Σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου του Υπ. Εργασίας για τον καθορισμό κατώτατου μισθού

Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση τέθηκε το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τίτλο «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (Ε.Ε.) 2022/2041 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Οκτωβρίου 2022 για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση – Αναπροσαρμογή μισθών προσωπικού δημοσίου τομέα – Ρυθμίσεις για τον καθορισμό κατώτατου μισθού για τα έτη 2025, 2026 και 2027».

Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου ενσωματώνεται η ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2041 και εισάγεται ένας νέος τρόπος υπολογισμού του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου, βασισμένος σε διαφανή και αντικειμενικά κριτήρια, που ωφελεί και διασφαλίζει τους εργαζόμενους.

Το νέο σύστημα καθορισμού του κατώτατου μισθού προβλέπει ότι από το 2028 ο κατώτατος μισθός θα καθορίζεται μέσω ενός μαθηματικού τύπου ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη του τον πληθωρισμό, ιδιαίτερα για τα νοικοκυριά στο χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κλίμακας, καθώς και την αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας, με βάση αντικειμενικούς δείκτες που θα δημιουργήσει η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ).

Το προτεινόμενο σύστημα προσφέρει ασφάλεια, αφού προβλέπεται ότι ο κατώτατος μισθός δεν μπορεί να μειωθεί, συνδέεται με πραγματικά οικονομικά μεγέθη, ενώ βασίζεται και σε αντικειμενικά δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στο σύστημα. Επιπλέον, για πρώτη φορά, προβλέπεται ότι η προστασία του κατώτατου μισθού εφαρμόζεται και στους εργαζόμενους στο Δημόσιο.

Όπως επισημαίνεται στην αιτιολογική έκθεση, με τις προτεινόμενες διατάξεις προστίθενται στα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου η αγοραστική δύναμη των νομοθετημένων κατώτατων μισθών και η επάρκειά τους, λαμβανομένου υπόψη του κόστους διαβίωσης, του γενικού επιπέδου των μισθών, της κατανομής και του ρυθμού της μεταβολής τους και συστήνονται η Επιστημονική Επιτροπή και η Επιτροπή Διαβούλευσης για την ενίσχυση της επιστημονικής τεκμηρίωσης, της διατύπωσης γνώμης ή διαφορετικών γνωμών από τους κοινωνικούς εταίρους για το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου και την επικαιροποίησή τους με βάση τα κριτήρια του νόμου, την επιλογή και εφαρμογή των κριτηρίων για τον καθορισμό τους, καθώς και ενδεικτικών τιμών αναφοράς για την αξιολόγηση της επάρκειάς τους, την επιλογή και εφαρμογή των μισθολογικών διαφοροποιήσεων και των κρατήσεων επί του νομοθετημένου μισθού / ημερομισθίου, τη συλλογή δεδομένων και την εκπόνηση μελετών και αναλύσεων για την παροχή πληροφοριών στις δημόσιες αρχές ή σε άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.

Η Οδηγία προβλέπει τη δυνατότητα των κρατών μελών να χρησιμοποιούν σύστημα αυτόματης αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου (παρ. 3 άρθρου 5). Με την προτεινόμενη ρύθμιση, αξιοποιείται η δυνατότητα αυτή, ώστε η επικαιροποίηση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του κατώτατου ημερομισθίου να γίνεται με τρόπο διαφανή και αυτόματο και προτείνεται η σταδιακή μετάβαση σε σύστημα αυτόματου καθορισμού αναπροσαρμογής. Το σύστημα αυτό εφαρμόζουν ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ των οποίων και η Γαλλία.

Ειδικότερα, η αυτόματη αναπροσαρμογή προτείνεται με βάση συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα α) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ης Ιουνίου του τρέχοντος έτους για το χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών και β) του ημίσεος του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο. Αν ο συντελεστής αυτός οδηγεί σε μείωση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου, δεν γίνεται αναπροσαρμογή. 

Προβλέπεται, επίσης, η δυνατότητα να μην γίνει η ανωτέρω αυτόματη αναπροσαρμογή του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και του νομοθετημένου κατώτατου ημερομισθίου για λόγους που ανάγονται στην κατάσταση της οικονομίας ή άλλες έκτακτες περιστάσεις. Σε κάθε περίπτωση δεν γίνεται μείωση του κατώτατου νομοθετημένου μισθού και ημερομισθίου. 

Επειδή το νέο σύστημα της αυτόματης αναπροσαρμογής στηρίζεται σε σειρά στοιχείων και δεδομένων και απαιτείται ικανός χρόνος προσαρμογής, ιδίως της ΕΛ.ΣΤΑΤ., προτείνεται να εφαρμοσθεί σταδιακά από την 1η.6.2027.

Επίσης, το σχέδιο νόμου εισάγει προβλέψεις, για την ενίσχυση του ρόλου των κοινωνικών εταίρων στη διαδικασία. Δημιουργείται Επιτροπή Διαβούλευσης με τη συμμετοχή όλων των εθνικών κοινωνικών εταίρων και της ΑΔΕΔΥ. Η Επιτροπή αυτή θα διατυπώνει γνώμη με θεσμικό και ενιαίο τρόπο κατά τη μεταβατική διαδικασία καθορισμού του κατώτατου μισθού, όπως επίσης και σε περίπτωση που στοιχειοθετείται, από την Επιστημονική Επιτροπή, παρέκκλιση από τον αυτόματο μηχανισμό αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού σε περίπτωση π.χ. μεγάλων οικονομικών αναταράξεων.

Τέλος, εισάγονται σημαντικές ρυθμίσεις για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, με την εκπόνηση Σχεδίου Δράσης εντός ενός έτους από την ψήφιση του νόμου, με σαφές χρονοδιάγραμμα και συγκεκριμένα μέτρα, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους. Στόχος είναι η ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και η αύξηση της αποτελεσματικότητάς τους.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, οι προτεινόμενες διατάξεις στοχεύουν στην κατοχύρωση επαρκών κατώτατων μισθών, που διασφαλίζουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για τους εργαζόμενους, μακροπρόθεσμα δε στην άμβλυνση της αβεβαιότητας εργαζομένων και εργοδοτών, στην προστασία της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, στην επίτευξη μακροοικονομικής ισορροπίας, που οδηγεί στην επιπλέον φερεγγυότητα της οικονομικής πολιτικής της χώρας και στην ενίσχυση διαπραγματεύσεων.

Μπορείτε να συμμετάσχετε στη διαβούλευση έως την 21η Νοεμβρίου 2024 και ώρα 14:00, στο opengov.gr.