Μετάδοση προεκλογικών μηνυμάτων των πολιτικών κομμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα (ΔΠΑ 2633/2021)

Το ζήτημα της δωρεάν μετάδοσης προεκλογικών μηνυμάτων των πολιτικών κομμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ερμήνευσε με απόφασή του το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (ΔΠΑ 2633/2021).

Το δικαστήριο έκρινε ότι κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 15 παρ. 2 του Συντάγματος, η μετάδοση των προεκλογικών μηνυμάτων των πολιτικών κομμάτων από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα διενεργείται δωρεάν για τα πολιτικά κόμματα και αζημίως για το Ελληνικό Δημόσιο.

Πιο αναλυτικά, κατά την κρίση του δικαστηρίου η ρύθμιση αυτή δεν θίγει τον πυρήνα των δικαιωμάτων στην οικονομική και επιχειρηματική ελευθερία, στην ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία και στον σεβασμό της περιουσίας των προσώπων που κατέχουν και λειτουργούν μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα οποία προστατεύονται με τα άρθρα 5 παρ. 1 και 3, 106 παρ. 2 και 17 παρ. 1 του Συντάγματος, αντίστοιχα, ούτε παρίσταται, κατ’ αρχήν, ως προδήλως απρόσφορη ή μη αναγκαία ή υπερβαίνουσα προδήλως το απαραίτητο για την πραγματοποίηση του επιδιωκόμενου σκοπού μέτρο.

Συνακόλουθα, οι σχετικοί περιορισμοί που τίθενται με τις διατάξεις του άρθρου 10 παρ. 1 του ν. 3023/2002 και τις κατ’ εξουσιοδότηση αυτών εκδοθείσες κοινές υπουργικές αποφάσεις, οι οποίες αποσκοπούν στην εκπλήρωση του σκοπού δημοσίου συμφέροντος που επιδιώκεται με το άρθρο 15 παρ. 2 εδ. δ’ του Συντάγματος, δεν αντίκεινται στην αρχή της αναλογικότητας, στα άρθρα 5, 14, 17 και 106 του Συντάγματος ούτε στα άρθρα 10 της Ε.Σ.Δ.Α. και 1 του Πρώτου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της ίδιας Σύμβασης.

Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, από το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος απορρέει ευθέως υποχρέωση του Κράτους, κατά την προεκλογική περίοδο, να διαθέτει στα πολιτικά κόμματα τα κρατικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα και να υποχρεώνει τα ιδιωτικά να διαθέτουν χρόνο στα κόμματα, προκειμένου να παρουσιάζουν τις πολιτικές τους θέσεις. Ο πυρήνας της υποχρέωσης αυτής περιλαμβάνει τη διάθεση σε όλα ανεξαιρέτως τα πολιτικώς υποστατά κόμματα ενός ελάχιστου, πλην ικανού, χρόνου για την παρουσίαση στο εκλογικό σώμα των ουσιωδών σημείων του προγράμματός του.

Το δικαστήριο επεσήμανε ότι σκοπός της συνταγματικής κατοχύρωσης της υποχρεωτικής και δωρεάν εκ μέρους των ραδιοτηλεοπτικών μέσων μετάδοσης των προεκλογικών μηνυμάτων των κομμάτων, η οποία συνιστά υποχρέωση δημόσιας υπηρεσίας, ήταν ο τερματισμός, κατά την ευαίσθητη προεκλογική περίοδο, της σχέσης αλληλεξάρτησης μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης, δημιουργούμενης διά των μεταξύ τους οικονομικών συναλλαγών για την αγορά ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού χρόνου από τα κόμματα με σκοπό την προβολή των πολιτικών τους θέσεων.

Επιπλέον, δεδομένου ότι κατά την προεκλογική περίοδο εφαρμόζεται ειδικό κανονιστικό καθεστώς, ενόψει του ότι για την «ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης» που αποτελεί «έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας» απαιτείται η κατά το δυνατόν πληρέστερη, έγκαιρη και πολύπλευρη ενημέρωση του εκλογικού σώματος, επιδιώχθηκε η επίτευξη του συνταγματικού σκοπού της εξασφάλισης στα πολιτικά κόμματα ενός ελάχιστου, πλην ικανού, χρόνου για την παρουσίαση των θέσεων και των προγραμμάτων τους από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, μέσω της παραχώρησης από το Κράτος του αναγκαίου ραδιοτηλεοπτικού χρόνου προς τα πολιτικά κόμματα, ως μία μορφή κρατικής ενίσχυσης των τελευταίων κατά τον προεκλογικό τους αγώνα, χρόνος ο οποίος προηγουμένως παραχωρείται δωρεάν στο Κράτος από τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, που συνιστούν τα υποκείμενα της θεσπιζόμενης υποχρέωσης, ήτοι χωρίς την αποκόμιση οικονομικού οφέλους εκ μέρους των ραδιοτηλεοπτικών μέσων ως προς τον εν λόγω ραδιοτηλεοπτικό χρόνο από οποιονδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα, συμπεριλαμβανομένου του Ελληνικού Δημοσίου.

Αντίθετη δε ερμηνεία, κατά την οποία τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα δικαιούνται οικονομικό αντάλλαγμα από το Ελληνικό Δημόσιο για την παραχώρηση προς το Κράτος τηλεοπτικού χρόνου, προκειμένου αυτός να διατεθεί για την προβολή των προεκλογικών μηνυμάτων των κομμάτων, ανεξαρτήτως του ότι θα ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με τη ρητή γραμματική διατύπωση της διάταξης, στην οποία γίνεται λόγος για την υποχρέωση των ραδιοτηλεοπτικών μέσων να μεταδίδουν δωρεάν τα προεκλογικά μηνύματα των κομμάτων, θα παρακόντιζε τον επιδιωκόμενο από τη συνταγματική αυτή διάταξη ανωτέρω σκοπό δημοσίου συμφέροντος, διότι θα επέτρεπε την, με έμμεσο τρόπο, αποκόμιση οικονομικού οφέλους εκ μέρους των ραδιοτηλεοπτικών μέσων για την εκπλήρωση της επίμαχης υποχρέωσής του κατά την κρίσιμη προεκλογική περίοδο.

Δείτε την περίληψη της απόφασης στο adjustice.gr.