Τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να αναγνωρίζουν το καθεστώς του πρόσφυγα που έχει χορηγηθεί σε άλλο κράτος μέλος (ΔΕΕ C-753/22 - Προτάσεις Γενικής Εισαγγελέα)

Όταν ο ενδιαφερόμενος δεν μπορεί να επιστρέψει στο κράτος μέλος που του χορήγησε αρχικά το καθεστώς του πρόσφυγα, λόγω σοβαρού κινδύνου να υποστεί εκεί απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, το κράτος μέλος στο οποίο ο ενδιαφερόμενος υπέβαλε μεταγενέστερη αίτηση διεθνούς προστασίας οφείλει, κατά την αξιολόγηση της αίτησης αυτής, να εφαρμόζει την αρχή της χρηστής διοίκησης

Υπήκοος Συρίας, η οποία έλαβε καθεστώς πρόσφυγα στην Ελλάδα υπέβαλε στη συνέχεια αίτηση διεθνούς προστασίας στη Γερμανία. Γερμανικό δικαστήριο έκρινε ότι, λόγω των συνθηκών διαβίωσης των προσφύγων στην Ελλάδα, η αιτούσα διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο να υποστεί απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να επιστρέψει στην Ελλάδα. Η Γερμανία απέρριψε την αίτησή της για το καθεστώς του πρόσφυγα, αλλά της χορήγησε επικουρική προστασία. Στη συνέχεια άσκησε προσφυγή κατά της απόρριψης του καθεστώτος του πρόσφυγα ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων.

Η υπόθεση αυτή επικεντρώνεται στο ζήτημα που ανακύπτει όταν οι συνθήκες στο κράτος μέλος που αρχικά χορήγησε το καθεστώς του πρόσφυγα είναι τέτοιες ώστε ο ενδιαφερόμενος να μην μπορεί να επιστρέψει εκεί. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις άλλου κράτους μέλους στο οποίο το εν λόγω πρόσωπο υποβάλλει μεταγενέστερη αίτηση διεθνούς προστασίας; Πρέπει το δεύτερο κράτος μέλος να το διεκπεραιώσει και με ποιον τρόπο; Το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο ζήτησε από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αποφανθεί προδικαστικά επί των ερωτημάτων αυτών. (Υπόθεση C-753/22 - Bundesrepublik Deutschland)

Στις προτάσεις της, η γενική εισαγγελέας Laila Medina καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το δίκαιο της ΕΕ δεν προβλέπει την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης, όσον αφορά τις θετικές αποφάσεις που χορηγούν το καθεστώς του πρόσφυγα. Θεωρεί ότι η έννοια του ενός και μόνο υπεύθυνου κράτους μέλους βάσει του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ δεν συνεπάγεται την υποχρέωση αναγνώρισης, χωρίς ουσιαστική εξέταση, της διεθνούς προστασίας που έχει ήδη χορηγήσει άλλο κράτος μέλος.

Ωστόσο, οι αρχές του δεύτερου κράτους μέλους (Γερμανία) που εξετάζουν τη μεταγενέστερη αίτηση δεν μπορούν απλώς να αγνοήσουν το γεγονός ότι ένα άλλο κράτος μέλος (Ελλάδα) έχει ήδη χορηγήσει το καθεστώς του πρόσφυγα. Πράγματι, το γεγονός αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα από τα στοιχεία που τεκμηριώνουν τα πραγματικά περιστατικά που επικαλούνται για την υποστήριξη της μεταγενέστερης αίτησης.

Περαιτέρω, οι εν λόγω αρχές πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην εξέταση της μεταγενέστερης αίτησης. Θα πρέπει επίσης να εξετάσουν τη χρήση των μηχανισμών ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών που προβλέπονται από τον κανονισμό Δουβλίνο ΙΙΙ, ενώ οι αρχές του πρώτου κράτους μέλους (Ελλάδα) θα πρέπει να απαντούν σε όλα τα αιτήματα παροχής πληροφοριών εντός σαφώς συντομότερου χρονικού πλαισίου από την προθεσμία που ισχύει υπό κανονικές συνθήκες.

Από το ανακοινωθέν τύπου του ΔΕΕ.

Το πλήρες κείμενο των προτάσεων της Γενικής Εισαγγελέα είναι διαθέσιμο εδώ.