Παραβίαση της αρχής της δικαστικής αμεροληψίας: Αναίρεση απαλλακτικού βουλεύματος (ΑΠ 1613/2023)

Δεκτή έγινε αίτηση αναίρεσης, που ασκήθηκε από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, κατά απαλλακτικού βουλεύματος του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών, λόγω παραβίασης της κατ’ άρθρο 6 παρ.1 της ΕΣΔΑ αρχής εκδίκασης της υπόθεσης από αμερόληπτο δικαστή (ΑΠ 1613/2023).

Το δικαστήριο έκρινε πως η συμμετοχή στη σύνθεση δικαστικού συμβουλίου δικαστή, ο οποίος, σε προγενέστερο στάδιο της ίδιας υπόθεσης, άσκησε δικαιοδοτικά καθήκοντα, δημιουργεί απόλυτη ακυρότητα λόγω κακής σύνθεσης του δικαστικού συμβουλίου.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το σκεπτικό του Αρείου Πάγου που συνήλθε σε Συμβούλιο, στις διατάξεις του άρθρου 14 ΚΠΔ, η παραβίαση των οποίων επιφέρει απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας, αναφέρονται οι λόγοι αποκλεισμού του δικαστή από την άσκηση δικαιοδοτικών έργων στην ίδια ποινική υπόθεση, καθώς και από τη σύμπραξη στην έκδοση ποινικής απόφασης, ενώ, ειδικότερα, στην παράγραφο 3 του ως άνω άρθρου ορίζεται ότι ο δικαστής που έχει συμπράξει στην έκδοση απόφασης, κατά της οποίας ασκήθηκε έφεση ή αναίρεση, αποκλείεται να δικάσει στις δύο τελευταίες περιπτώσεις. Ακολούθως, στο άρθρο 15 του ΚΠΔ ορίζεται ότι όλα τα δικαστικά πρόσωπα του προηγούμενου άρθρου (14 ΚΠΔ) είναι εξαιρετέα, αν συντρέχουν οι λόγοι αποκλεισμού του άρθρου αυτού ή αν προκάλεσαν ή προκαλούν υπόνοιες μεροληψίας, δηλαδή αν υπάρχουν γεγονότα που μπορούν να δικαιολογήσουν εμφανώς δυσπιστία για την αμεροληψία τους.

Περαιτέρω, από τη διάταξη του άρθρου 6 παρ.1 της ΕΣΔΑ, η οποία κυρώθηκε με το ΝΔ 53/1974 και έχει υπερνομοθετική ισχύ κατ'άρθρο 28 παρ.1 του Συντάγματος, προκύπτει ότι η άσκηση διαδοχικώς δικαιοδοτικών καθηκόντων από τον ίδιο δικαστή, στην ίδια υπόθεση, παραβιάζει την αρχή της αμεροληψίας του δικαστή. Ως συμμετοχή στην ίδια υπόθεση νοείται και η συμμετοχή του δικαστή στην προηγηθείσα αστική διαδικασία, εφόσον με αυτή κρίθηκαν τα ίδια πραγματικά περιστατικά που συγκροτούν τα ποινικά αδικήματα.

Εν προκειμένω, η Πρόεδρος Πρωτοδικών, η οποία συμμετείχε ως Πρόεδρος στη σύνθεση του Συμβουλίου που εξέδωσε το προσβαλλόμενο βούλευμα, άσκησε σε προγενέστερο στάδιο δικαιοδοτικά καθήκοντα για την ίδια υπόθεση, αφού εξέδωσε απόφαση επί της προσωρινής ρύθμισης της επικοινωνίας του κατηγορουμένου με την ανήλικη κόρη του. Προκειμένου δε, η ανωτέρω Δικαστής να αποφασίσει επί του αντικειμένου της αστικής αυτής δίκης, έκρινε, έστω και κατά πιθανολόγηση, για τα ίδια ποινικά αδικήματα, που αναφέρονται στο βούλευμα, δηλαδή: α) για την γενετήσια πράξη με ανήλικο που δεν συμπλήρωσε τα 12 έτη ηλικίας κατ' εξακολούθηση και β) για κατάχρηση ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε τα 12 έτη ηλικίας κατ' εξακολούθηση, που φέρονται ότι τελέστηκαν κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της επικοινωνίας του κατηγορουμένου με το ανήλικο τέκνο του, καθώς και για το βαθμό ενδείξεων ενοχής του κατηγορουμένου για τα εν λόγω αδικήματα, για τα οποία έκρινε ότι οι ενδείξεις τέλεσής τους είναι ασθενείς.

Το γεγονός λοιπόν ότι αποφαίνεται σε δύο διαφορετικά (διαδικαστικά εν γένει) στάδια για την ίδια ιστορική αιτία και εκφέρει κρίση επί των ίδιων νομικών και πραγματικών περιστατικών, έχει ως αποτέλεσμα να παρέχεται η εντύπωση της προκατάληψης της ανωτέρω δικαστή και να κλονίζεται η εμπιστοσύνη των δικαζομένων προς την εν γένει απονομή της δικαιοσύνης.

Κατόπιν των ανωτέρω, το δικαστήριο έκρινε πως, ανεξάρτητα από την υποχρέωση που είχε στη συγκεκριμένη περίπτωση η δικαστής να απέχει, κατ' άρθρο 23 ΚΠΔ, από την συμμετοχή της στη σύνθεση του Συμβουλίου που εξέδωσε το προσβαλλόμενο βούλευμα ή της μη προηγούμενης πρότασης εξαιρέσεως αυτής από τα δικαιούμενα πρόσωπα, υφίσταται παραβίαση του άρθρου 6 παρ.1 της ΕΣΔΑ (εκδίκαση της υπόθεσης από αμερόληπτο δικαστή). Για το λόγο αυτό, υφίσταται κακή σύνθεση του Συμβουλίου που εξέδωσε το προσβαλλόμενο βούλευμα, η οποία επιφέρει απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας.

Απόσπασμα απόφασης

Στην προκειμένη περίπτωση, από την επισκόπηση του προσβαλλόμενου με αρ. ...2023 βουλεύματος, προκύπτει ότι το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Κορίνθου, συγκροτούμενο από τους Δικαστές Αναστασία Ξηρογιάννη, Πρόεδρο Πλημμελειοδικών, Θωμά Σύψα Πλημμελειοδίκη - Εισηγητή και Μαρία Τσιρίδη, Πλημμελειοδίκη, συνήλθε στο Κατάστημά του στις ...2023, παρουσία και του Γραμματέως Γ. Ζ., προκειμένου να αποφανθεί μετά από διάσκεψη, επί της με αρ. …2023 έγγραφης πρότασης του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Κορίνθου, για τις κατηγορίες εις βάρος του κατηγορουμένου Θ. Β. του Ι., κατοίκου .... Μετά ταύτα, το Συμβούλιο απεφάνθη, ομόφωνα, να μην γίνει κατηγορία κατά του ανωτέρω κατηγορουμένου για τις αξιόποινες πράξεις της: α) γενετήσιας πράξης με ανήλικο που δεν συμπλήρωσε τα 12 έτη ηλικίας κατ' εξακολούθηση και β) κατάχρησης ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε τα 12 έτη ηλικίας κατ' εξακολούθηση, που φέρονται ότι τελέστηκαν στην Κόρινθο, κατά το χρονικό διάστημα από τον ... του έτους 2016 έως την ...2018, εις βάρος της ανήλικης κόρης του Μ. - Ε. Β., που γεννήθηκε στις ...2014. Περαιτέρω, από την επισκόπηση της με αρ. …/2021 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου, η οποία εκδόθηκε κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, προκύπτει ότι το ως άνω Δικαστήριο, συγκροτούμενο από τη Δικαστή Αναστασία Ξηρογιάννη, Πρόεδρο Πρωτοδικών, συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις ... 2021, χωρίς τη σύμπραξη γραμματέα, προκειμένου να δικάσει επί: α) της ασκηθείσας από ...2020 αιτήσεως του (κατηγορουμένου στο βούλευμα) Θ. Β., για προσωρινή ρύθμιση της επικοινωνίας με την ανήλικη κόρη του Μ.- Ε. Β. και β) της ασκηθείσας προφορικά στο ακροατήριο, στις ...2021 ανταιτήσεως της (εγκαλούσας και ήδη υποστηρίζουσας την κατηγορία) Β. Τ., τέως συζύγου του Θ. Β. και μητέρας της ανήλικης, στην οποία είχε ανατεθεί η αποκλειστική επιμέλειά της, για αποκλεισμό κάθε επικοινωνίας του καθού με την ανήλικη κόρη τους, προκειμένου να αποτραπεί ο κίνδυνος ψυχικής της αποσταθεροποίησης από την επικοινωνία αυτή, προσκομίζοντας, μεταξύ των άλλων: αα) σχετική έκθεση της παιδοψυχολόγου Κ. Β. και το από ...2020 συμπληρωματικό σημείωμα αυτής, με το οποίο η προαναφερομένη (παιδοψυχολόγος) εκτιμούσε ότι η ανήλικη είχε υποστεί επανειλημμένα σεξουαλική κακοποίηση από τον πατέρα της, χωρίς ακριβή προσδιορισμό του χρόνου, πάντως κατά τη διάρκεια των ετών 2016 -2018, κατά τα οποία γινόταν η επικοινωνία του μαζί της, καθώς και ββ) την από ...2020 μήνυση που υπέβαλε η ανωτέρω ανταιτούσα κατά του αιτούντος Θ. Β., για τα ποινικά αδικήματα των γενετήσιων πράξεων με ανήλικο και κατά κατάχρηση ανηλίκου κάτω των 12 ετών, καθώς και των γενετήσιων πράξεων με συγγενή, τελεσθέντα κατ' εξακολούθηση, εις βάρος του ανωτέρω τέκνου τους, για τα οποία είχε ασκηθεί ποινική δίωξη [ και γ) ετέρας ανταιτήσεως του αιτούντα - κατηγορουμένου που ασκήθηκε προφορικά στο ακροατήριο) για ανάθεση της συνεπιμέλειας στους δύο γονείς του τέκνου τους και διορισμό παιδοψυχολόγου - παιδοψυχιάτρου για την παρακολούθηση της ανήλικης και αποκατάσταση της συναισθηματικής και ψυχοπνευματικής της ισορροπίας και σχέσης της προς τον αιτούντα, (η οποία απορρίφθηκε ως μη νόμιμη]. Επί των ως άνω δύο αντιθέτων αιτήσεων, οι οποίες συνεκδικάστηκαν, η ανωτέρω Δικαστής αποφάνθηκε, με τις διαλαμβανόμενες στην απόφαση αιτιολογίες και λαμβάνοντας υπόψη τα προσκομισθέντα αποδεικτικά μέσα, ότι οι ενδείξεις τελέσεως των ως άνω καταγγελομένων αξιόποινων πράξεων εκ μέρους του αιτούντος πατέρα, κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας του με την ανήλικη, είναι ασθενείς και δεν συντρέχει λόγος να αποκλειστεί η προσωρινή επικοινωνία του με το ανήλικο τέκνο, η οποία πρέπει να ασκείται επί τρεις φορές την εβδομάδα, αποκλειστικά, στο γραφείο της ψυχολόγου Γ. Ρ., με την παρουσία αποκλειστικά της ίδιας και της ψυχολόγου Α. Μ.. Ετσι, απέρριψε την ανταίτηση της μητέρας Β. Τ. για αποκλεισμό της προσωρινής επικοινωνίας του καθού με το ανήλικο τέκνο και δέχθηκε εν μέρει την αίτηση του πατέρα και ήδη κατηγορουμένου Θ. Β., για ρύθμιση αυτής (προσωρινής επικοινωνίας) κατά τα ανωτέρω. Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, η Πρόεδρος Πρωτοδικών Αναστασία Ξηρογιάννη, η οποία συμμετείχε ως Πρόεδρος, στη σύνθεση του Συμβουλίου που εξέδωσε το προσβαλλόμενο βούλευμα, άσκησε σε προγενέστερο στάδιο δικαιοδοτικά καθήκοντα για την ίδια υπόθεση, αφού εξέδωσε την ανωτέρω με αρ. …2021 απόφαση της προσωρινής ρύθμισης της επικοινωνίας του κατηγορουμένου Θ. Β. με την ανήλικη κόρη του. Προκειμένου δε, η ανωτέρω Δικαστής να αποφασίσει επί του αντικειμένου της αστικής αυτής δίκης, έκρινε, έστω και κατά πιθανολόγηση, για τα ίδια ποινικά αδικήματα, που αναφέρονται στο βούλευμα, δηλαδή: α) για την γενετήσια πράξη με ανήλικο που δεν συμπλήρωσε τα 12 έτη ηλικίας κατ' εξακολούθηση και β) για κατάχρηση ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε τα 12 έτη ηλικίας κατ' εξακολούθηση, που φέρονται ότι τελέστηκαν κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της επικοινωνίας του κατηγορουμένου με το ανήλικο τέκνο του, καθώς και για το βαθμό ενδείξεων ενοχής του κατηγορουμένου για τα εν λόγω αδικήματα, για τα οποία έκρινε ότι οι ενδείξεις τέλεσής τους είναι <<ασθενείς>>. Το γεγονός λοιπόν ότι αποφαίνεται σε δύο διαφορετικά (διαδικαστικά εν γένει) στάδια για την ίδια ιστορική αιτία και εκφέρει κρίση επί των ίδιων νομικών και πραγματικών περιστατικών, έχει ως αποτέλεσμα να παρέχεται η εντύπωση της προκατάληψης της ανωτέρω δικαστή και να κλονίζεται η εμπιστοσύνη των δικαζομένων προς την εν γένει απονομή της δικαιοσύνης. 

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο areiospagos.gr.