Προσβολή προσωπικότητας από δημοσίευμα στον τύπο (ΤρΕφΑθ 4726/2023)

Δημοσιεύματα σε έντυπο και διαδικτυακό μέσο ενημέρωσης κρίθηκαν πως υπερβαίνουν το αντικειμενικά αναγκαίο μέτρο για την προστασία του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος και συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας του ενάγοντος Αρχιεπισκόπου (ΤρΕφΑθ 4726/2023).

Πιο αναλυτικά, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο έκρινε αρχικά ότι οι κρίσεις που περιλαμβάνονται στα ένδικα δημοσιεύματα δεν περιέχουν τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης, καθόσον στηρίζονται σε αληθή περιστατικά. Επίσης, στα ίδια δημοσιεύματα περιλαμβάνεται οξεία κριτική, η οποία είναι σύμφυτη με την αποστολή του τύπου, αλλά και την ιδιότητα του ενάγοντος ως Αρχιεπισκόπου.

Στη συνέχεια, ωστόσο, το δικαστήριο επεσήμανε ότι στα ένδικα δημοσιεύματα ενυπάρχουν κρίσεις και λέξεις, οι οποίες δεν ήταν αναγκαίες για την απόδοση της κριτικής και από τις οποίες προκύπτει σκοπός εξύβρισης του ενάγοντος και μείωσης της προσωπικότητάς του εκ μέρους των εναγομένων.

Κατά την κρίση του δικαστηρίου, η χρήση χυδαίων και εξόχως μειωτικών εκφράσεων και παραλληλισμών σε βάρος του ενάγοντος, οι οποίοι δεν ήταν κατ' αντικειμενική κρίση αναγκαίοι για την προστασία δικαιώματος ή άλλου δικαιολογημένου ενδιαφέροντος, όπως η σχετική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού, εν γνώσει μάλιστα του δεύτερου εναγομένου και του αρθρογράφου των επίδικων δημοσιευμάτων, επιλέχθηκε και χρησιμοποιήθηκε για να προσβληθεί η τιμή και η υπόληψη του ενάγοντος, συνεκτιμωμένου του εμπαικτικού ύφους του συντάκτη των επιδίκων δημοσιευμάτων, το οποίο δεν αρμόζει σε εκκλησιαστική, μη σατυρική, εφημερίδα, σκοπός της οποίας είναι η πνευματική οικοδόμηση των αναγνωστών της και όχι ο εμπαιγμός και η προσβολή, ως συνέβη στην προκειμένη περίπτωση εις βάρος του ενάγοντος.

Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι τα ένδικα δημοσιεύματα, των οποίων έλαβε γνώση απροσδιόριστος αλλά, σε κάθε περίπτωση, μεγάλος αριθμός ατόμων, κυρίως αναγνωστών της ως άνω εφημερίδας, έντυπης και ηλεκτρονικής, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, προσέβαλαν την προσωπικότητα του ενάγοντος και του προκάλεσαν μεγάλη στενοχώρια και άγχος, καθιστώντας αυτόν επιφυλακτικό ακόμα και σε απλές δηλώσεις του, υπό το φόβο μήπως αυτές παρερμηνευθούν σκόπιμα και χρησιμοποιηθούν για να τον υποβαθμίσουν και να τον προσβάλουν.

Κατόπιν των ανωτέρω, το δικαστήριο επιδίκασε ποσό 5.000 ευρώ για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υπέστη ο ενάγων από την κατά τα ως άνω προσβολή της προσωπικότητάς του.

Απόσπασμα απόφασης

Συνακόλουθα, οι επίμαχες κρίσεις που περιλαμβάνονται στα παραπάνω δημοσιεύματα δεν περιέχουν τα συστατικά στοιχεία του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμησης καθόσον στηρίζονται σε αληθή περιστατικά. Επίσης στα ίδια δημοσιεύματα περιλαμβάνεται οξεία κριτική, η οποία είναι σύμφυτη με την αποστολή του τύπου, αλλά και την ιδιότητα του ενάγοντος ως Προκαθημένου της Εκκλησίας της , όπως, ενδεικτικά, είναι οι φράσεις «απεφάσισε να οργανώσει ανεπαναλήπτου μεγέθους δεξίωσιν που και οικουμενική σύνοδος θα εζήλευε», «αναλογιστείτε έξοδα και σπατάλην, την στιγμήν που οι μεν . εκάησαν ζωντανοί και τα χρήματα θα ήτο δυνατόν να δοθούν δια την ανακούφισίν των, οι δε Έλληνες διέρχονται οικονομικήν κρίσιν και ζουν με επιδόματα», «Ο ρόλος του επισκόπου είναι να οικοδομεί τας ψυχάς αλλά αυτός τας κατακρημνίζει διδάσκων το πνεύμα της νέας εποχής όπου οι επίσκοποι είναι χειρότεροι από τους κοσμικούς Εκδηλώσεις πολυτελείας και αυτοειδωλοποιήσεως». Όμως στα παραπάνω δημοσιεύματα ενυπάρχουν κρίσεις και λέξεις οι οποίες δεν ήταν αναγκαίες για την απόδοση της κριτικής και από τις οποίες προκύπτει σκοπός εξύβρισης του ενάγοντος και μείωσης της προσωπικότητάς του εκ μέρους των εναγομένων, διότι ο τρόπος εκδήλωσης της προσβλητικής συμπεριφοράς, με τη χρήση χυδαίων και εξόχως μειωτικών εκφράσεων και παραλληλισμών σε βάρος του ενάγοντος, όπως «Νέρων της Εκκλησίας», «δειλός», «ολκής διπλωμάτης», «προπαγανδιστής του κακού», «επιδέξιος πλάνος και λαοπλάνος», «δικτατορικώς δρων», «golden Boy», «πνευματικός χορηγός της προβολής των ομοφυλοφιλικών δικαιωμάτων», «θνητός, του όποιου το μέλλον είναι "σκωλήκων βρώμα και δυσωδία”», «χοίρος, που γεμίζει ακαθαρσίες τον τόπο που κατοικεί», «είναι ο κλασικός τύπος του επιπόλαιου, ευθυνοφόρου ανθρώπου», «αθεολόγητος αρχιεπίσκοπος» κ.α., λέξεις και φράσεις δηλαδή, οι οποίες δεν ήταν κατ' αντικειμενική κρίση αναγκαίες για την προστασία δικαιώματος ή άλλου δικαιολογημένου ενδιαφέροντος, όπως η σχετική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού, αλλά, εν γνώσει του δεύτερου εναγομένου και του αρθρογράφου των επίδικων δημοσιευμάτων, επιλέχθηκε και χρησιμοποιήθηκε για να προσβληθεί η τιμή και η υπόληψη του ενάγοντος, συνεκτιμωμένου του εμπαικτικού απάδοντος ύφους του συντάκτου των επιδίκων δημοσιευμάτων, το οποίο δεν αρμόζει σε εκκλησιαστική, μη σατυρική, εφημερίδα, σκοπός της οποίας είναι η πνευματική οικοδόμηση των αναγνωστών της και όχι ο εμπαιγμός και η προσβολή, ως συνέβη στην προκειμένη περίπτωση εις βάρος του ενάγοντος. Υπάρχει, δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση, πρόδηλη υπέρβαση του αντικειμενικά αναγκαίου μέτρου για την προστασία του δικαιώματος ή του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος που οι εκκαλούντες - εναγόμενοι επικαλούνται, απορριπτομένης ως ουσιαστικά αβάσιμης της σχετικής ένστασης των εναγομένων από το άρθρο 367 §1 ΠΚ και δεκτής γενομένης ως ουσιαστικά βάσιμης της αντένστασης του ενάγοντος από το άρθρο 367 §2 ΠΚ. Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι τα παραπάνω δημοσιεύματα, των οποίων έλαβε γνώση απροσδιόριστος αλλά, σε κάθε περίπτωση, μεγάλος αριθμός ατόμων, κυρίως αναγνωστών της ως άνω εφημερίδας, έντυπης και ηλεκτρονικής, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, προσέβαλαν την προσωπικότητα του ενάγοντος και του προκάλεσαν μεγάλη στενοχώρια και άγχος, καθιστώντας αυτόν επιφυλακτικό ακόμα και σε απλές δηλώσεις του, υπό το φόβο μήπως αυτές παρερμηνευθούν σκόπιμα και χρησιμοποιηθούν για να τον υποβαθμίσουν και να τον προσβάλουν. Για την αποκατάσταση δε της ηθικής βλάβης που υπέστη ο ενάγων από την κατά τα ως άνω προσβολή της προσωπικότητάς του, πρέπει να του επιδικαστεί το ποσό των 5.000 ευρώ, των εναγομένων ευθυνομένων εις ολόκληρον, κατά τα αναφερόμενα στη μείζονα πρόταση, το οποίο κρίνεται εύλογο και δίκαιο, λαμβάνοντας υπόψη το είδος της προσβολής, τη βαρύτητα αυτής, την έκταση της βλάβης που υπέστη ο ενάγων, τις συνθήκες τέλεσης αυτής της προσβολής, τη βαρύτητα του πταίσματος των υπαίτιων προσώπων (πρόθεση), καθώς και την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των μερών, σύμφωνα και με την αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 του Συντάγματος). Επομένως το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο με την εκκαλουμένη απόφαση για την παραπάνω αιτία επεδίκασε στον ενάγοντα το ποσόν των 10.000 ευρώ έσφαλε δεκτού γενομένου του σχετικού λόγου της εφέσεως.

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.