Διαμεσολάβηση: Η μη προσκομιδή του ενημερωτικού εγγράφου αποτελεί τυπική παράλειψη (ΕφΠειρ 194/2023)

Με πρόσφατη απόφασή του, το Εφετείο Πειραιά έκρινε πως η μη προσκομιδή του ενημερωτικού εγγράφου περί της δυνατότητας διαμεσολαβητικής διευθέτησης της διαφοράς θα πρέπει να θεωρηθεί ως τυπική παράλειψη, η οποία δύναται να συμπληρωθεί καθ’ υπόδειξη του Δικαστηρίου (ΕφΠειρ 194/2023).

Έτσι, σε περίπτωση μεταγενέστερης της κατάθεσης της αγωγής ημερομηνίας του ενημερωτικού εγγράφου, δεν θα πρέπει να τίθεται ζήτημα απαραδέκτου της συζήτησης, αφού ο σκοπός του νομοθέτη για ενημέρωση του διαδίκου υπηρετείται πλήρως.

Πιο αναλυτικά, κατά το σκεπτικό του δικαστηρίου, από τη διάταξη του άρθρου 3 του Ν. 4640/2019, συνάγεται ότι η υποχρέωση προσκόμισης του ανωτέρω ενημερωτικού εγγράφου υφίσταται για όλες τις αγωγές, που αφορούν αστικές και εμπορικές διαφορές, οι οποίες κατατέθηκαν από την 30η-11-2019 και εντεύθεν, εφόσον βέβαια οι διάδικοι έχουν εξουσία διάθεσης του αντικειμένου τους. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται και η πρόσθετη υποχρέωση κατάθεσης, μαζί με τις προτάσεις, και του πρακτικού της παραπάνω συνεδρίας, καθώς και η μνεία στο έντυπο του άρθρου 3 παρ. 2 της ενημέρωσης του εντολέα για την υποχρέωση προσφυγής στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία. 

Σκοπός του νομοθέτη, μέσω της υποχρεωτικής έγγραφης ενημέρωσης του διαδίκου από τον εντολέα του, είναι η προώθηση της εξοικείωσης των πολιτών με τη διαδικασία της διαμεσολάβησης και η υποχρεωτική ενημέρωσή τους σχετικά με αυτήν και τα οφέλη της, ως εναλλακτική οδός επίλυσης των διαφορών και όχι ως υποκατάστατο της προσφυγής στη δικαιοσύνη και να άγεται μία διαφορά στην δικαιοσύνη μετά από επίγνωση των μερών ότι αυτή δεν δύναται να επιλυθεί μέσω ενός τρίτου προσώπου, του διαμεσολαβητή, που δεν κρίνει τα μέρη και τη διαφορά, αλλά συμβάλλει στην επικοινωνία των μερών για την εύρεση του κοινού τόπου που θα οδηγήσει στην αποκατάσταση της μεταξύ τους σχέσης.

Το δικαστήριο επεσήμανε δε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ.1 περ.α) του άνω νόμου, τα μέρη μπορούν να προσφύγουν στη διαδικασία της διαμεσολάβησης, αφότου ανέκυψε η διαφορά και, επομένως, και στο στάδιο που εκκρεμεί η άσκηση ή η συζήτηση ένδικου μέσου, και, σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ.2, μετά το πέρας της διαμεσολάβησης και εφόσον τηρηθούν οι διατυπώσεις που ορίζει, η δίκη καταργείται, στην έκταση που το αντικείμενο αυτής καλύπτεται από τη συμφωνία των μερών.

Έτσι, ενώ με βάση τη γραμματική διατύπωση της διάταξης του ν. 4640/2019, ανεξάρτητα από τον χρόνο προσκομιδής του εγγράφου-η οποία συγχωρείται έως τη συζήτηση-η ενημέρωση θα πρέπει να προηγείται της κατάθεσης της αγωγής, δεδομένου του σκοπού του νομοθέτη αλλά και της αρχής της οικονομίας της δίκης, προς αποτροπή άσκοπης απασχόλησης του δικαστηρίου με την ίδια διαφορά και του κινδύνου παρέλκυσης της δίκης, το δικαστήριο δέχθηκε ότι η έγγραφη ενημέρωση μπορεί να γίνει πριν ή και μετά την άσκηση της αγωγής, διότι η κύρωση του απαραδέκτου της συζήτησης, περιστέλλει την αξίωση για παροχή έννομης προστασίας και αυτή πρέπει να περιορίζεται στο αναγκαίο για την πραγμάτωση του σκοπού της συγκεκριμένης διάταξης μέτρο. 

Εξάλλου, με βάση την αρχή της οικονομίας της δίκης, η μη προσκομιδή του ενημερωτικού εγγράφου θα πρέπει να θεωρηθεί ως τυπική παράλειψη, η οποία δύναται να συμπληρωθεί καθ’ υπόδειξη του Δικαστηρίου, κατ’ άρθρο 227 του ΚΠολΔ, όπως γίνεται σε συναφείς περιπτώσεις (παράλειψη καταβολής δικαστικού ενσήμου, πληρεξουσίου εγγράφου ή πρακτικού περί αποτυχίας απόπειρας εξώδικου συμβιβασμού, που προβλεπόταν από το άρθρο 214 Α του ΚΠολΔ, πριν την τροποποίησή του με τον ν. 3994/2011).

Απόσπασμα απόφασης

Με το άρθρο 3 του Ν. 4640/2019 (ΦΕΚ Α΄190/30-11-2019), με έναρξη ισχύος από τη δημοσίευσή του, ορίζεται ότι στη διαδικασία της διαμεσολάβησης μπορούν να υπαχθούν αστικές και εμπορικές διαφορές, εθνικού ή διασυνοριακού χαρακτήρα, υφιστάμενες ή μέλλουσες, εφόσον τα μέρη έχουν την εξουσία να διαθέτουν το αντικείμενο της διαφοράς, σύμφωνα με τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου (παρ.1), ότι πριν από την προσφυγή στο Δικαστήριο, ο πληρεξούσιος δικηγόρος οφείλει να ενημερώσει τον εντολέα του εγγράφως για τη δυνατότητα διαμεσολαβητικής διευθέτησης της διαφοράς ή μέρους αυτής, σύμφωνα με την παράγραφο 1, καθώς και για την υποχρέωση προσφυγής στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία και τη διαδικασία αυτής των άρθρων 6 και 7 του ίδιου νόμου (παρ.2), ενώ στο δεύτερο εδάφιο της παρ.2, όπως αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 65 του ν. 4647/2019 (ΦΕΚ Α΄204/16-12-2019), ορίζεται ότι «το ενημερωτικό έγγραφο συμπληρώνεται και υπογράφεται από τον εντολέα και τον πληρεξούσιο δικηγόρο του και κατατίθεται με το εισαγωγικό δικόγραφο της αγωγής που τυχόν ασκηθεί ή με τις προτάσεις το αργότερο μέχρι τη συζήτησή της, επί ποινή απαραδέκτου της συζήτησης της αγωγής. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και για τις αγωγές που έχουν κατατεθεί από 30.11.2019 έως σήμερα». Από την ανωτέρω διάταξη συνάγεται ότι η υποχρέωση προσκόμισης του ενημερωτικού εγγράφου περί της δυνατότητας διαμεσολαβητικής διευθέτησης της διαφοράς υφίσταται για όλες τις αγωγές, που αφορούν αστικές και εμπορικές διαφορές, οι οποίες κατατέθηκαν από την 30η-11-2019 και εντεύθεν, εφόσον βέβαια οι διάδικοι έχουν εξουσία διάθεσης του αντικειμένου τους. Η υποχρέωση αυτή υφίσταται ανεξαρτήτως της τυχόν υπαγωγής των αγωγών αυτών και στις περιπτώσεις του άρθρου 6 του ιδίου νόμου, ήτοι στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης, όπως αυτή ρυθμίζεται στο άρθρο 7 του ίδιου νόμου. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται και η πρόσθετη υποχρέωση κατάθεσης μαζί με τις προτάσεις και του πρακτικού της παραπάνω συνεδρίας, καθώς και η μνεία στο έντυπο του άρθρου 3 παρ. 2 της ενημέρωσης του εντολέα για την υποχρέωση προσφυγής στην υποχρεωτική αρχική συνεδρία. Σημειώνεται δε ότι, ενώ η έναρξη ισχύος των άρθρων 6 και 7 του νόμου αυτού, ως προς τις υποθέσεις της περ. β’ του άρθρου 44 αυτού, μετατέθηκε αναδρομικά για την 1η-07-2020 (άρθρο 74 παρ. 14 του ν. 4690/2020), δεν μετατέθηκε η έναρξη ισχύος εφαρμογής του άρθρου 3 του ίδιου νόμου, που παρέμεινε σε ισχύ από την άνω ημερομηνία, ήτοι την 30η-11-2019. Σκοπός του νομοθέτη, μέσω της υποχρεωτικής έγγραφης ενημέρωσης του διαδίκου από τον εντολέα του, είναι η προώθηση της εξοικείωσης των πολιτών με τη διαδικασία της διαμεσολάβησης και η υποχρεωτική ενημέρωσή τους σχετικά με αυτήν και τα οφέλη της, ως εναλλακτική οδός επίλυσης των διαφορών και όχι ως υποκατάστατο της προσφυγής στη δικαιοσύνη και να άγεται μία διαφορά στην δικαιοσύνη μετά από επίγνωση των μερών ότι αυτή δεν δύναται να επιλυθεί μέσω ενός τρίτου προσώπου, του διαμεσολαβητή, που δεν κρίνει τα μέρη και τη διαφορά, αλλά συμβάλλει στην επικοινωνία των μερών για την εύρεση του κοινού τόπου που θα οδηγήσει στην αποκατάσταση της μεταξύ τους σχέσης (αιτιολογική έκθεση Ν. 4640/2019 στο οικείο χωρίο της για το άρθρο 3 αυτού). Επισημαίνεται δε, ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ.1 περ.α) του άνω νόμου, τα μέρη μπορούν να προσφύγουν στη διαδικασία της διαμεσολάβησης, αφότου ανέκυψε η διαφορά και, επομένως, και στο στάδιο που εκκρεμεί η άσκηση ή η συζήτηση ένδικου μέσου, και, σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ.2, μετά το πέρας της διαμεσολάβησης και εφόσον τηρηθούν οι διατυπώσεις που ορίζει, η δίκη καταργείται, στην έκταση που το αντικείμενο αυτής καλύπτεται από τη συμφωνία των μερών. Έτσι, ενώ με βάση τη γραμματική διατύπωση της διάταξης του άρθρου 3 παρ.2 του ν. 4640/2019 ανεξάρτητα από τον χρόνο προσκομιδής του εγγράφου-η οποία συγχωρείται έως τη συζήτηση-η ενημέρωση θα πρέπει να προηγείται της κατάθεσης της αγωγής, δεδομένου του σκοπού του νομοθέτη αλλά και της αρχής της οικονομίας της δίκης, προς αποτροπή άσκοπης απασχόλησης του δικαστηρίου με την ίδια διαφορά και του κινδύνου παρέλκυσης της δίκης, πρέπει να γίνει δεκτό (άρθρο 3 παρ.3 εδ.β΄του Ν.4640/2019), ότι η έγγραφη ενημέρωση μπορεί να γίνει πριν ή και μετά την άσκηση της αγωγής, διότι η κύρωση του απαραδέκτου της συζήτησης, περιστέλλει την αξίωση για παροχή έννομης προστασίας και αυτή πρέπει να περιορίζεται στο αναγκαίο για την πραγμάτωση του σκοπού της συγκεκριμένης διάταξης μέτρο. Εξάλλου, με βάση την αρχή της οικονομίας της δίκης, η μη προσκομιδή του ενημερωτικού εγγράφου θα πρέπει να θεωρηθεί ως τυπική παράλειψη, η οποία δύναται να συμπληρωθεί καθ’ υπόδειξη του Δικαστηρίου, κατ’ άρθρο 227 του ΚΠολΔ, όπως γίνεται σε συναφείς περιπτώσεις (παράλειψη καταβολής δικαστικού ενσήμου, πληρεξουσίου εγγράφου ή πρακτικού περί αποτυχίας απόπειρας εξώδικου συμβιβασμού, που προβλεπόταν από το άρθρο 214 Α του ΚΠολΔ, πριν την τροποποίησή του με τον ν. 3994/2011). Έτσι, σε περίπτωση μεταγενέστερης της κατάθεσης της αγωγής ημερομηνίας του ενημερωτικού εγγράφου, δεν θα πρέπει να τίθεται ζήτημα απαραδέκτου της συζήτησης, αφού ο σκοπός του νομοθέτη για ενημέρωση του διαδίκου υπηρετείται πλήρως (Εφ Πειρ. 161/2022 δημ. σε Τρ. Νομ. Πληρ. «Νόμος»).

Δείτε ολοκληρη την απόφαση στο efeteio-peir.gr.