Η μετάδοση μουσικού έργου υπό τη μορφή μουσικής υπόκρουσης εντός μέσου μεταφοράς συνιστά παρουσίαση στο κοινό κατά την έννοια του δικαίου της ΕΕ

Το δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C‑775/21 | Blue Air Aviation και C-826/21 | UPFR, έκρινε ότι Η εντός μέσου μεταφοράς επιβατών μετάδοση μουσικού έργου υπό τη μορφή μουσικής υπόκρουσης συνιστά παρουσίαση στο κοινό κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης. Δεν συνιστά, όμως, τέτοια παρουσίαση απλώς και μόνον η εγκατάσταση, σε μεταφορικό μέσο, μεγαφωνικού εξοπλισμού και, ενδεχομένως, λογισμικού που καθιστά δυνατή τη μετάδοση μουσικής υπόκρουσης.

Ιστορικό υπόθεσης

Δύο ρουμανικοί οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών προς αυτήν δικαιωμάτων στον χώρο της μουσικής άσκησαν αγωγές, αντιστοίχως, κατά της εταιρίας αεροπορικών μεταφορών Blue Air και κατά της CFR, ρουμανικής εταιρίας σιδηροδρομικών μεταφορών, με αίτημα την καταβολή οφειλόμενων αμοιβών, πλέον ποινικών ρητρών, για την άνευ αδείας μετάδοση μουσικών έργων εντός αεροσκαφών και εντός επιβατικών αμαξοστοιχιών.

Επιληφθέν των ως άνω υποθέσεων, το εφετείο Βουκουρεστίου ζητεί από το Δικαστήριο να διευκρινίσει:

- αν η μετάδοση, εντός εμπορικού αεροσκάφους το οποίο μεταφέρει επιβάτες, μουσικού έργου ή αποσπάσματος μουσικού έργου κατά την απογείωση, την προσγείωση ή σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο της πτήσης, μέσω του μεγαφωνικού συστήματος του αεροσκάφους, συνιστά παρουσίαση στο κοινό

- αν προβαίνει σε παρουσίαση στο κοινό σιδηροδρομικός μεταφορέας που χρησιμοποιεί βαγόνια στα οποία είναι εγκατεστημένα μεγαφωνικά συστήματα που προορίζονται για την ανακοίνωση πληροφοριών στους επιβάτες.

Η κρίση του ΔΕΕ

Το Δικαστήριο κρίνει ότι η εντός μέσου μεταφοράς επιβατών μετάδοση μουσικού έργου υπό τη μορφή μουσικής υπόκρουσης συνιστά παρουσίαση στο κοινό κατά την έννοια του δικαίου της Ένωσης. Απλώς και μόνον η εγκατάσταση, σε μεταφορικό μέσο, μεγαφωνικού εξοπλισμού και, ενδεχομένως, λογισμικού που καθιστά δυνατή τη μετάδοση μουσικής υπόκρουσης δεν συνιστά, όμως, τέτοια παρουσίαση. Κατά συνέπεια, το δίκαιο της Ένωσης αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση με την οποία καθιερώνεται μαχητό τεκμήριο περί παρουσίασης μουσικών έργων στο κοινό, στηριζόμενο στην ύπαρξη μεγαφωνικών συστημάτων σε μεταφορικά μέσα.

Το Δικαστήριο υπενθυμίζει καταρχάς ότι τα κράτη μέλη παρέχουν στους δημιουργούς το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν κάθε παρουσίαση στο κοινό των έργων τους, καθώς και να καθιστούν προσιτά τα έργα τους στο κοινό κατά τρόπο ώστε οποιοσδήποτε να έχει πρόσβαση σε αυτά όπου και όταν επιλέγει ο ίδιος.

Επομένως, οι δημιουργοί έχουν δικαίωμα προληπτικής παρεμβάσεως, το οποίο τους επιτρέπει να παρεμβάλλονται μεταξύ των δυνητικών χρηστών του έργου τους και της παρουσιάσεως στο κοινό στην οποία προτίθενται να προβούν οι χρήστες αυτοί, προκειμένου να την απαγορεύσουν.

Εν προκειμένω, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι η εκ μέρους του μεταφορέα μετάδοση, εντός μέσου μεταφοράς επιβατών, μουσικού έργου υπό τη μορφή μουσικής υπόκρουσης συνιστά πράξη παρουσίασης του εν λόγω έργου στο κοινό, δεδομένου ότι, αφενός, με τον τρόπο αυτό ο εν λόγω μεταφορέας παρεμβαίνει, έχοντας πλήρη επίγνωση των συνεπειών της συμπεριφοράς του, με σκοπό να παράσχει στους πελάτες του πρόσβαση σε προστατευόμενο έργο. Πράγματι, χωρίς τη συγκεκριμένη παρέμβαση, οι πελάτες αυτοί δεν θα μπορούσαν, καταρχήν, να έχουν πρόσβαση στο μεταδιδόμενο έργο. Αφετέρου, το έργο αυτό μεταδίδεται σε όλες τις ομάδες επιβατών οι οποίοι, ταυτόχρονα ή διαδοχικά, επιβιβάστηκαν στο μέσο μεταφοράς.

Αντιθέτως, η απλή παροχή των υλικών μέσων για τη διευκόλυνση ή την πραγματοποίηση παρουσίασης δεν αποτελεί καθαυτή παρουσίαση. Κατά συνέπεια, το δίκαιο της Ένωσης αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση με την οποία καθιερώνεται μαχητό τεκμήριο περί παρουσίασης στο κοινό, στηριζόμενο στην ύπαρξη μεγαφωνικών συστημάτων σε μεταφορικά μέσα. Πράγματι, μια τέτοια ρύθμιση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να επιβάλλεται η καταβολή αμοιβής απλώς και μόνον για την εγκατάσταση των εν λόγω μεγαφωνικών συστημάτων στα μεταφορικά μέσα, ακόμη και όταν δεν υφίσταται καμία πράξη παρουσίασης στο κοινό.

To πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA.