Διερεύνηση δωροδοκίας αλλοδαπών δημοσίων λειτουργών στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές (ΕισΑΠ εγκύκλιος 4/2023)

Εγκύκλιο με γενικές οδηγίες και επισημάνσεις αναφορικά με την διερεύνηση δωροδοκίας αλλοδαπών δημοσίων λειτουργών στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές δημοσίευσε η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου (εγκύκλιος 4/2023).

Αφορμή αποτέλεσε το γεγονός ότι, κατά τον  4ο Κύκλο Αξιολόγησης της Ελλάδας από τον ΟΟΣΑ όσον αφορά την αποτελεσματική εφαρμογή της Διεθνούς Σύμβασης για την καταπολέμηση της δωροδοκίας αλλοδαπών δημοσίων λειτουργών στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές, απευθύνθηκαν στην χώρα μας συστάσεις, αφενός μεν να ανατεθεί ειδικά και ρητά στον Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος η αρμοδιότητα διερεύνησης του αδικήματος της δωροδοκίας αλλοδαπών δημοσίων λειτουργών στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές, αφετέρου δε προς εξάλειψη των καθυστερήσεων και αλληλοεπικαλύψεων στην διερεύνηση του άνω αδικήματος λόγω της συντρέχουσας αρμοδιότητας μεταξύ ΕΟΕ και κατά τόπο αρμόδιου εισαγγελέα πρωτοδικών, να διασφαλισθεί η κατά προτεραιότητα διερεύνηση από τον πρώτο.

Μεταξύ άλλων, η Εισαγγελία τόνισε πως από το άρθρο 35 παρ. 1 του  νέου ΚΠΔ συνάγεται ότι στην αρμοδιότητα των ΕΟΕ δεν υπάγονται μόνο τα καθοριζόμενα οικονομικά, φορολογικά ή συναφή μείζονος απαξίας εγκλήματα, αλλά επίσης τα κακουργήματα των ειδικά προσδιοριζομένων δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων, μεταξύ των οποίων και τα κακουργήματα διαφθοράς, τα οποία προστατεύοντας κατά σειρά την ακεραιότητα της εκτελεστικής, νομοθετικής και αυτοδιοικητικής λειτουργίας, επίσης την καθαρότητα των δημοσίων υπηρεσιών και της δικαιοσύνης, δεν συνιστούν μεν καθ’ εαυτά οικονομικά εγκλήματα, αλλά ενέχουν και οικονομική διάσταση.

Πάντως ευθέως δεν προκύπτει αρμοδιότητα των ΕΟΕ για το κακούργημα της ενεργητικής δωροδοκίας αλλοδαπών δημοσίων λειτουργών στις διεθνείς επιχειρηματικές συναλλαγές, στις περιπτώσεις βεβαίως ύπαρξης ελληνικής ποινικής δικαιοδοσίας σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου Π.Κ. περί διεθνούς ποινικού δικαίου, οπότε φέρεται ότι επιλαμβάνεται σχετικά ο αρμόδιος κατά τόπο εισαγγελέας πρωτοδικών, η δε αρμοδιότητα των ΕΟΕ φέρεται να ανακύπτει μόνο, όταν στην κακουργηματική ενεργητική δωροδοκία του αλλοδαπού δημόσιου λειτουργού είναι συμμέτοχος έλληνας αξιωματούχος ή όταν η ανωτέρω πράξη είναι συναφής με πράξη ευθείας αρμοδιότητας των ΕΟΕ, όπως λ.χ φοροδιαφυγή ή νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα, ενώ σε κάθε περίπτωση δεν θίγεται η σχετική αρμοδιότητα του Ευρωπαίου Εισαγγελέα.

Περαιτέρω, η Εισαγγελία διαπίστωσε αφενός μεν συντρέχουσα καθ’ ύλην αρμοδιότητα μεταξύ ΕΟΕ και κατά τόπο εισαγγελέα πρωτοδικών, αφετέρου δε δικαίωμα προτίμησης των πρώτων στην ανάληψη διερεύνησης των ανωτέρω βαρέων και σοβαρών υποθέσεων αρμοδιότητάς τους, που συνεπάγεται παύση της μέχρι τότε συντρέχουσας προς διερεύνηση των ιδίων υποθέσεων αρμοδιότητας του κατά τόπο εισαγγελέα πρωτοδικών.

Προς ευχερή άσκηση του άνω δικαιώματος και προς αποφυγή διενέργειας παραλλήλων ερευνών επιβάλλεται η τήρηση της εξής διαδικασίας :

α. Ο κατά τόπο εισαγγελέας πρωτοδικών μόλις λάβει δικογραφία δωροδοκίας αλλοδαπών δημόσιων λειτουργών, υποβάλλει αμελλητί αναφορά στο Τμήμα Οικονομικού Εγκλήματος της Εισαγγελίας Εφ. Αθηνών, όπου εκθέτει τα ουσιώδη στοιχεία, τις κρίσιμες παραμέτρους, τους διαφαινόμενους παθόντες, τους κατηγ/νους και τους συμμέτοχους, τα κύρια αδικήματα και τα συναφή και ό,τι άλλο καίριο κατά την κρίση του. Ο Οικονομικός Εισαγγελέας βάσει των άνω κριτηρίων και άλλων εύλογων κατά περίπτωση (πολυπλοκότητα, ευχερέστερη συλλογή αποδεικτικού υλικού, οικονομία της δίκης, φύση των συναφών πράξεων κλπ) δικαιούται είτε να παραγγείλει τον αρμόδιο κατά τόπο εισαγγελέα πρωτοδικών να συνεχίσει την διερεύνηση, είτε να ζητήσει προς μελέτη την δικογραφία, οπότε είτε την κρατά ο ίδιος ειδοποιώντας σχετικά ιδρυομένης αποκλειστικής του αρμοδιότητας προς διερεύνησή της, είτε την επιστρέφει προς περαιτέρω διερεύνηση από τον αρμόδιο κατά τόπο εισαγγελέα πρωτοδικών.

β. Τα ίδια πρέπει κατ’ αρχήν να ισχύσουν στην περίπτωση που ο κατά τόπο εισαγγελέας έλαβε αντί δικογραφίας απλή καταγγελία, πλην όμως των προεκτεθέντων ενδείκνυται να προηγείται στοχευμένη κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση προς συλλογή του κρίσιμου αποδεικτικού υλικού, ώστε ακολούθως ο Οικονομικός Εισαγγελέας να μπορεί να κρίνει σχετικά βάσει των άνω ενδεικτικών κριτηρίων. Βεβαίως εξαιρούνται καταγγελίες που αφορούν ιδιαίτερα σοβαρή πράξη σε εξέλιξη, με κίνδυνο απώλειας αποδείξεων και αναγκαιότητα άμεσης διενέργειας ειδικών ανακριτικών πράξεων ή άλλες ανάλογες ιδιαίτερες περιστάσεις, οπότε αυτές υποβάλλονται άμεσα στον Οικονομικό Εισαγγελέα για να κρίνει κατά τα ανωτέρω.

γ. Αυτονοήτως αν ο τελευταίος έχει λάβει ο ίδιος δικογραφία ή καταγγελία δωροδοκίας αλλοδαπού δημόσιου λειτουργού, μπορεί κατ’ αρχήν βάσει των άνω κριτηρίων να την κρατήσει ή κατ’ εξαίρεση να την αποστείλει στον αρμόδιο κατά τόπο εισαγγελέα πρωτοδικών, πλην όμως στην περίπτωση αυτή πρέπει να εστιάζει και να σταθμίζει - επί πλέον των άνω κριτηρίων - την ιδιαίτερη φύση του αδικήματος όσον αφορά λ.χ ενδεχόμενες προεκτάσεις στις διεθνείς σχέσεις της χώρας, έτσι ώστε να ασκήσει το δικαίωμά του κατόπιν περίσκεψης και με μεγάλη φειδώ.

Δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο στο eisap.gr.