Καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο: Ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να επιβάλλει γενικές και αφηρημένες υποχρεώσεις σε πλατφόρμες που είναι εγκατεστημένες σε άλλο κράτος μέλος

Με απόφασή του σχετικά με την καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να επιβάλλει γενικές και αφηρημένες υποχρεώσεις σε πάροχο πλατφόρμας επικοινωνίας που είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος.

Σύμφωνα με το ΔΕΕ, μια τέτοια εθνική προσέγγιση αντιβαίνει στο δίκαιο της Ένωσης το οποίο εγγυάται την ελεύθερη κυκλοφορία των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας μέσω της αρχής του ελέγχου στο κράτος μέλος καταγωγής της συγκεκριμένης υπηρεσίας.

Ιστορικό υπόθεσης

Το 2021 η Αυστρία θέσπισε νόμο ο οποίος υποχρεώνει τους ημεδαπούς και αλλοδαπούς παρόχους πλατφορμών επικοινωνίας να δημιουργήσουν μηχανισμούς αναγγελίας και ελέγχου του εικαζόμενου παράνομου περιεχομένου.

Ο νόμος αυτός προβλέπει επίσης τακτική και διαφανή δημοσίευση των αναφορών παράνομου περιεχομένου.

Η συμμόρφωση προς τις διατάξεις του νόμου διασφαλίζεται από διοικητική αρχή, η οποία μπορεί να επιβάλλει πρόστιμα μέχρι 10 εκατομμύρια ευρώ.

Η Google Ireland, η Meta Platforms Ireland και η TikTok, τρεις πλατφόρμες εγκατεστημένες στην Ιρλανδία, υποστηρίζουν ότι ο αυστριακός νόμος αντιβαίνει στο δίκαιο της Ένωσης και συγκεκριμένα στην οδηγία για τις υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας.

Η απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ

Το Δικαστήριο, στο οποίο υποβλήθηκαν ερωτήματα από αυστριακό δικαστήριο, υπενθυμίζει τον σκοπό της οδηγίας: θέσπιση νομικού πλαισίου για την εξασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας μεταξύ των κρατών μελών.

Υπό το πρίσμα αυτό, η οδηγία καταργεί, μέσω της αρχής του ελέγχου στο κράτος μέλος καταγωγής, τα εμπόδια τα οποία οφείλονται στα διαφορετικά εθνικά καθεστώτα που ισχύουν για τις υπηρεσίες της κοινωνίας της πληροφορίας.

Είναι αληθές ότι, υπό αυστηρές προϋποθέσεις και σε ειδικές περιπτώσεις, τα λοιπά κράτη μέλη πλην του κράτους μέλους καταγωγής της επίμαχης υπηρεσίας μπορούν όντως να λαμβάνουν μέτρα για να διασφαλίσουν τη δημόσια τάξη, την προστασία της δημόσιας υγείας, τη δημόσια ασφάλεια ή την προστασία των καταναλωτών.

Οι συγκεκριμένες αυτές παρεκκλίσεις πρέπει να κοινοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο κράτος μέλος καταγωγής.

Ωστόσο, τα λοιπά κράτη μέλη πλην του κράτους μέλους καταγωγής της επίμαχης υπηρεσίας δεν μπορούν να θεσπίζουν μέτρα γενικού και αφηρημένου χαρακτήρα που εφαρμόζονται αδιακρίτως σε κάθε φορέα παροχής μιας κατηγορίας υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας. Ως αδιακρίτως εφαρμοζόμενα νοούνται τα μέτρα που ισχύουν τόσο για τους φορείς παροχής υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένοι στο κράτος μέλος που τα θεσπίζει όσο και για τους φορείς παροχής υπηρεσιών που είναι εγκατεστημένοι σε άλλα κράτη μέλη.

Πράγματι, τυχόν αποδοχή της δυνατότητας των λοιπών κρατών μελών να επιβάλλουν τέτοιες γενικές και αφηρημένες υποχρεώσεις θα έθετε υπό αμφισβήτηση την αρχή του ελέγχου στο κράτος μέλος καταγωγής της επίμαχης υπηρεσίας, αρχή στην οποία στηρίζεται η οδηγία.

Εάν επιτρεπόταν στο κράτος μέλος προορισμού (εν προκειμένω, στην Αυστρία) η λήψη τέτοιων μέτρων, θα θιγόταν η ρυθμιστική αρμοδιότητα του κράτους μέλους καταγωγής (εν προκειμένω, της Ιρλανδίας). Περαιτέρω, θα υπονομευόταν η αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών και θα θιγόταν η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης.

Επιπλέον, οι πλατφόρμες επικοινωνίας θα υπάγονταν σε περισσότερες διαφορετικές νομοθεσίες, γεγονός που συνιστά επίσης παραβίαση της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και, ως εκ τούτου, θίγει την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

To πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA.