Απαλλαγή ρυμοτομουμένων εκτάσεων από ΕΝΦΙΑ (ΜΔΠρΑθ 15625/2023)

Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών με πρόσφατη απόφασή του έκρινε ότι απαλλοτριωθέν διά ρυμοτομίας ακίνητο υπάγεται στο κανονιστικό πεδίο εφαρμογής της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του ν. 4223/2013, σύμφωνα με το οποίο απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ τα εμπράγματα δικαιώματα επί των ακινήτων για τα οποία υφίσταται απαγόρευση χρήσης λόγω, μεταξύ άλλων, ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για κοινωφελή ή κοινόχρηστο σκοπό (ΜΔΠρΑθ 15625/2023).

Ο ν. 4223/2013, θεσπίζοντας τον ΕΝ.Φ.Ι.Α., απέβλεψε στον καθορισμό της πραγματικής αγοραίας αξίας των ακινήτων ως βάσης επιβολής του φόρου. Για τον λόγο αυτό, στη φορολογητέα περιουσία δεν περιλαμβάνονται ακίνητα που τελούν υπό ειδικές συνθήκες από άποψη πολεοδομικών βαρών και περιορισμών, όπως ακίνητα τα οποία έχουν κηρυχθεί αναγκαστικώς απαλλοτριωτέα, δεδομένου ότι ο ιδιοκτήτης στερείται του δικαιώματος χρήσης και εκμετάλλευσης αυτών κατά τον προορισμό τους, που είναι, καταρχήν, η δόμηση, και, συνακόλουθα, της διάθεσης αυτών στην πραγματική τους (αγοραία) αξία, εξουσίες που αναμφισβήτητα έχει ο ιδιοκτήτης ακινήτων που δεν βρίσκονται σε τέτοια κατάσταση.

Ως εκ τούτου, σε μια τέτοια περίπτωση, που οι συνέπειες της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης του ακινήτου έχουν καταστήσει ουσιαστικά αδύνατη την κατά προορισμό χρήση και εκμετάλλευσή του για τον ιδιοκτήτη αυτού, η επιβολή φόρου με συνυπολογισμό της αξίας του ρυμοτομικώς απαλλοτριωθέντος ακινήτου, θα ερχόταν σε αντίθεση με το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος, καθόσον η κυριότητα του ακινήτου δεν αντανακλά αντίστοιχη επαύξηση της φοροδοτικής ικανότητας του ιδιοκτήτη του, διασφαλίζοντας, όπως θα έπρεπε, τη φορολόγησή του «ανάλογα με τις δυνάμεις του». Εξάλλου, η υπαγωγή ενός τέτοιου ακινήτου σε φόρο ακίνητης περιουσίας θα συνιστούσε υπέρμετρη επιβάρυνση της ιδιοκτησίας, κατά παράβαση του άρθρου 17 του Συντάγματος και του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτόκολλου της Ε.Σ.Δ.Α.

Περαιτέρω, επί χαρακτηρισμού ακινήτου ως προοριζόμενου για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων με πράξη έγκρισης, αναθεώρησης, τροποποίησης ή επέκτασης ρυμοτομικού σχεδίου, που επέχει θέση κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης των ιδιοκτησιών αυτών, ανεξάρτητα από την προώθηση της διαδικασίας συντέλεσης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, απαγορεύεται η ανοικοδόμηση του ακινήτου αυτού και εν γένει η χρησιμοποίησή του για σκοπό διαφορετικό από εκείνον για τον οποίο προορίστηκε με το ρυμοτομικό σχέδιο, η δε κατά προορισμό χρήση των εντός σχεδίου οικοπέδων είναι η επ’ αυτών δόμηση.

Εν προκειμένω, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι το επίδικο ακίνητο, το οποίο είναι οικόπεδο ευρισκόμενο εντός σχεδίου πόλης, έχει ρυμοτομηθεί και ισχύει ολική απαγόρευση χρήσης αυτού. Συνεπώς, έκρινε ότι, ως απαλλοτριωθέν διά ρυμοτομίας, υπάγεται στο κανονιστικό πεδίο εφαρμογής της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του ν. 4223/2013, σύμφωνα με το οποίο απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ (κύριο και συμπληρωματικό φόρο) τα εμπράγματα δικαιώματα επί των ακινήτων για τα οποία υφίσταται απαγόρευση χρήσης λόγω, μεταξύ άλλων, ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για κοινωφελή ή κοινόχρηστο σκοπό.

Κρίθηκε, επομένως, ότι μη νομίμως επιβλήθηκε συμπληρωματικός φόρος με συνυπολογισμό της προσδιορισθείσας από τη φορολογική αρχή, αξίας του ακινήτου αυτού. Το δικαστήριο, κάνοντας δεκτή την προσφυγή, υποχρέωσε τη Φορολογική Διοίκηση να διενεργήσει νέα εκκαθάριση του οφειλόμενου φόρου και να επιστρέψει στον προσφεύγοντα τα ποσά που αυτός κατέβαλε αχρεωστήτως από την ως άνω αιτία.

Απόσπασμα απόφασης

Επειδή, με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις παρατεθείσες διατάξεις, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη ότι επί χαρακτηρισμού ακινήτου ως προοριζόμενου για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων με πράξη έγκρισης, αναθεώρησης, τροποποίησης ή επέκτασης ρυμοτομικού σχεδίου, που επέχει θέση κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης των ιδιοκτησιών αυτών, ανεξάρτητα από την προώθηση της διαδικασίας συντέλεσης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, απαγορεύεται η ανοικοδόμηση του ακινήτου αυτού και εν γένει η χρησιμοποίησή του για σκοπό διαφορετικό από εκείνον για τον οποίο προορίστηκε με το ρυμοτομικό σχέδιο, η δε κατά προορισμό χρήση των εντός σχεδίου οικοπέδων είναι η επ’ αυτών δόμηση. Στην προκειμένη περίπτωση, το επίδικο ακίνητο με Α.Τ.ΑΚ. ., το οποίο είναι οικόπεδο ευρισκόμενο εντός του σχεδίου πόλης του Δήμου Μήλου, έχει ρυμοτομηθεί και ισχύει ολική απαγόρευση χρήσης αυτού. Κατόπιν τούτου, το Δικαστήριο κρίνει ότι το επίδικο οικόπεδο, ως απαλλοτριωθέν διά ρυμοτομίας, υπάγεται στο κανονιστικό πεδίο εφαρμογής της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του ν. 4223/2013, σύμφωνα με το οποίο απαλλάσσονται από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. (κύριο και συμπληρωματικό φόρο) τα εμπράγματα δικαιώματα επί των ακινήτων για τα οποία υφίσταται απαγόρευση χρήσης λόγω, μεταξύ άλλων, ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για κοινωφελή ή κοινόχρηστο σκοπό, και άρα μη νομίμως, με τις με αριθμό ειδοποίησης ./1.10.2020, ./1.10.2020, ./1.10.2020, ./1.10.2020, ./1.10.2020 Πράξεις Διορθωτικού Προσδιορισμού του ν. 4223/2013 της Δ.Ο.Υ. Κηφισιάς, φορολογικών ετών 2015 έως και 2019, επιβλήθηκε συμπληρωματικός φόρος με συνυπολογισμό της προσδιορισθείσας από τη φορολογική αρχή, αξίας του ακινήτου αυτού, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον προσφεύγοντα, απορριπτομένων των περί αντιθέτου ισχυρισμών του καθ’ ού. Συνακόλουθα, μη νομίμως με την προσβαλλόμενη ./19.02.2021 απόφαση του Προϊσταμένου της Δ.Ε.Δ. της Α.Α.Δ.Ε. απορρίφθηκε η ενδικοφανής προσφυγή του προσφεύγοντος, η οποία παρίσταται για τον λόγο αυτό ακυρωτέα, δεκτής γενομένης της υπό κρίση προσφυγής. Περαιτέρω, πρέπει να υποχρεωθεί η Φορολογική Διοίκηση να διενεργήσει νέα εκκαθάριση του οφειλόμενου φόρου και να επιστρέψει στον προσφεύγοντα τα ποσά που αυτός κατέβαλε αχρεωστήτως από την ως άνω αιτία, με τον νόμιμο τόκο από την κατάθεση της προσφυγής (10.2.2021), μέχρι την εξόφληση.

 Επειδή, κατ’ ακολουθίαν, πρέπει να γίνει δεκτή η προσφυγή, να ακυρωθεί η ./19.2.2021 απόφαση του Προϊσταμένου της Δ.Ε.Δ. της Α.Α.Δ.Ε, με την οποία απορρίφθηκε η ./27.10.2020 ενδικοφανής προσφυγή του προσφεύγοντος κατά των με αριθμό ειδοποίησης ./1.10.2020, ./1.10.2020, ./1.10.2020, ./1.10.2020, ./1.10.2020 Πράξεων Διορθωτικού Προσδιορισμού του ν. 4223/2013 της Δ.Ο.Υ. Κηφισιάς, φορολογικών ετών 2015 έως και 2019, κατά το μέρος που συμπεριέλαβαν την αξία του με Α.Τ.ΑΚ. . ακινήτου στη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του, επί της οποίας επιβλήθηκε συμπληρωματικός φόρος του ΕΝ.Φ.Ι.Α. και αφού διενεργηθεί νέα εκκαθάριση, να επιστραφούν σε αυτόν τα ποσά που κατέβελε αχρεώστητα για την ως άνω αιτία. Περαιτέρω, πρέπει να διαταχθεί η απόδοση στον προσφεύγοντα του νομίμως καταβληθέντος παραβόλου, κατ’ άρθρο 277 παρ. 9 εδ. α΄ του Κ.Δ.Δ., κατ’ εκτίμηση, όμως, των περιστάσεων να απαλλαγεί το καθ’ ου Ελληνικό Δημόσιο από τα δικαστικά έξοδα αυτού, κατ’ άρθρο 275 παρ. 1 εδ. ε΄ του Κ.Δ.Δ.

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.