Ρήτρα αναπροσαρμογής σε σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας - Προϋποθέσεις και κριτήρια διαφάνειας (ΜΠρΠειρ 170/2023)

Δεκτή έγινε από το δικαστήριο των ασφαλιστικών μέτρων αίτηση ρύθμισης κατάστασης με αίτημα τη μη διακοπή της ηλεκτροδότησης, εξαιτίας συσσωρευμένης οφειλής από τη ρήτρα αναπροσαρμογής σε σύμβαση προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας (ΜΠρΠειρ 170/2023).

Πιο συγκεκριμένα, ο αιτών επικαλούμενος επείγουσα περίπτωση και επικείμενο κίνδυνο από τυχόν διακοπή της ηλεκτροδότησης στην επιχείρησή του, ζητεί να ρυθμιστεί προσωρινά η κατάσταση και να απαγορευθεί προσωρινά η οποιαδήποτε ενέργεια που θα έχει ως αποτέλεσμα την διακοπή ηλεκτροδότησης του καταστήματος, λαμβανομένου υπόψη ότι έχει καταβάλει το σύνολο των χρεώσεων ηλεκτρικής ενέργειας, πλην ποσού που αφορά στη ρήτρα ΟΤΣ (Οριακή Τιμή Συστήματος).

Κατά την κρίση του δικαστηρίου, πιθανολογείται αφενός η ακυρότητα του όρου περί αναπροσαρμογής του τιμήματος και η αδυναμία του αιτούντος να προβεί στην εξόφληση του λογαριασμού κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η τιμολόγηση αυτής αναπροσαρμόστηκε από την καθ' ης, αφετέρου η συνδρομή άμεσου κινδύνου διακοπής της ηλεκτροδότησης της επιχείρησης του αιτούντος, ο οποίος, σε αυτή την περίπτωση, θα υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη καθώς θα οδηγηθεί σε επαγγελματική καταστροφή και οικονομική εξαθλίωση, τη στιγμή που η καθ' ης δεν θα υποστεί σημαντική ζημία από την εξακολούθηση της ηλεκτροδότησης της επιχείρησης του αιτούντος, σε περίπτωση που ο αιτών συνεχίσει να καταβάλει τα ποσά που αντιστοιχούν στην κατανάλωση του ρεύματος και των λοιπών χρεώσεων, πλην των ποσών που προκύπτουν από την εφαρμογή της ρήτρας ΟΤΣ.

Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, η καθ' ης προμηθεύτρια ηλεκτρικού ρεύματος κατέστησε μονομερώς κυμαινόμενο, ήτοι εξαρτώμενο από τη τιμή εκκαθάρισης της χρονδρεμπορικής προημερήσιας αγοράς, το τίμημα που θα κατέβαλε ο καταναλωτής ανά καταλισκόμενη KWh, και επεφύλαξε για τον εαυτό της το δικαίωμα να εντάσσει αυτομάτως στο υπολογισμό των χρεώσεων του αιτούντος την επιβολή τυχόν νέων προσαυξήσεων από τον διαχειριστή. Η εφαρμογή δε της ρήτρας αναπροσαρμογής του τιμήματος βάσει την ΟΤΣ είχε ως αποτέλεσμα τον τριπλασιασμό σχεδόν των χρεώσεων ενέργειας στους λογαριασμούς του αιτούντος, με αποτέλεσμα ο τελευταίος, ο οποίος ήταν μέχρι το επίδικο διάστημα συνεπής στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του, να αδυνατεί να ανταποκριθεί στην εκπλήρωσή τους και να κινδυνεύει η  επιχείρησή του  με  οριστικό  κλείσιμο συνεπεία της επαπειλούμενης από μέρους της καθ' ης διακοπής της ηλεκτροδότησης.

Η ενσωμάτωση του επίμαχου άρθρου στην ένδικη σύμβαση, με την οποία η καθ' ης μεταξύ άλλων μεταθέτει το κίνδυνο αύξησης της τιμής της ενέργειας στου αιτούντα, είναι άκυρη ως καταχρηστική, καθώς δεν πληροί τις απαιτήσεις διαφάνειας του άρθρου 2 παρ. 7 ια' του Ν. 2251/1994, στο οποίο ορίζονται ως καταχρηστικοί οι όροι που χωρίς σπουδαίο λόγο αφήνουν το τίμημα αόριστο και δεν επιτρέπουν τον προσδιορισμό του με κριτήρια ειδικά καθορισμένα στη σύμβαση και εύλογα για τον καταναλωτή.

Ειδικότερα, αναφορικά με την εγκυρότητα ρητρών αναπροσαρμογής των χρεώσεων ηλεκτρικής ενέργειας, η σύμβαση πρέπει να εκθέτει κατά τρόπο σαφή και ορισμένο το λόγο και τον τρόπο μεταβολής του κόστους της παρεχόμενης υπηρεσίας, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να προβλέψει, βάσει σαφών και κατανοητών κριτηρίων, τις ενδεχόμενες μεταβολές του κόστους αυτού. Εν προκειμένω, το επίμαχο άρθρο της ένδικης σύμβασης εξαρτά την αναπροσαρμογή του τιμήματος και το ύψος του από σύνθετους και πολύπλοκους μαθηματικούς τύπους, το τελικό άθροισμα του οποίου διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από την «Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς Επόμενης Ημέρας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας σε €/MWh», όρος άγνωστος για το μέσο καταναλωτή.

Εξάλλου, η παράθεση ενός μαθηματικού τύπου, δίχως εκ των προτέρων γνώση και των λοιπών μεταβλητών από την οποίες εξαρτάται η τιμολόγηση των χρεώσεων, δεν πληροί τις απαιτήσεις διαφάνειας, ενώ καθίσταται σαφές ότι οι μαθηματικοί υπολογισμοί είναι ιδιαιτέρως σύνθετοι και πολύπλοκοι που καθιστούν ανέφικτο να πραγματοποιηθούν από τον μέσο καταναλωτή, αφού ακόμη και η ορολογία της οποίας γίνεται χρήση είναι παντελώς άγνωστη και ιδιαιτέρως εξειδικευμένη, καθώς εν γένει ο τρόπος υπολογισμού των χρεώσεων δεν βασίζεται σε σαφή, κατανοητή και διαθέσιμη στο κοινό μέθοδο υπολογισμού.

Απόσπασμα απόφασης

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η καθ' ης, ως προμηθεύτρια ηλεκτρικού ρεύματος, κατέστησε μονομερώς κυμαινόμενο, ήτοι εξαρτώμενο από τη τιμή εκκαθάρισης της χρονδρεμπορικής προημερήσιας αγοράς (δηλαδή τη τιμή που αυτή αγοράζει την ηλεκτρική ενέργεια στο Χρηματιστήριο Ενέργειας για λογαριασμό των πελατών της) το τίμημα που θα κατέβαλε ο καταναλωτής ανά καταλισκόμενη KWh, και επεφύλαξε για τον εαυτό της το δικαίωμα να εντάσσει αυτομάτως στο υπολογισμό των χρεώσεων του αιτούντος που περιγράφεται στην παράγραφο 1, την επιβολή τυχόν νέων προσαυξήσεων από τον διαχειριστή. Η εφαρμογή δε της ρήτρας αναπροσαρμογής του τιμήματος βάσει την Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) ιδίως από τον Ιούλιο του έτους 2021 είχε ως αποτέλεσμα τον τριπλασιασμό σχεδόν των χρεώσεων ενέργειας στους λογαριασμούς του αιτούντος, με αποτέλεσμα ο τελευταίος, ο οποίος ήταν μέχρι τότε συνεπής στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του, από τον Ιούλιο του έτους 2021 να αδυνατεί να ανταποκριθεί στην εκπλήρωση τους και να κινδυνεύει η  επιχείρηση του  με  οριστικό  κλείσιμο συνεπεία της επαπειλούμενης από μέρους της καθ' ης διακοπής της ηλεκτροδότησης. Ειδικότερα από τους προσκομιζόμενους εκκαθαριστικούς μηνιαίους λογαριασμούς πιθανολογήθηκε ότι για το χρονικό διάστημα από 1-6-2021 έως 31-7-2022 οι χρεώσεις του λογαριασμού του αιτούντος ανήλθαν στο συνολικό ποσό των 76.646,05 ευρώ, εκ του οποίου ποσό 48.278,13 ευρώ αφορούσε σε χρεώσεις κατ' εφαρμογή της ρήτρας αναπροσαρμογής και ποσό 28.367,92 στη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας πλέον των ρυθμιζόμενων χρεώσεων. Έναντι δε του συνολικού ποσού των 76.646,05 ευρώ ο αιτών πιθανολογήθηκε ότι έχει καταβάλει το συνολικό ποσό των 52.817,87 ευρώ, ενώ έχει καταστεί υπερήμερος ως προς το ποσό των 23.828,29 ευρώ, με αποτέλεσμα να υποβληθεί από μέρους της καθ' ης προς τον αρμόδιο Διαχειριστή (ΔΕΔΔΗΕ) εντολή διακοπής της παροχής στις 7-9-2022, η οποία δεν υλοποιήθηκε στα πλαίσια εκτέλεσης της από 14-9-2022 προσωρινής διαταγής του Δικαστή του παρόντος Δικαστηρίου. Από τα όσα προεκτέθηκαν πιθανολογήθηκε ότι η ενσωμάτωση του ως άνω επίμαχου άρθρου 6 στη ένδικη σύμβαση, με την οποία η καθ' ης μεταξύ άλλων μεταθέτει το κίνδυνο αύξησης της τιμής της ενέργειας στου αιτούντα, είναι άκυρη ως καταχρηστική, καθώς δεν πληροί τις απαιτήσεις διαφάνειας του άρθρου 2 παρ. 7 ια' του Ν. 2251/1994, στο οποίο ορίζονται ως καταχρηστικοί οι όροι που χωρίς σπουδαίο λόγο αφήνουν το τίμημα αόριστο και δεν επιτρέπουν τον προσδιορισμό του με κριτήρια ειδικά καθορισμένα στη σύμβαση και εύλογα για τον καταναλωτή. Ειδικότερα αναφορικά με την εγκυρότητα ρητρών αναπροσαρμογής των χρεώσεων ηλεκτρικής ενέργειας, η σύμβαση πρέπει να εκθέτει κατά τρόπο σαφή και ορισμένο το λόγο και τον τρόπο μεταβολής του κόστους της παρεχόμενης υπηρεσίας, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να προβλέψει, βάσει σαφών και κατανοητών κριτηρίων, τις ενδεχόμενες μεταβολές του κόστους αυτού. Στην προκειμένη περίπτωση το επίμαχο άρθρο 6 της ένδικης σύμβασης εξαρτά την αναπροσαρμογή του τιμήματος και το ύψος του από σύνθετους και πολύπλοκους μαθηματικούς τύπους, το τελικό άθροισμα του οποίου διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από την «Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς Επόμενης Ημέρας του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας σε €/MWh», όρος άγνωστος για το μέσο καταναλωτή. Εξάλλου η παράθεση ενός μαθηματικού τύπου, δίχως εκ των προτέρων γνώση και των λοιπών μεταβλητών από την οποίες εξαρτάται η τιμολόγηση των χρεώσεων δεν πληροί τις απαιτήσεις διαφάνειας, ενώ καθίσταται σαφές ότι οι μαθηματικοί υπολογισμοί είναι ιδιαιτέρως σύνθετοι και πολύπλοκοι που καθιστούν ανέφικτο να πραγματοποιηθούν από τον μέσο καταναλωτή, αφού ακόμη και η ορολογία της οποίας γίνεται χρήση είναι παντελώς άγνωστη και ιδιαιτέρως εξειδικευμένη, καθώς εν γένει ο τρόπος υπολογισμού των χρεώσεων δεν βασίζεται σε σαφή, κατανοητή και διαθέσιμη στο κοινό μέθοδο υπολογισμού. Από τα ανωτέρω πιθανολογήθηκε, επομένως, αφενός η ακυρότητα του όρου περί αναπροσαρμογής του τιμήματος και η αδυναμία του αιτούντος να προβεί στην εξόφληση του λογαριασμού κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η τιμολόγηση αυτής αναπροσαρμόστηκε από την καθ' ης, αφετέρου η συνδρομή άμεσου κινδύνου διακοπής της ηλεκτροδότησης της επιχείρησης του αιτούντος, ο οποίος σε αυτή την περίπτωση θα υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη καθώς θα οδηγηθεί σε επαγγελματική καταστροφή και οικονομική εξαθλίωση, τη στιγμή που η καθ' ης δεν θα υποστεί σημαντική ζημία από την εξακολούθηση της ηλεκτροδότησης της επιχείρησης του αιτούντος, σε περίπτωση που ο αιτών συνεχίσει να καταβάλει τα ποσά που αντιστοιχούν στην κατανάλωση του ρεύματος και των λοιπών χρεώσεων, πλην των ποσών που προκύπτουν από την εφαρμογή της ρήτρας ΟΤΣ.

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.