Επανοριοθέτηση αιγιαλού / παλαιού αιγιαλού
Νομικό Πλαίσιο και Εξελίξεις βάσει του Ν. 5092/2024
01/11/2024
04/11/2024
Η επανοριοθέτηση του αιγιαλού είναι μια κρίσιμη διαδικασία στο ελληνικό δίκαιο, ιδιαίτερα σημαντική για τη διαχείριση και προστασία των παράκτιων περιοχών. Ο Νόμος 5092/2024 εισάγει νέες διατάξεις και τροποποιήσεις στο υφιστάμενο πλαίσιο, παρέχοντας σύγχρονες λύσεις σε ζητήματα οριοθέτησης του αιγιαλού με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος.
1. Ορισμός και Σημασία του Αιγιαλού
Σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, ο αιγιαλός ορίζεται ως η ζώνη της ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα και καλύπτεται από τα κύματα στις μέγιστες χειμερινές τους διαστάσεις. Ο αιγιαλός ανήκει κατά κυριότητα στο Δημόσιο και θεωρείται δημόσιο αγαθό, με σημασία τόσο για το περιβάλλον όσο και για την κοινωνία, εξασφαλίζοντας ελεύθερη πρόσβαση στο κοινό και προστατεύοντας τις παράκτιες περιοχές από την αυθαίρετη δόμηση.
2. Νομικό Πλαίσιο Βάσει του Ν. 5092/2024
Ο Νόμος 5092/2024 έρχεται να αναμορφώσει το προηγούμενο πλαίσιο, εισάγοντας νέες διαδικασίες και κριτήρια για την οριοθέτηση και επανοριοθέτηση του αιγιαλού, λαμβάνοντας υπόψη τις σύγχρονες προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή και η έντονη παράκτια ανάπτυξη.
Βασικά Σημεία του Ν. 5092/2024:
Αναγνώριση της Κλιματικής Αλλαγής: Ο νόμος δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, ενσωματώνοντας κριτήρια που λαμβάνουν υπόψη την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τις αλλαγές στη μορφολογία των ακτών.
Διαδικασία Επανοριοθέτησης: Η επανοριοθέτηση του αιγιαλού πραγματοποιείται με υπουργική απόφαση, κατόπιν εισήγησης ειδικής επιτροπής που αξιολογεί τις γεωτεχνικές μελέτες και τις τεχνικές εκθέσεις για την περιοχή.
Συμμετοχή Τοπικών Αρχών: Ο νόμος ενισχύει τη συμμετοχή των τοπικών αρχών στη διαδικασία επανοριοθέτησης, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να προτείνουν επανακαθορισμό των ορίων του αιγιαλού με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής τους.
Προστασία Περιβάλλοντος: Προβλέπονται αυστηρές περιβαλλοντικές αξιολογήσεις και διασφαλίσεις για την προστασία ευαίσθητων οικοσυστημάτων, όπως αμμοθίνες και υγρότοποι, τα οποία βρίσκονται εντός ή πλησίον της ζώνης του αιγιαλού.
3. Πρόσφατη Νομολογία
Μια σημαντική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) του 2024 σχετίζεται άμεσα με τον νέο νόμο. Στην Απόφαση ΣτΕ 1200/2024, το δικαστήριο κλήθηκε να κρίνει τη νομιμότητα μιας απόφασης επανοριοθέτησης αιγιαλού στην περιοχή της Αττικής, όπου η έντονη αστικοποίηση είχε οδηγήσει σε σημαντική μείωση της ζώνης του αιγιαλού.
Το ΣτΕ, εφαρμόζοντας τις νέες διατάξεις του Ν. 5092/2024, επιβεβαίωσε τη νομιμότητα της επανοριοθέτησης με βάση τις περιβαλλοντικές επιταγές του νόμου, υπογραμμίζοντας τη σημασία της προστασίας των παράκτιων περιοχών από την υπερεκμετάλλευση και τη συνεχιζόμενη απώλεια γης λόγω της κλιματικής αλλαγής. Η απόφαση αυτή αποτελεί ορόσημο, καθώς δίνει έμφαση στην ενίσχυση της προστασίας των ακτών, διατηρώντας την ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.
4. Προκλήσεις και Προοπτικές
Η επανοριοθέτηση του αιγιαλού βάσει του Ν. 5092/2024 αντιμετωπίζει αρκετές προκλήσεις, κυρίως λόγω της πίεσης που ασκείται από την παράκτια ανάπτυξη και τις επενδύσεις σε τουριστικές υποδομές. Η εφαρμογή του νόμου απαιτεί συντονισμό μεταξύ διαφόρων κρατικών και τοπικών φορέων, καθώς και ενεργή συμμετοχή των πολιτών για την προστασία των παράκτιων περιοχών.
Επιπλέον, η νομολογία δείχνει ότι τα δικαστήρια είναι διατεθειμένα να ερμηνεύσουν τις νέες διατάξεις με τρόπο που ενισχύει την περιβαλλοντική προστασία, ενώ παράλληλα επιτρέπει τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό αναμένεται να διαμορφώσει νέες προοπτικές για τη διαχείριση των παραθαλάσσιων περιοχών, καθιστώντας τον Ν. 5092/2024 ένα εργαλείο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος.
5. Συμπεράσματα
Η επανοριοθέτηση του αιγιαλού, όπως ρυθμίζεται από τον Ν. 5092/2024, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την προσαρμογή του ελληνικού δικαίου στις νέες περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές συνθήκες. Η εναρμόνιση της νομοθεσίας με τις σύγχρονες απαιτήσεις για βιώσιμη διαχείριση των παράκτιων περιοχών είναι κρίσιμη, και οι πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις δείχνουν τον δρόμο για μια προσέγγιση που συνδυάζει την προστασία του περιβάλλοντος με την αναπτυξιακή ανάγκη της χώρας.
Η επιτυχής εφαρμογή του νόμου θα εξαρτηθεί από τη συνέπεια στην εφαρμογή των διατάξεών του, την αποτελεσματική συμμετοχή των αρμόδιων φορέων και την ενεργή παρακολούθηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις ακτές της Ελλάδας.