Εξατομικευμένη διαφήμιση στο Facebook και δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με τις δημοσιευθείσες στις 25.04.2024 προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας ΔΕΕ Αθανάσιος Ράντος πρότεινε στο Δικαστηριο να αποφανθεί ότι μια δημόσια δήλωση του χρήστη ενός κοινωνικού δικτύου σχετικά με τον σεξουαλικό του προσανατολισμό καθιστά τα δεδομένα αυτά "προδήλως δημόσια", χωρίς, ωστόσο, να επιτρέπεται η επεξεργασία τους για τους σκοπούς της εξατομικευμένης διαφήμισης.

Ιστορικό της υποθέσεως

Το 2018, η Meta Platforms Ireland παρουσίασε νέους όρους χρήσης του Facebook στους χρήστες του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συγκατάθεση στους εν λόγω όρους απαιτείται για την εγγραφή ή την πρόσβαση στους λογαριασμούς και τις υπηρεσίες που παρέχει η Facebook. 

Ο κ. Maximilian Schrems, χρήστης του Facebook και ακτιβιστής στον τομέα της προστασίας των δεδομένων, αποδέχτηκε τους εν λόγω όρους. Ισχυρίζεται ότι δέχεται τακτικά διαφημίσεις που απευθύνονται σε ομοφυλόφιλους και προσκλήσεις σε αντίστοιχες εκδηλώσεις. Υποστηρίζει ότι οι εν λόγω διαφημίσεις δεν βασίζονται άμεσα στον σεξουαλικό του προσανατολισμό, αλλά σε ανάλυση των ιδιαίτερων ενδιαφερόντων του. Δυσαρεστημένος με την επεξεργασία των δεδομένων του, την οποία θεωρεί ότι είναι παράνομη, ο κ. Schrems προσέφυγε ενώπιον των αυστριακών δικαστηρίων. Στη συνέχεια, με την ευκαιρία συμμετοχής σε πάνελ συζήτησης, αναφέρθηκε δημοσίως στον σεξουαλικό προσανατολισμό του, ήτοι ότι είναι ομοφυλόφιλος, αλλά δεν δημοσίευσε τίποτα στο προφίλ του στο Facebook.

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Αυστρίας διατηρεί αμφιβολίες ως προς την ερμηνεία του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ). Ρώτησε το Δικαστήριο αν ένα δίκτυο όπως το Facebook μπορεί να αναλύει και να επεξεργάζεται όλα τα προσωπικά δεδομένα που έχει στη διάθεσή του χωρίς χρονικό περιορισμό για τους σκοπούς της εξατομιεκυμένης διαφήμισης. Επιπλέον, το αιτούν δικαστήριο ρώτησε το Δικαστήριο αν η δήλωση που κάνει ένα πρόσωπο σχετικά με τον σεξουαλικό του προσανατολισμό στο πλαίσιο μιας δημόσιας συζήτησης επιτρέπει την επεξεργασία άλλων δεδομένων που αφορούν το θέμα αυτό με σκοπό να του προσφερθεί εξατομικευμένη διαφήμιση.

Προτάσεις γεν. εισαγγελέα ΔΕΕ

 

Με τις δημοσιευθείσες προτάσεις του, όσον αφορά το πρώτο ερώτημα, ο γενικός εισαγγελέας Αθανάσιος Ράντος πρότεινε στο Δικαστήριο να αποφανθεί ότι ο ΓΚΠΔ αντιτίθεται στην επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με σκοπό τη στοχευμένη διαφήμιση χωρίς περιορισμό ως προς τη διάρκεια ή το είδος των δεδομένων. Απόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εκτιμήσει, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων της υπό κρίση υπόθεσης και εφαρμόζοντας την αρχή της αναλογικότητας, κατά πόσον η χρονική διάρκεια διατήρησης των δεδομένων και ο όγκος των δεδομένων που υποβάλλονται σε επεξεργασία δικαιολογούνται σε σχέση με τον νόμιμο σκοπό της επεξεργασίας των δεδομένων αυτών για τους σκοπούς της εξατομικευμένης διαφήμισης.

Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα, ο γενικός εισαγγελέας εκτίμησε, με την επιφύλαξη των πραγματικών περιστατικών που θα διαπιστώσει το Ανώτατο Αυστριακό Δικαστήριο, ότι το γεγονός ότι ο κ. Schrems εκφράστηκε ως προς τον σεξουαλικό προσανατολισμό του για τις ανάγκες μιας δημόσιας συζήτησης ανοιχτής στο κοινό, μπορεί να συνιστά πράξη με την οποία το υποκείμενο των δεδομένων «έχει προδήλως δημοσιοποιήσει» το δεδομένο αυτό κατά την έννοια του ΓΚΠΔ. Υπενθύμισε ότι ενώ τα δεδομένα που αφορούν τον σεξουαλικό προσανατολισμό εμπίπτουν στην κατηγορία των δεδομένων που απολαμβάνουν ιδιαίτερης προστασίας και των οποίων η επεξεργασία απαγορεύεται, η απαγόρευση αυτή δεν δεν ισχύει όταν τα δεδομένα δημοσιοποιούνται προδήλως από το υποκείμενο των δεδομένων. Ωστόσο, η θέση αυτή δεν επιτρέπει την επεξεργασία των δεδομένων αυτών με σκοπό την ομαδοποίηση και την ανάλυση δεδομένων για τους σκοπούς της εξατομικευμένης διαφήμισης.

Γίνεται υπόμνηση ότι οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο. Έργο του γενικού εισαγγελέα είναι να προτείνει στο Δικαστήριο, με πλήρη ανεξαρτησία, νομική λύση για την υπόθεση που του έχει ανατεθεί. Η υπόθεση τελεί υπό διάσκεψη στο Δικαστήριο, ενώ η απόφαση θα εκδοθεί αργότερα.

Υπενθυμίζεται ακόμα ότι η προδικαστική παραπομπή παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, να υποβάλουν στο Δικαστήριο ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα. 

Το πλήρες κείμενο των προτάσεων είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο CURIA