Ιατρικό Σφάλμα - Μη δέσμευση των Πολιτικών Δικαστηρίων από τις αθωωτικές αποφάσεις Ποινικών Δικαστηρίων - Σχέση δεδικασμένου και τεκμηρίου αθωότητας

Ένα ζήτημα που απασχολεί συχνά τη νομολογία είναι αυτό της εφαρμογής του τεκμηρίου αθωότητας στην αστική δίκη. Ειδικότερα, αν, σε περίπτωση αθώωσης από το ποινικό δικαστήριο του εναγομένου σε αγωγή αποζημιώσεως λόγω αδικοπραξίας, όπου η παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά του ταυτίζεται με την αντικειμενική και υποκειμενική υπόσταση του ποινικού αδικήματος, η αθώωση του υπαιτίου σε συνδυασμό με την έννοια του τεκμηρίου αθωότητας (άρθρο 6 παρ. 2 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), δεσμεύει ή όχι το πολιτικό δικαστήριο.

Η διάταξη του άρθρου 321 ΚπολΔ ορίζει ότι δεδικασμένο στην Πολιτική Δίκη αποτελούν μόνο οι οριστικές και τελεσίδικες αποφάσεις των Πολιτικών Δικαστηρίων. Σύμφωνα με την συνήθη νομολογία των δικαστηρίων ουσίας, αλλά και του Αρείου Πάγου οι αποφάσεις των ποινικών δικαστηρίων, καταδικαστικές ή αθωωτικές, δεν αποτελούν δεδικασμένο για την πολιτική δίκη. (όλως ενδεικτικά, μεταξύ πολλών ΟλΑΠ 4/2020, ΑΠ 1422/2017, ΑΠ 1294/2017, ΑΠ 410/2016, ΑΠ 726/2015, ΑΠ 1699/2014, ΑΠ 215/2013, ΑΠ 1716/2012, ΑΠ1098/2011, ΑΠ 410/2010, ΑΠ 443/2009, ΑΠ 1777/2008, ΑΠ 987/2008, ΑΠ 1447/2007, ΑΠ 580/2001, ΑΠ 867/1996, ΑΠ 182/1995, ΜονΕφΛαρ 141/2017, ΤριμΕφΛαρ 32/2016, ΜονΕφΠειρ 4/2015).

Ως προς το εν λόγω ζήτημα, έχει διαμορφωθεί και υφίσταται η δεδομένη άποψη της Νομολογίας, τόσο του Αρείου Πάγου, όσο και των Δικαστηρίων της ουσίας, σύμφωνα με την οποία η κρίση του Ποινικού Δικαστηρίου δεν αποτελεί δεδικασμένο για το Πολιτικό Δικαστήριο, το οποίο ερευνώντας από άποψη αστικής ευθύνης, τα πραγματικά περιστατικά της υποθέσεως που άγεται ενώπιον του, με βάση τα, επίσης ενώπιον του, προσαγόμενα αποδεικτικά μέσα και βοηθούμενο από τον ορθό λόγο και τα διδάγματα της εμπειρίας, μπορεί να αποφασίσει κατά τρόπο διαμετρικά αντίθετο από αυτόν του Ποινικού Δικαστηρίου.

Επιπροσθέτως, η απόφαση του ποινικού δικαστηρίου, με την οποία αυτό μετά την καταδικαστική του απόφαση αποδέχεται τις αξιώσεις του πολιτικώς ενάγοντος παράγει ενέργεια δεδικασμένου και δεσμεύει το πολιτικό δικαστήριο, κατ’ εφαρμογή της ειδικής διάταξης του άρθρ. 67 παρ. 1 ΚΠΔ, μόνον στην περίπτωση που ο πολιτικός ενάγων εισήγαγε ολόκληρη και όχι τμήμα μόνον της απαίτησής του ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου, επιφυλασσόμενος, ρητά ή σιωπηρά, να επιδιώξει την ικανοποίηση του υπολοίπου τμήματος ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων. Στην περίπτωση δε αυτή που όντως ο δικαιούχος επιφυλάχθηκε, το πολιτικό δικαστήριο δε δεσμεύεται από την κρίση του ποινικού δικαστηρίου επί του προδικαστικού ζητήματος της έννομης σχέσης της αδικοπραξίας, διότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 331 ΚπολΔ. Τουτέστιν, εάν μετά την έκδοση αποφάσεως του ποινικού δικαστηρίου που δέχεται την πολιτική αγωγή, ασκηθεί αγωγή για περαιτέρω αποζημίωση ή για επί πλέον χρηματική ικανοποίηση στο πολιτικό δικαστήριο, αυτό δεν δεσμεύεται από την ποινική απόφαση ως προς την τέλεση της αδικοπραξίας. Το πολιτικό δικαστήριο θα δικάσει εκ νέου την υπόθεση χωρίς να δεσμεύεται από την απόφαση του ποινικού δικαστηρίου.

Ειδικά και επί αθωωτικής αποφάσεως, το τεκμήριο αθωότητας δεν συνεπάγεται αποδεικτική δέσμευση του πολιτικού δικαστηρίου που οδηγεί υποχρεωτικά σε αποδεικτικό αποτέλεσμα σύμφωνο με την αθωωτική απόφαση και κατ’ ανάγκη σε αποκλεισμό της αστικής αδικοπρακτικής ευθύνης του αθωωθέντος, με την αιτιολογία ότι διαφορετικά δημιουργούνται αμφιβολίες για την αθώωση και παραβιάζεται η αρχή του άρθρου 6§2 ΕΣΔΑ και 14§3 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα. Αντίθετη ερμηνεία δεν μπορεί να συναχθεί ούτε από τις, υπερνομοθετικής ισχύος, διατάξεις της ΕΣΔΑ. (ΟλΑΠ 4/2020, ΑΠ 1422/2017 και ΑΠ 215/2013)

Εν προκειμένω, το Δικηγορικό μας Γραφείο χειρίστηκε υπόθεση Ιατρικής Αμέλειας, στην οποία ο φερόμενος ως υπαίτιος ιατρός απηλλάγη σε δεύτερο βαθμό, με πλειοψηφία, από το Ποινικό Δικαστήριο, ενώ συγχρόνως εναγόταν στο Αστικό Δικαστήριο σε αγωγή αποζημίωσης λόγω αδικοπραξίας σε βάρος του για την παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά του, η οποία, όπως κρίθηκε από το ποινικό δικαστήριο δεν θεμελίωνε την ποινική υπόσταση του αδικήματος της σωματικής βλάβης από αμέλεια.

Παρά ταύτα, ορθά έκρινε το αρμόδιο Πολιτικό Εφετείο, το οποίο, δικάζοντας σε δεύτερο βαθμό την έφεση του αρχικά εναγόμενου ιατρού, έκανε δεκτό, μεταξύ άλλων, ότι ο κατοχυρωμένος από το άρθρο 6 παρ. 2 της ΕΣΔΑ και ά. 14 παρ. 3 14§3 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, σεβασμός του τεκμηρίου αθωότητας δεν μπορεί να έχει την έννοια ότι το πολιτικό δικαστήριο κωλύεται να καταλήξει μετά από αποδείξεις και με πλήρως αιτιολογημένη δικανική κρίση -συνεκτιμώντας φυσικά και την αθωωτική απόφαση- σε διαφορετικό αποδεικτικό πόρισμα, υποχρεούμενο να αποδεχθεί οπωσδήποτε την ποινική αθώωση και να τη θέσει ως βάση στην απόφασή του.

Η διάκριση των δικαιοδοσιών των δικαστηρίων, η οποία προβλέπεται και κατοχυρώνεται στα άρθρα 93-96 Συντ., έχει ως βασική συνέπεια το διακριτό δεδικασμένο των αποφάσεων κάθε δικαιοδοτικής λειτουργίας, το οποίο ορίζεται διαφορετικά από το νομοθέτη στις εκάστοτε δικονομίες. Αποδεικτική δε δέσμευση από δικαστικές αποφάσεις άλλων δικαιοδοτικών κλάδων μπορεί να υπεισέλθει μόνον όταν υπάρχει σχετική πρόβλεψη του νόμου, όπως λ.χ. στο άρθρο 5 παρ. ΚΔΔ, σύμφωνα με το οποίο τα διοικητικά δικαστήρια δεσμεύονται από τις αμετάκλητες αποφάσεις των πολιτικών δικαστηρίων, καταδικαστικές ή αθωωτικές.

Αποτέλεσμα της ανωτέρω κρίσης ήταν ο αθωωθείς ιατρός στο ποινικό δικαστήριο, για το αδίκημα της σωματικής βλάβης από αμέλεια σε υπόθεση ιατρικής αμέλειας, να υποχρεωθεί από το αστικό δικαστήριο να καταβάλει στον ενάγοντα ασθενή αποζημίωση από αδικοπραξία λόγω της παράνομης και υπαίτιας συμπεριφοράς του, η οποία συνιστούσε ιατρικό σφάλμα.

Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα υπάρχει σημαντική αύξηση στα κρούσματα ιατρικών σφαλμάτων, παραλείψεων των νοσοκομείων και λαθών των ασφαλιστικών ταμείων. Με ιδιαίτερη επιμέλεια και αυξημένη ευσυνειδησία, οι εξειδικευμένοι δικηγόροι του γραφείου μας έγκυρα και αποτελεσματικά αντιμετωπίζουν περιπτώσεις ιατρικών λαθών, επιλαμβανόμενοι κάθε σημαντικής επιμέρους λεπτομέρειας της δικαστικής διαδικασίας.

Το δυναμικό του Ομίλου μας αναλαμβάνει ενδεικτικά υποθέσεις περί κατάρτισης συμβάσεων μεταξύ των ιατρών και των ασθενών τους και εν γένει οιασδήποτε φύσης ζητήματα ενυπάρχουν στις μεταξύ τους σχέσεις με κυριότερες τις ποινικές διαφορές που προκύπτουν από σφάλματα.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΣΤΟ 693 2212338 ή επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Ομίλου μας (https://www.provataslaw.gr) για περισσότερες λεπτομέρειες αναφορικά με τις υποθέσεις που σχετίζονται με ιατρικά σφάλματα.