Παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη: Υπενθυμίσεις με σκοπό τη συμμόρφωση της Ελλάδας με απόφαση του ΕΔΔΑ

Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου δημοσίευσε εγκύκλιο με θέμα την εκτέλεση της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην υπόθεση Γεωργίου κατά Ελλάδας με αριθμό προσφυγής 57378/ 2018 (εγκύκλιος ΕισΑΠ 1/2024).

Στην εν λόγω υπόθεση, στο πλαίσιο της οποίας η Ελλάδα καταδικάστηκε για παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη, το ΕΔΔΑ αποφάνθηκε ότι το άρθρο 6§ 1 της ΕΣΔΑ και το άρθρο 267 της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ε.Ε (ΣΛΕΕ) υποχρεώνουν τα εθνικά δικαστήρια, κατά των αποφάσεων των οποίων δεν προβλέπεται ένδικο μέσο από το εθνικό δίκαιο, να αιτιολογούν την άρνηση υποβολής προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ για την ερμηνεία του δικαίου της ΕΕ, υπό το πρίσμα των εξαιρέσεων που προβλέπει η νομολογία του ΔΕΕ και, συνεπώς, ειδικότερα πρέπει να εκθέτουν τους λόγους, για τους οποίους θεωρούν ότι το ερώτημα δεν είναι συναφές με την εκδικαζόμενη υπόθεση ή ότι η επίμαχη διάταξη του δικαίου της ΕΕ έχει ήδη ερμηνευθεί από το ΔΕΕ ή ακόμα ότι η ορθή εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ είναι τόσο προφανής που δεν αφήνει περιθώρια εύλογης αμφιβολίας.

Ακολούθως, το ΕΔΔΑ αποφάνθηκε ότι αποκατάσταση του προσφεύγοντος συνιστά η εξασφάλιση της επανάληψης της εσωτερικής διαδικασίας, εφόσον ζητηθεί, ώστε το αίτημα της ανωτέρω προδικαστικής παραπομπής να εξετασθεί από τον Άρειο Πάγο. Πράγματι, ενώπιον του τελευταίου υποβλήθηκε ήδη από τον προσφυγόντα και εκκρεμεί αίτηση επανάληψης διαδικασίας κατά το άρθρ. 525§1 αρ. 6 ΚΠΔ.

Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά την υπ’ αρ. 1475 Σύνοδο του Σεπτ. 2023 χαρακτήρισε το ανωτέρω ζήτημα «υπόθεση αναφοράς», την οποία αποφάσισε να παρακολουθήσει με την «απλή διαδικασία επιτήρησης».

Ενόψει, λοιπόν, των ανωτέρω, η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου απευθυνόμενη στους εισαγγελικούς λειτουργούς της χώρας, υπενθύμισε ότι ενώ στο ΔΕΕ μπορεί να υποβάλλει προδικαστικό ερώτημα οποιοδήποτε δικαστήριο της χώρας, σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 10 του υπογραφέντος στις 2-3-17 στο Στρασβούργο 16ου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, μόνο τα αρμοδίως οριζόμενα ανώτατα δικαστήρια των συμβαλλομένων κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης (στην έννοια των οποίων συμπεριλαμβάνονται και τα εφετεία) δύνανται να ζητήσουν από το ΕΔΔΑ γνωμοδότηση για ζητήματα που σχετίζονται με την ερμηνεία ή εφαρμογή των δικαιωμάτων ή ελευθεριών που ορίζονται στην ΕΣΔΑ ή τα Πρωτόκολλα αυτής.

Το ανωτέρω 16° Πρωτόκολλο κυρώθηκε από την χώρα μας με το άρθρο 1 του v. 4596/ΦΕΚ A'32/26-2-2019 και, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ίδιου νόμου, ως αρμόδια ανώτατα Ελληνικά δικαστήρια ορίσθηκαν μόνο ο Άρειος Πάγος, το Συμβούλιο της Επικράτειας και Ελεγκτικό Συνέδριο, τα οποία υποβάλλουν αίτημα γνωμοδότησης στο ΕΔΔΑ «κατά την απόλυτη κρίση τους», είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αιτήματος των διαδίκων σε κάθε στάση της δίκης έως την έκδοση της απόφασης.

Δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο στο eisap.gr.