Δικαστήριο ΕΕ: Το δικαστήριο που έχει επιληφθεί του ζητήματος της γονικής μέριμνας είναι αρμόδιο και για τις υποχρεώσεις διατροφής

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε (ότι το δικαστήριο που έχει επιληφθεί του ζητήματος της γονικής μέριμνας είναι αρμόδιο να αποφανθεί και αναφορικά με τις υποχρεώσεις διατροφής ενός εκ των γονέων προς τα ανήλικα τέκνα του.

Ο Κανονισμός 2201/2003 της ΕΕ προβλέπει ότι διεθνή δικαιοδοσία επί θεμάτων που αφορούν τη γονική μέριμνα είναι καταρχήν τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο τα τέκνα έχουν συνήθη διαμονή. Αντιθέτως, είναι πιθανό να έχει διεθνή δικαιοδοσία για το διαζύγιο ή τον δικαστικό χωρισμό συζύγων δικαστήριο άλλου κράτους μέλους (ιδίως στην περίπτωση που οι σύζυγοι είναι πολίτες κράτους μέλους διαφορετικού από εκείνο στο οποίο διαμένουν τα τέκνα τους).

Εξάλλου, ο Κανονισμός 4/2009 της ΕΕ προβλέπει ότι δικαστήριο που είναι αρμόδιο να επιληφθεί αγωγής σχετικά με την προσωπική κατάσταση (για παράδειγμα, αγωγής διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού) έχει διεθνή δικαιοδοσία και όσον αφορά αίτηση διατροφής παρεπόμενη τέτοιου είδους αγωγής· αντιστρόφως, διεθνή δικαιοδοσία όσον αφορά αίτηση διατροφής παρεπόμενη αγωγής για τη γονική μέριμνα έχει το δικαστήριο που έχει διεθνή δικαιοδοσία να επιληφθεί της αγωγής αυτής.

Ο A και η B καθώς και τα δύο ανήλικα τέκνα τους είναι Ιταλοί πολίτες και ζουν στο Λονδίνο (Ηνωμένο Βασίλειο), πόλη στην οποία γεννήθηκαν τα εν λόγω τέκνα. Το 2012 ο A άσκησε στην Ιταλία αγωγή κατά της Β, με αίτημα τον δικαστικό χωρισμό από τη σύζυγό του, ζητώντας ταυτοχρόνως από το επιληφθέν ιταλικό δικαστήριο να αποφανθεί επί του ζητήματος της επιμέλειας των τέκνων και των υποχρεώσεων διατροφής προς τη σύζυγο και τα τέκνα του. Το ιταλικό δικαστήριο έκρινε ότι είχε διεθνή δικαιοδοσία να αποφανθεί επί της αγωγής δικαστικού χωρισμού, αλλά απεφάνθη ότι μόνο τα βρετανικά δικαστήρια είχαν διεθνή δικαιοδοσία να αποφανθούν επί των ζητημάτων που αφορούσαν τη γονική μέριμνα, δεδομένου ότι ο τόπος της συνήθους διαμονής των τέκνων είναι το Λονδίνο.

Όσον αφορά τη διατροφή, το ιταλικό δικαστήριο έκρινε ότι είχε διεθνή δικαιοδοσία να αποφανθεί επί του αιτήματος περί χορηγήσεως διατροφής στη B λόγω του ότι επρόκειτο για ζήτημα παρεπόμενο αγωγής που αφορούσε την προσωπική κατάσταση των προσώπων. Αντιθέτως, το ιταλικό δικαστήριο έκρινε ότι δεν ήταν αρμόδιο να αποφανθεί επί του αιτήματος περί διατροφής των τέκνων, καθόσον τούτο ήταν παρεπόμενο αγωγής για τη γονική μέριμνα. Επομένως, διεθνή δικαιοδοσία και ως προς το ζήτημα αυτό έχουν τα βρετανικά δικαστήρια.

Επιληφθέν σε τελευταίο βαθμό, το Corte suprema di cassazione (ιταλικό αναιρετικό δικαστήριο) ζήτησε από το Δικαστήριο να διευκρινίσει αν διεθνή δικαιοδοσία να αποφανθούν επί των υποχρεώσεων διατροφής προς τα τέκνα είχαν τα ιταλικά ή τα βρετανικά δικαστήρια.

Στην απόφαση που εκδίδει σήμερα, το Δικαστήριο εξετάζει αν αίτημα περί υποχρεώσεως διατροφής του Α προς τα ανήλικα τέκνα του συναρτάται προς την προσωπική κατάσταση των προσώπων (ήτοι δίκη δικαστικού χωρισμού) ή τη γονική μέριμνα. Ειδικότερα, το δίκαιο της Ένωσης διακρίνει, καταρχήν, μεταξύ των δικαστικών διαδικασιών αναλόγως του αν αφορούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μεταξύ των συζύγων ή τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των γονέων έναντι ενός ή πλειόνων τέκνων αυτών.

Το Δικαστήριο κρίνει ότι αίτημα σχετικό με τις υποχρεώσεις διατροφής ανήλικων τέκνων συνδέεται, ως εκ της φύσεώς του, άρρηκτα με την αγωγή για τη γονική μέριμνα. Ειδικότερα, το δικαστήριο που είναι αρμόδιο να αποφανθεί επί αγωγών για τη γονική μέριμνα είναι το πλέον ενδεδειγμένο να εξετάζει in concreto τα ζητήματα που σχετίζονται με αίτημα περί υποχρεώσεως διατροφής τέκνου: ειδικότερα, μπορεί να προσδιορίζει το ύψος της συγκεκριμένης υποχρεώσεως αναλόγως του αν την επιμέλεια του τέκνου έχουν αμφότεροι οι γονείς ή ένας εξ αυτών, να κανονίζει το δικαίωμα επικοινωνίας, να προσδιορίζει τη διάρκεια του εν λόγω δικαιώματος και να εξετάζει άλλα στοιχεία φύσεως σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας τα οποία τίθενται ενώπιόν του.

Επιπλέον, η λύση αυτή ανταποκρίνεται στο υπέρτατο συμφέρον του παιδιού, στο οποίο πρέπει, κατά το δίκαιο της Ένωσης, να προσδίδεται πρωταρχική σημασία.

Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, όταν δικαστήριο κράτους μέλους επιλαμβάνεται αγωγής διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού, ενώ δικαστήριο άλλου κράτους μέλους έχει επιληφθεί του ζητήματος της γονικής μέριμνας των τέκνων, το αίτημα περί υποχρεώσεως διατροφής ενός εκ των συζύγων έναντι των ανήλικων τέκνων του είναι παρεπόμενο αγωγής για τη γονική μέριμνα και, επομένως, πρέπει να εξετασθεί από το σχετικώς αρμόδιο δικαστήριο (ήτοι, εν προκειμένω, το βρετανικό δικαστήριο).  

Ολόκληρη την απόφαση μπορείτε να βρείτε εδώ.