Ασφαλιστικό καθεστώς δικηγόρων με μπλοκάκι: Ολόκληρη η απόφαση του ΣτΕ (13/2022)

Δεκτή έγινε από το Συμβούλιο της Επικρατείας η αίτηση ακύρωσης των προσβαλλόμενων πράξεων κατά το μέρος που με αυτές οι εργαζόμενοι με δελτίο παροχής υπηρεσιών ως συνεργάτες σε δικηγορικές εταιρίες και το εισόδημα των οποίων προέρχεται αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο από την απασχόλησή τους αυτή, ρητώς δεν αντιμετωπίζονται ως μισθωτοί ως προς το ζήτημα του ύψους και του τρόπου υπολογισμού των εισφορών, καθώς και των υπόχρεων σε καταβολή τους, αλλά αντιμετωπίζονται ως μη μισθωτοί.

Δήλωση παραίτησης που υποβάλλεται για πρώτη φορά με υπόμνημα κατατιθέμενο στο ΣτΕ μετά τη συζήτηση της υποθέσεως και εντός της ταχθείσας προς τούτο από τον Πρόεδρο προθεσμία ουδεμία ασκεί επιρροή και δεν επιφέρει κατάργηση της δίκης.

Παροχή δικαστικής πληρεξουσιότητας από σωματείο. Δεν αρκεί το γενικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο χωρίς να συνοδεύεται από την απαιτούμενη απόφαση του αρμόδιου οργάνου του αιτούντος σωματείου για την άσκηση ή την έγκριση της ασκήσεως του ένδικου βοηθήματος.

Απαράδεκτη η υπό κρίση αίτηση ακυρώσεως από το αιτούν σωματείο. Έννομο συμφέρον δικηγόρου για την άσκηση αίτησης ακύρωσης (Αντίθετη μειοψηφία).

Οι μη δημοσιευθείσες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως κανονιστικές πράξεις αν και είναι ανυπόστατες, είναι ακυρωτέες προς αποφυγή του ενδεχομένου της εφαρμογής τους. Οι προσβαλλόμενες αποφάσεις δεν έχουν δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αλλά έχουν αναρτηθεί μόνο στο διαδίκτυο (ΔΙΑΥΓΕΙΑ). Είναι ανυπόστατες, αλλά ακυρωτέες για λόγους ασφάλειας δικαίου.

Διαβάστε επίσης: Υπαγωγή δικηγόρων - συνεργατών δικηγορικών εταιρειών στην παρ.9 του άρθρου 39 του ν.4387/2016 (Καταβολή εισφορών μισθωτού)

Απόσπασμα απόφασης

17. Επειδή, σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί ως προς την έννοια της παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016 σε συνδυασμό με τις διατάξεις των άρθρων 42 επ. του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013), οι προσβαλλόμενες πράξεις Φ.80000/οικ.2460/106/20.1.2017 και Φ.80000/οικ.5547/248/7.2.2017 του Υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με τον ίδιο τίτλο «Οδηγίες για την εφαρμογή της διάταξης της παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016», κατά το μέρος τους με το οποίο προβλέπεται ρητώς ότι οι συνεργάτες δικηγορικών εταιρειών δεν υπάγονται στη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016 και καταβάλλουν εισφορές με βάση το άρθρο 39 (ως μη μισθωτοί), δηλ, κατά το μέρος τους με το οποίο οι δικηγόροι αυτοί αποκλείονται από την εφαρμογή του καθεστώτος του άρθρου 38 του ν. 4387/2016, θέτουν νέους αντίθετους προς την ισχύουσα από 1.1.2017 νομοθετική ρύθμιση κανόνες δικαίου.

18. Επειδή, κατά τα παγίως κριθέντα, από τις διατάξεις των άρθρων 42 παρ. 1 και 35 παρ. 1 του Συντάγματος επιβάλλεται η πλήρης δημοσίευση όχι μόνο των τυπικών νόμων αλλά και όλων των κανονιστικών διοικητικών πράξεων, ως συστατικό στοιχείο του κύρους τους. Περαιτέρω, με τις διατάξεις του άρθρου 5 παρ. 2 περ. θ' του ν. 3469/2006 (Α' 131) ορίζεται ότι: «Στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσιεύονται: α) ... θ) οι κανονιστικού χαρακτήρα  πράξεις του Πρωθυπουργού, του Υπουργικού Συμβουλίου, των Υπουργών, καθώς και οποιουδήποτε άλλου οργάνου της Διοίκησης, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων του άρθρου 8 του νόμου αυτού και εφόσον η κείμενη νομοθεσία δεν προβλέπει άλλον ειδικότερο τρόπο δημοσίευσης», ενώ στο άρθρο 8 του ίδιου νόμου προβλέπονται περιπτώσεις πράξεων, ορισμένες από τις οποίες είναι κανονιστικού χαρακτήρα, οι οποίες κατ' απόκλιση των λοιπών διατάξεων του νόμου δεν είναι δημοσιευτέες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ειδικότερα, στην περ. η' της παρ. 1 του εν λόγω άρθρου 8 ορίζεται ότι: «Δεν δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως: α) ... η) Οι κανονιστικές πράξεις για τις οποίες η κείμενη νομοθεσία προβλέπει ειδική διαδικασία δημοσίευσης ή γνωστοποίησης». Εξάλλου, με το άρθρο 2 παρ. 4 του ν. 3861/2010 «Ενίσχυση της διαφάνειας με την υποχρεωτική ανάρτηση νόμων και πράξεων των κυβερνητικών, διοικητικών και αυτοδιοικητικών οργάνων στο διαδίκτυο "Πρόγραμμα Διαύγεια" και άλλες διατάξεις» (Α' 112), προβλέφθηκε ως υποχρεωτική η ανάρτηση στο διαδίκτυο πολλών κατηγοριών νομοθετημάτων και διοικητικών πράξεων,  μεταξύ των οποίων νόμοι (περ. 1), πράξεις νομοθετικού περιεχομένου (περ. 2), προεδρικά διατάγματα κανονιστικού χαρακτήρα (περ. 3), λοιπές πράξεις κανονιστικού χαρακτήρα, με εξαίρεση τις κανονιστικές πράξεις που αφορούν την οργάνωση, διάρθρωση, σύνθεση, διάταξη, εφοδιασμό και εξοπλισμό των Ενόπλων Δυνάμεων της Χώρας (περ. 4). Περαιτέρω, στο άρθρο 4 του ίδιου ν. 3861/2010, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 4 του άρθρου 23 του ν. 4210/2013 (Α' 254), ορίζεται ότι: «1. Οι πράξεις που αναφέρονται στο άρθρο 2, όταν είναι κατά νόμο δημοσιευτέες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ισχύουν από τη δημοσίευση τους, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά. 2. Με εξαίρεση τις πράξεις της προηγούμενης παραγράφου, οι λοιπές πράξεις του άρθρου 2 αναρτώνται στο διαδίκτυο κατά τα οριζόμενα στον παρόντα νόμο και ισχύουν από την ανάρτηση τους. 3. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 του παρόντος δεν θίγουν τις σχετικές δικονομικές ρυθμίσεις ως προς την άσκηση ενδίκων μέσων και βοηθημάτων ούτε τις ρυθμίσεις που ισχύουν για τις διοικητικές προσφυγές. 4. ..». Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του ν.  3469/2006 που επιβάλλουν τη  δημοσίευση των κανονιστικών πράξεων στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οι οποίες δεν θίγονται από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του ν. 3861/2010 περί υποχρεωτικής αναρτήσεως πράξεων στο διαδίκτυο, κανονιστικές πράξεις, οι οποίες, ελλείψει ειδικής προβλέψεως περί άλλου τρόπου δημοσιεύσεως τους, είναι δημοσιευτέες στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αποκτούν νόμιμη υπόσταση μόνο με τη δημοσίευση τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Συνεπώς, οι πράξεις αυτές αν δεν δημοσιευθούν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως είναι ανυπόστατες. Ωστόσο, λόγω της φύσεως και του περιεχομένου τους, αλλά και για λόγους ασφάλειας δικαίου, οι μη δημοσιευθείσες  κανονιστικές πράξεις, αν και  είναι ανυπόστατες, είναι ακυρωτέες προς αποφυγή του ενδεχομένου της εφαρμογής τους (Σ.τ.Ε. 136/2021, 2149/2019, 935/2018, 2649/2017 Ολομ., 1334/2017, 216/2016 Ολομ., 3297/2015, 3675/2014 7μ., 3112/2014, 2252, 1080/2013, 4754-5/2012 Ολομ., 87/2011 Ολομ. κ ά.). Εξάλλου, δεν τίθεται ζήτημα εκπροθέσμου ασκήσεως αιτήσεως ακυρώσεως κατά μη δημοσιευθεισών κανονιστικών πράξεων, εφόσον, λόγω της μη δημοσιεύσεως τους, δεν κινείται η εξηκονθήμερη προθεσμία ασκήσεως της αιτήσεως ακυρώσεως κατά των πράξεων αυτών (Σ.τ.Ε. 1334/2017, 4789/2013, 3884/2007, 2103/2006, 232/1995 κ.ά.).

19. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, οι προσβαλλόμενες πράξεις δεν έχουν δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά έχουν αναρτηθεί μόνο στο διαδίκτυο [στον ιστότοπο «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» με αριθμούς διαδικτυακής ανάρτησης (ΑΔΑ) 7ΔΓ0465Θ1Ω-NIB και ΩΥ10465Θ1Ω-4ΣΜ, αντιστοίχως]. Περαιτέρω, σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί στη σκέψη 17, οι πράξεις αυτές κατά το ως άνω πληττόμενο μέρος τους έχουν κανονιστικό χαρακτήρα, διότι θέτουν κατά το μέρος αυτό νέους κανόνες δικαίου αντίθετους προς την ισχύουσα από 1.1.2017 νομοθετική ρύθμιση. Συνεπώς, όπως βασίμως προβάλλεται, κατά το μέρος αυτό οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι ανυπόστατες λόγω της μη δημοσιεύσεως τους στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (συνεπεία της οποίας μάλιστα δεν άρχισε η εξηκονθήμερη προθεσμία για την άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως κατ' αυτών, βλ. Σ.τ.Ε. 1334/2017 κ.ά.). Προεχόντως λοιπόν για τον λόγο αυτόν, ο οποίος εξετάζεται και αυτεπαγγέλτως (βλ. Σ.τ.Ε.  136/2021, 2149/2019, 935/2018, 2649/2017 Ολομ., 216/2016 Ολομ., 3319/2015 7μ., 3297/2015, 3112/2014, 2252, 1080/2013, 4754-5/2012 Ολομ., 87/2011 Ολομ. κ.ά.), οι πράξεις αυτές είναι ακυρωτέες κατά το ως άνω πληττόμενο μέρος τους για λόγους ασφάλειας δικαίου, δεδομένου ότι έχουν ήδη εφαρμοσθεί υπό το κράτος ισχύος του ν. 4387/2016 και εξακολουθούν να εφαρμόζονται και υπό το κράτος ισχύος του νεότερου ν. 4670/2020. Συνεπώς, είναι απορριπτέα ως αβάσιμα όλα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από τον καθ' ου η αίτηση Υπουργό.

Δείτε αναλυτικά την απόφαση στην ΤΝΠ Ισοκράτης.