγία 85/374 διατάξεις οι οποίες να παρέχουν τη δυνατότητα στοιχειοθετήσεως της ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων για τις ζημίες που προκαλούνται από υπηρεσία ως προς την οποία το προϊόν συνιστά απλώς και μόνον το υλικό υπόθεμα, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι εν προκειμένω η εσφαλμένη συμβουλή δεν αφορά την έντυπη εφημερίδα που αποτελεί το υπόθεμά της.

Ειδικότερα, η υπηρεσία αυτή δεν αφορά ούτε την εξωτερική εμφάνιση ούτε τη χρήση της εφημερίδας, οπότε η εν λόγω υπηρεσία δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των στοιχείων που είναι εγγενή στην έντυπη εφημερίδα και τα οποία, αυτά καθεαυτά, καθιστούν δυνατό να εξακριβωθεί κατά πόσον το προϊόν είναι ελαττωματικό.

Τέλος, το Δικαστήριο, υπογραμμίζοντας ότι η ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες και η ευθύνη του κατασκευαστή του τελικού προϊόντος συνιστούν δύο διακριτά καθεστώτα ευθύνης, δεδομένου ότι η δραστηριότητα των παρόχων υπηρεσιών δεν εξομοιώνεται με τη δραστηριότητα των παραγωγών, εισαγωγέων και προμηθευτών, υπενθυμίζει ότι, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των υπηρεσιών, το καθεστώς ευθύνης του παρέχοντος υπηρεσίες πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο χωριστής ρυθμίσεως3.

Επομένως, κατά το Δικαστήριο, μια εσφαλμένη συμβουλή υγείας, η οποία δημοσιεύεται σε έντυπη εφημερίδα και αφορά τη χρήση άλλου ενσώματου αγαθού, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων και δεν δύναται να προσδώσει ελαττωματικό χαρακτήρα στην εφημερίδα ούτε να θεμελιώσει, βάσει της οδηγίας, την αντικειμενική ευθύνη του «παραγωγού», είτε πρόκειται για τον εκδότη της εφημερίδας ή τον τυπογράφο, είτε ακόμη για τον συντάκτη του άρθρου.

Συναφώς, το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι, μολονότι η προβλεπόμενη από την ως άνω οδηγία αντικειμενική ευθύνη λόγω ελαττωματικών προϊόντων δεν έχει εφαρμογή στην υπό κρίση υπόθεση, εντούτοις είναι δυνατή η εφαρμογή άλλων καθεστώτων συμβατικής ή εξωσυμβατικής ευθύνης, στηριζόμενων σε διαφορετικές βάσεις, όπως η ευθύνη εξ εγγυήσεως λόγω κρυμμένων ελαττωμάτων ή η αμέλεια.

Το πλήρες κείμενο της αποφάσεως είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA

• 1. Άρθρο 2 της οδηγίας 85/374/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 25ης Ιουλίου 1985, για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σε θέματα ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων (ΕΕ 1985, L 210, σ. 29), όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 1999/34/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 1999 (ΕΕ 1999, L 141, σ. 20), ερμηνευόμενο υπό το πρίσμα του άρθρου 1 και του άρθρου 6 της οδηγίας αυτής.
• 2. Άρθρο 6 της οδηγίας.
• 3. Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με την ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες COM (90) 482 τελικό (ΕΕ 1991, C 12, σ. 8), που υπέβαλε η Επιτροπή στις 9 Νοεμβρίου 1990.