Πρόστιμο 13.5 εκατομμύρια ευρώ στη Sony για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά χειριστηρίων PS4

Μετά από καταγγελία της Subsonic, γαλλικής εταιρείας κατασκευής χειριστηρίων βιντεοπαιχνιδιών, η γαλλική αρχή ανταγωνισμού (Autorité de la concurrence) επέβαλε πρόστιμο στη Sony (σε τέσσερις εταιρείες του ομίλου, συμπεριλαμβανομένης της ιαπωνικής μητρικής) για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά προμήθειας χειριστηρίων βιντεοπαιχνιδιών για τις κονσόλες PlayStation 4 (PS4) για περισσότερα από τέσσερα έτη.

Η Autorité επέβαλε κυρώσεις για δύο πρακτικές:

Πρώτον, τη χρήση από τη Sony, από τον Νοέμβριο του 2015, τεχνικών αντίμετρων, που φέρεται να εφαρμόστηκαν για την καταπολέμηση της παραποίησης, τα οποία επηρέαζαν τη σωστή λειτουργία των χειριστηρίων τρίτων κατασκευαστών (που παράγονται από κατασκευαστές άλλους από τη Sony και χωρίς επίσημη άδεια της Sony), οδηγώντας κατ’ επανάληψη στην αποσύνδεσή τους κατά τη διάρκεια ενημερώσεων του λειτουργικού συστήματος της κονσόλας.

Ενώ η Autorité τονίζει τη νομιμότητα του στόχου της καταπολέμησης της παραποίησης, επισημαίνει ότι τα μέτρα αυτά ήταν δυσανάλογα, δεδομένου ότι επηρέαζαν αδιακρίτως όλα τα "μη αδειοδοτημένα" χειριστήρια.

Δεύτερον, μια αδιαφανής πολιτική αδειοδότησης, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις εμπόδισε τις αντίπαλες εταιρείες που ήθελαν να διαθέσουν στην αγορά χειριστήρια συμβατά με το PS4 να ενταχθούν στο πρόγραμμα συνεργασίας OLP, το οποίο είναι ο μόνος τρόπος για τρίτους να αποκτήσουν επίσημη άδεια και μοναδικούς αριθμούς αναγνώρισης. Η Autorité διαπίστωσε ότι, αρνούμενη να κοινοποιήσει τα κριτήρια πρόσβασης στο OLP στους κατασκευαστές που τα ζήτησαν, η Sony εφάρμοσε τα κριτήρια κατά διακριτική ευχέρεια, παρόλο που η πρόσβαση στο πρόγραμμα ήταν ο μόνος τρόπος αποφυγής των αποσυνδέσεων.

Η Autorité θεωρεί ότι ο συνδυασμός αυτών των δύο πρακτικών έβλαψε σημαντικά το brand image των τρίτων κατασκευαστών που επηρεάστηκαν, όσον αφορά τόσο τους παίκτες όσο και τους διανομείς, επιβραδύνοντας την επέκτασή τους στην αγορά και οδηγώντας τους σε πιθανό αποκλεισμό.

Το πρόστιμο, ύψους 13.527.000 ευρώ, επιβλήθηκε αλληλεγγύως και εις ολόκληρον σε τρεις θυγατρικές εταιρείες και στη μητρική εταιρεία του ομίλου Sony.

Το μοντέλο παραγωγής του χειριστηρίου PS4

Το PS4 είναι η κονσόλα 8ης γενιάς της Sony. Πωλείται από το 2019 και συνοδεύεται από ένα χειριστήριο PS4 που ονομάζεται DualShock 4, σχεδιασμένο από τη Sony. Το ίδιο χειριστήριο πωλείται και ξεχωριστά, καθώς τα χειριστήρια βιντεοπαιχνιδιών είναι το αξεσουάρ της κονσόλας με τις περισσότερες πωλήσεις.

Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι χειριστηρίων PS4:

- χειριστήρια που παράγονται από τη Sony,

- χειριστήρια που παράγονται από κατασκευαστές με άδεια χρήσης από τον όμιλο Sony,

- χειριστήρια που παράγονται από τρίτους που δεν έχουν επίσημη άδεια χρήσης.

Με το brand image της, την αξιοπιστία και την ποιότητά της, καθώς και την άριστη και διαρκή συμβατότητα των χειριστηρίων της με την κονσόλα PS4, η Sony κατέχει δεσπόζουσα θέση στην αγορά για την προμήθεια χειριστηρίων PS4.

Τα εμπόδια εισόδου και επέκτασης που έθεσε η Sony

Η Autorité διαπίστωσε ότι η Sony έκανε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της εφαρμόζοντας ταυτόχρονα δύο πρακτικές: τεχνικά αντίμετρα που αποσκοπούσαν στην αποσύνδεση των χειριστηρίων του PS4, που δεν παράγονταν από την εταιρεία ή δεν διατίθεντο με άδεια χρήσης από αυτή, και μια αδιαφανή πολιτική αδειοδότησης, στο πλαίσιο του προγράμματος συνεργασίας OLP, η οποία καθιστούσε δύσκολη την ένταξη στην πράξη.

Τεχνικά αντίμετρα

Τα χειριστήρια που παράγονται από τη Sony και από κατασκευαστές που είναι μέλη του προγράμματος OLP, και τα οποία έχουν επομένως επίσημη άδεια, είναι εφοδιασμένα με ένα τσιπ που περιέχει έναν μοναδικό αριθμό αναγνώρισης, τον οποίο η Sony μπορεί, κατ' αρχήν, να χρησιμοποιήσει για την αναγνώρισή τους. Η Autorité διαπίστωσε ότι, κατά τη διάρκεια ορισμένων ενημερώσεων της κονσόλας PS4, η Sony προκαλούσε την αποσύνδεση χειριστηρίων χωρίς αριθμό αναγνώρισης ή χειριστηρίων με αριθμό αντιγραμμένο σε μεγάλη κλίμακα. Ως αποτέλεσμα, επηρεάστηκαν όλα τα χειριστήρια που παρήχθησαν από τρίτους κατασκευαστές. εκτός του προγράμματος OLP. Αν και η Autorité διαπίστωσε ότι οι κατασκευαστές ήταν σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτές τις αποσυνδέσεις, εκ των υστέρων, δίνοντας στους χρήστες τους "διορθωτικά patches", επισημαίνει ότι αυτά τα patches δεν ήταν άμεσα διαθέσιμα και δεν ήταν πάντα εύκολο να εγκατασταθούν. Κατά συνέπεια, ορισμένοι χρήστες θα μπορούσαν εύλογα να πιστέψουν ότι οι αποσυνδέσεις που επηρέαζαν τα χειριστήριά τους οφείλονταν στους κατασκευαστές των χειριστηρίων και την κακή ποιότητα αυτών.

Για να δικαιολογήσει αυτά τα αντίμετρα, η Sony ισχυρίστηκε ότι ελήφθησαν για τον σκοπό της καταπολέμησης της παραβίασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας της. Αν και η Autorité θεωρεί ότι η Sony επεδίωκε νόμιμο σκοπό με τη λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της παραποίησης, επισημαίνει ότι τα μέτρα αυτά δεν ήταν αναλογικά προς τον στόχο αυτό. Η αποσύνδεση των χειριστηρίων βιντεοπαιχνιδιών, εκτός από αυτά που πωλούνται από τη Sony και αυτά που πωλούνται με άδεια χρήσης, επηρέασε όλα τα χειριστήρια τρίτων κατασκευαστών, είτε ήταν πλαστά είτε όχι. Κατά την άποψη της Autorité, η έλλειψη άδειας δεν αρκεί για να αποδειχθεί ότι τα χειριστήρια είναι παραποιημένα. Ως εκ τούτου, η Sony έλαβε μέτρα απενεργοποίησης που αφορούσαν τόσο τα παράνομα χειριστήρια όσο και τα μη αδειοδοτημένα αλλά και μη παράνομα χειριστήρια.

Η Autorité υπενθυμίζει ότι το γαλλικό σύστημα προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας, και ιδίως των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, βασίζεται πρωτίστως στη δικαστική προσφυγή. Λαμβάνοντας τεχνικά αντίμετρα κατά εταιρειών τις οποίες δεν μπόρεσε να καταδικάσει για παραχάραξη ενώπιον των γαλλικών δικαστηρίων, η Sony προχώρησε περισσότερο από ό,τι ήταν απολύτως αναγκαίο για την επίτευξη του στόχου της, με αποτέλεσμα ο περιορισμός του ανταγωνισμού που προκύπτει από τις πρακτικές της να μην μπορεί να δικαιολογηθεί.

Η αδιαφανής πολιτική αδειοδότησης

Παράλληλα με αυτά τα τεχνικά αντίμετρα, η Sony κατέστησε αδιαφανή την πρόσβαση στο πρόγραμμα εταιρικής σχέσης OLP. Ειδικότερα, η Autorité παρατήρησε ότι η Sony περιόρισε τόσο την αδειοδότηση της πνευματικής της ιδιοκτησίας όσο και τη χορήγηση μοναδικών αριθμών αναγνώρισης για την αποφυγή αποσύνδεσης στα μέλη του εν λόγω προγράμματος εταιρικής σχέσης.

Η Autorité διαπίστωσε ότι τα κριτήρια για την πρόσβαση στην άδεια και τους αριθμούς αναγνώρισης δεν κοινοποιήθηκαν σε όλους τους κατασκευαστές που τα ζήτησαν και ήταν ασαφή. Κατά συνέπεια, η Subsonic, όπως και άλλοι κατασκευαστές, δεν μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει τα κριτήρια συμμετοχής της Sony. Συνεπώς, η Autorité θεωρεί ότι η πολιτική αδειοδότησης της Sony ήταν αδιαφανής, δυσνόητη και, ως εκ τούτου, δύσκολα εφαρμοστέα στην πράξη.

Κατά συνέπεια, οι εν λόγω μη αδειοδοτημένες εταιρείες έπρεπε να αντιμετωπίσουν τις αποσυνδέσεις που εφάρμοζε η Sony στο πλαίσιο των ενημερώσεων λογισμικού, χωρίς να μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα αδειοδότησης.

Οι πρακτικές αυτές έβλαψαν την εμπορική εικόνα τους. Εν προκειμένω, η Autorité διαπίστωσε ότι οι δυσαρεστημένοι χρήστες αποθαρρύνθηκαν από το να αγοράζουν χειριστήρια από μη αδειοδοτημένους τρίτους κατασκευαστές, αλλά και ότι τα αρνητικά τους σχόλια απέτρεψαν άλλους χρήστες από την αγορά τους, με αποτέλεσμα οι νέοι αυτοί αγοραστές να αλλάξουν ευλόγως την επιλογή τους σε ένα χειριστήριο της Sony ή σε ένα εγκεκριμένο από τη Sony στο πλαίσιο του προγράμματος αδειοδότησης.

Πρόστιμο ύψους 13.527.000 ευρώ στη Sony

Η Autorité θεωρεί ότι η Sony καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της για περισσότερα από τέσσερα χρόνια, από τον Νοέμβριο του 2015 έως τον Απρίλιο του 2020, δηλαδή για το μεγαλύτερο μέρος της διάρκειας ζωής της κονσόλας PS4. Για το λόγο αυτό, επέβαλε πρόστιμο αλληλεγγύως και εις ολόκληρον σε τέσσερις εταιρείες του ομίλου Sony: Sony Interactive Entertainment Europe Limited (υπεύθυνη για το πρόγραμμα αδειοδότησης στην Ευρώπη), Sony Interactive Entertainment Inc. K.K (υπεύθυνη για την κυκλοφορία των ενημερώσεων του λειτουργικού συστήματος για την κονσόλα PS4)- Sony Interactive Entertainment France (υπεύθυνη για την εμπορία των χειριστηρίων στη Γαλλία) και Sony Group Corporation.

Επιπλέον, η Autorité διαπίστωσε ότι η Sony εφάρμοσε τις πρακτικές που συνιστούν την παράβαση σε μια περίοδο κατά την οποία η εν λόγω αγορά άνοιγε στον ανταγωνισμό και συνέχισε να το πράττει καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου κατά την οποία η εν λόγω αγορά ήταν σε θέση να επιτρέψει την άνθηση των ανταγωνιστών. Αν και η Sony ισχυρίστηκε ότι τα μη αδειοδοτημένα χειριστήρια ήταν αναπόφευκτα παραβιάσεις εμπορικών σημάτων ή διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, το Autorité απέρριψε το επιχείρημα αυτό, επισημαίνοντας ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που επικαλέστηκε η Sony είχαν λήξει ή επρόκειτο να λήξουν κατά τη διάρκεια της περιόδου των πρακτικών. Τα τεχνικά αντίμετρα θα μπορούσαν, επομένως, να έχουν ως αποτέλεσμα την επέκταση των αποκλειστικών δικαιωμάτων που παρέχουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, ακόμη και αφού η εφεύρεση είχε καταστεί δημόσιο κτήμα.

Κατά συνέπεια, η Autorité θεωρεί ότι η αντιανταγωνιστική συμπεριφορά της Sony είναι ιδιαίτερα σοβαρή και επέβαλε πρόστιμο ύψους 13.527.000 ευρώ.

Από το δελτίο τύπου της γαλλικής αρχής

Photo by EVG Kowalievska​