Ασφαλιστικές εισφορές δικηγόρων: Διευκρινίσεις, πίνακες και παραδείγματα
Τρόπος υπολογισμού των εισφορών των δικηγόρων ασφαλισμένων στο πρώην ΕΤΑΑ - Τομέα Νομικών και νυν ασφαλισμένων στον ΕΦΚΑ
ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ
Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών δημοσίευσε ενημερωτικούς πίνακες και παραδείγματα για τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών των Δικηγόρων, με βάση το νόμο 4387/2016 και τις σχετικές εγκυκλίους.
Ερωτήσεις - Απαντήσεις επί πρακτικών θεμάτων (επιμέλεια Δικηγόρου, Ανδρέα Κουτσόλαμπρου)
Οι απαντήσεις έχουν διασταυρωθεί με υπηρεσιακούς παράγοντες του Υπουργείου και του ΕΦΚΑ, χωρίς απαραίτητα να συμβαδίζουν με τις νομικές μας απόψεις:
1. Οι εκπτώσεις του άρθρου 98 του νόμου 4387/16 αφορούν μόνον τους αμίσθους ή και τους εμμίσθους δικηγόρους;
Κατά την άποψή του Υπουργείου οι εκπτώσεις του άρθρου 98 αφορούν μόνον τους αμίσθους.
2. Στην περίπτωση που οι δικηγορικές εταιρίες έχουν μηδενικό εισόδημα ή ζημιές, οι εισφορές των εταίρων διαμορφώνονται στο κατώτατο πλαφόν του άρθρου 39 δηλαδή στα 117 ευρώ;
Ναι.
3. Οι δικηγόροι, άνω 44ετίας, που δύνανται να καταβάλλουν μειωμένες εισφορές, απολαύουν (σωρευτικώς) των εκπτώσεων του άρθρου 98 του ν. 4387/2016;
Ναι.
4. Μπορούν οι δικηγόροι κάτω 5ετίας, αν το επιλέξουν, να καταβάλλουν το 20% για εισφορές κύριας σύνταξης (ώστε να μην επιβαρύνονται με την αντίστοιχη ασφαλιστική οφειλή στο μέλλον);
Δεν υπάρχει η δυνατότητα, αλλά τέθηκε στους αρμοδίους και εξετάζεται.
5. Οι δικηγόροι σε ολική αναστολή καταβάλλουν το κατώτατο πλαφόν τοω άρθρο 39 ανεξαρτήτως εάν είναι άνω ή κάτω της 5ετίας;
Ναι (σελίδα 10 εγκυκλίου).
6. Πώς θα υπολογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές σε περίπτωση υποχρεωτικής ή προαιρετικής υπαγωγής σε δύο από τους πρώην ασφαλιστικούς φορείς που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ;
Θα εφαρμοστεί το άρθρο 36. Ενδεχομένως να ακολουθήσει συμπληρωματική εγκύκλιος για την παράλληλη ασφάλιση.
7. Με ποιον τρόπο θα καταβάλλονται οι οφειλόμενες εισφορές από τους ασφαλισμένους;
Για τους εμμίσθους θα γίνεται παρακράτηση και απόδοση από τον εργοδότη, για τους αμίσθους σύμφωνα με το συνημμένο ειδοποιητήριο.
8. Πώς προσδιορίζεται το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα (όπως εξάγεται από οι την οικεία φορολογική δήλωση και την εκκαθάριση της φορολογικής αρχής ή με άλλο τρόπο);
Μέσω των στοιχείων που διαβιβάζονται στον ΕΦΚΑ από τη ΓΓΔΕ (Ε1 και Ε3).
9. Πώς υπολογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές των δικηγόρων σε μερική αναστολή;
Πληρώνουν κανονικά, εφόσον έχουν εισόδημα. Ο νόμος μιλώντας για αναστολή, εννοεί την ολική αναστολή.
10. Πότε θα εκδοθεί η αναμενόμενη εγκύκλιος για τους δικηγόρους με «μπλοκάκι» που παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε δύο το πολύ εργοδότες; Για το θέμα αυτό γεννώνται πλείστα ζητήματα: Ενδεικτικά, αν οι οιονεί εργοδότες είναι δύο θα οφείλουν και οι δύο εισφορές; Και αν ναι, μέχρι ποιου ποσοστού ο καθένας; Αν αρχικά είναι δύο οι «εργοδότες» και στη πορεία του έτους μείνει ένας πώς υπολογίζονται οι εισφορές;
Εντός των επομένων ημερών.
11. Ποιος επιβαρύνεται και υπέρ ποίου καταβάλλεται το ποσοστό 20% επί των γραμματίων προείσπραξης στην περίπτωση των δικηγορικών εταιριών, στην περίπτωση που το γραμμάτιο εκδίδεται από την εταιρία και την διαδικαστική πράξη διενεργεί κατά περίπτωση εταίρος, δικηγόρος με έμμισθη εντολή ή συνεργαζόμενος δικηγόρος;
Η εισφορά του γραμματίου αφορά ασφαλισμένο και ως εκ τούτου η εισφορά θα καταλογίζεται στον δικηγόρο που αναφέρει το γραμμάτιο. Σε περίπτωση που ο δικηγόρος είναι με έμμισθη εντολή στην εταιρεία, ισχύει η ρητή διάταξη και η εισφορά αφαιρείται από την εισφορά ασφαλισμένου.
12. Το 20% επί των γραμματίων αφορά μόνο εισφορές κύριας σύνταξης ή επιμερίζεται αναλογικά και στις λοιπές κατηγορίες εισφορών; (επικούρησης, υγειονομικές , εφάπαξ κ.λπ.)
Η εισφορά κατανέμεται σε όλους τους κλάδους.
13. Στην περίπτωση δικηγόρων που λαμβάνουν μικρότερη αμοιβή από την ονομαστική αξία του γραμματίου (π.χ. με εντολείς ασφαλιστικές εταιρίες) να διευκρινιστεί ότι το 20% επί του γραμματίου υπολογίζεται στο ποσό αναφοράς, πλην όμως οι ασφαλιστικές εισφορές θα οφείλονται επί της πραγματικής αμοιβής, που αποτελεί και το πραγματικό εισόδημα του δικηγόρου.
Η εισφορά είναι επί της αξίας του γραμματίου και όχι επί της αμοιβής.
14. Τα γραμμάτια νομικής βοήθειας θα επιβαρύνονται με το 20% υπέρ ΕΦΚΑ και αν ναι, πώς και πότε θα γίνεται η απόδοση;
Είναι θέμα του Συλλόγου, εφόσον ο Σύλλογος δίνει το στοιχείο του γραμματίου όταν πληρωθεί, τότε θα μπαίνει και η εισφορά.
15. Τι θα συμβεί με τα γραμμάτια τα οποία ακυρώνονται μετά το πέρας του μηνάς εντός ταυ οποίου εκδόθηκαν και ενώ έχει ήδη καταβληθεί το ποσοστά 20% υπέρ ΕΦΚΑ;
Υπάρχει συνεννόηση με το Σύλλογο και το θέμα θα ρυθμίζεται. Εφόσον είναι στον επόμενο μήνα θα αφαιρείται αυτόματα.
Ασφαλιστικές εισφορές: Πίνακες και παραδείγματα
Μετά την έκδοση της υπ' αριθ. 61502/3399/30.12.2016 υπουργικής απόφασης και των αντίστοιχων ερμηνευτικών εγκυκλίων οριστικοποιήθηκαν οι ρυθμίσεις για τον τρόπο υπολογισμού των εισφορών των δικηγόρων ασφαλισμένων στο πρώην ΕΤΑΑ - Τομέα Νομικών και νυν ασφαλισμένων στον ΕΦΚΑ.
Συγκεκριμένα:
Βάση υπολογισμού εισφορών
- Ως βάση υπολογισμού καθορίζεται το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα από την άσκηση δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Ως καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα Θεωρείται το καθαρό φορολογητέο εισόδημα από τη δραστηριότητα ή την ιδιότητα που δημιουργεί την υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση. Η βάση υπολογισμού προκύπτει από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος. Έτσι τουλάχιστον για τούς πρώτους μήνες του 2017 θα ληφθεί υπόψιν το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος που επί της παρούσης είναι το 2015. Τυχόν διαφορά με τα εισοδήματα του 2016 και όταν αυτά εκκαθαριστούν θα αναζητείται και θα συμψηφίζεται ισομερώς κατανεμημένη σε μηνιαία βάση ως το μήνα Δεκέμβριο του 2017. Παρόμοια διαδικασία θα ακολουθείται και για τα έτη από εδώ και στο μέλλον.
- Για τη βάση υπολογισμού των εισφορών που υποχρεούται ο ασφαλισμένος σε καταβολή λαμβάνεται υπ’ όψιν ως κατώτατο τεκμαρτό ετήσιο εισόδημα το ποσό των 7.032,00 € ενώ ανώτατο εισόδημα πάνω από το οποίο δεν μπορούν να υπάρξουν επιβαρύνσεις για εισφορές είναι τα 70.320,00 €. Έτσι το κατώτατο τεκμαρτό εισόδημα λαμβάνεται υπόψιν στις περιπτώσεις εκείνες που το καθαρά φορολογητέο εισόδημα του προηγούμενου έτους είναι μικρότερο από αυτό ή στις περιπτώσεις ζημιών ή μηδενικών κερδών ή υποχρεωτικής ασφάλισης λόγω ιδιότητας χωρίς άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας ή σε περίπτωση δικηγόρων σε αναστολή.
- Για τους νέους ασφαλισμένους που έχουν ως 5 έτη δραστηριότητας ως κατώτατο τεκμαρτό εισόδημα λαμβάνεται υπ' όψιν το ποσό των 4.922,4 €.
- Για τους δικηγόρους που θα προχωρήσουν σε έναρξη εργασιών και δραστηριότητας από την 1/1/2017 κι έπειτα ως μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών για τους μήνες που μεσολαβούν από την έναρξη των εργασιών ως τον 12/2017 8α ληφθεί υπόψιν το κατώτατο τεκμαρτό εισόδημα.
Δομή Εισφορών
Α. Εισφορά κύριας σύνταξης (αρ. 39)
| Έτη Ασφ/σης | Ποσοστό Εισφοράς | Ασφαλιστέο Εισόδημα* |
| Για 0-2 | 14% | το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου οικ. έτους |
| Για 3-5 | 17% | |
| Από το 6ο έτος και άνω | 20% |
* Το συνολικό ποσό που υπολείπεται του ποσοστού του 20% μηνιαία ασφαλιστικής εισφοράς κατά τα πρώτα 5 έτη ασφάλισης αποτελεί ασφαλιστική οφειλή η οποία πρέπει να εξοφληθεί αφού πρώτα αναπροσαρμοστεί κατά την ετήσια μεταβολή μισθών, όπως αυτή καθορίζεται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή έως και το 15ο έτος ασφάλισης.
* Δικηγόροι που έχουν ήδη συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης μπορούν με αίτησή τούς να καταβάλλουν μειωμένη κατά 50% την ασφαλιστική εισφορά στην κύρια σύνταξη, παραιτούμενοι από την προσαύξηση της σύνταξής τους για τα έτη που θα ακολουθήσουν.
* Καταβολή μέρους των εισφορών γίνεται μέσω παρακράτησης ποσοστού 20% επί της ελάχιστης αμοιβής ανά δικηγορική πράξη ή παράσταση για την οποία εκδίδεται γραμμάτιο προείσπραξης του δικηγορικού συλλόγου. Πλέον και στις περιπτώσεις των εμμίσθων δικηγόρων και στα γραμμάτια που εκδίδονται υπέρ δικηγορικών εταιρειών, έμμισθες εντολές κλπ γίνεται παρακράτηση ποσού 20% υπέρ του δικηγόρου στο όνομα του οποίου εκδίδεται το γραμμάτιο προείσπραξης δικηγορικής αμοιβής.
* Τα παρακρατούμενα ποσά αυτά αποδίδονται από τους δικηγορικούς συλλόγους στον ΕΦΚΑ και αφορούν ατομικά τους δικηγόρους υπέρ των οποίων έγιναν σχετικές παρακρατήσεις. Εάν το ποσό που έχει παρακρατηθεί υπολείπεται από την οφειλόμενη εισφορά ή καταβληθεί ποσό μεγαλύτερο του οφειλόμενου, τούτο θα συμψηφίζεται με τις εισφορές του κάθε έτους.
Β. Εισφορά υγειονομικής περίθαλψης (αρ. 41)
| Έτη ασφάλισης | Ποσοστό εισφοράς | Ασφαλιστέο Εισόδημα |
| Χωρίς διάκριση | 6,95% | το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου οικ. έτους |
Γ. Εισφορά επικουρικής ασφάλισης (αρ. 97)
| Έτη ασφάλισης | Εισφορά | Χρόνος Αναφοράς | Ασφαλιστέο Εισόδημα |
| Χωρίς διάκριση | 7% | Από 1-1-2016 έως 31-5-2019 | το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του προηγούμενου οικ. έτους |
| 6,5% | Από 1-6-2019 έως 31-05-2022 |
* Υπάρχει η πρόβλεψη ότι μετά την 6ετία τα ποσοστά εισφοράς θα επανέλθουν σε επίπεδα που ήταν την 31-12-2015, ήτοι στο 6%.
Δ. Εισφορά εφάπαξ κλάδος προνοίας (αρ. 35)
Η κράτηση ανέρχεται σε 4% επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος της προηγούμενης χρονιάς. (αφορά μόνο τους δικηγόρους Αθηνών που είναι ασφαλισμένοι για πρώτη φορά μετά την 1/1/1993).
Πίνακας συνολικής επιβάρυνσης εισφορών
| Έτη ασφάλισης | Εισφορές |
| Για τα έτη 0-2 | 31,95% |
| Για τα έτη 3-5 | 34,95% |
| Από το 6ο έτος και άνω | 37,95% |
Ε. Εισφορά υπέρ Ειδικού Λογαριασμού Ανεργίας
Από την 1/1/2017 ο ΕΦΚΑ συνεισπράττει μαζί με τις λοιπές ασφαλιστικές εισφορές και την προβλεπόμενη εισφορά υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Ανεργίας υπέρ των αυτοτελώς απασχολούμενων Κλάδου ΕΤΑΑ και την αποδίδει στον ΟΑΕΔ. Η εν λόγω εισφορά είναι 120 € / έτος. Για τους ασφαλισμένους που έχουν διπλή δραστηριότητα τόσο ως έμμισθοι όσο και αυτοτελώς απασχολούμενοι η εν λόγω εισφορά παρακρατείται μόνο από τη μισθωτή τους εργασία.
Εκπτώσεις στις εισφορές (αρ. 98)
Από 1-1-2017 μέχρι 31-12-2020 παρέχονται μειώσεις στην ασφαλιστική εισφορά (εκπτώσεις) . Σε κάθε περίπτωση το ποσό της ασφαλιστικής εισφορά που προκύπτει μετά την εφαρμογή των εκπτώσεων δεν μπορεί να υπολείπεται της κατώτατης εισφοράς που υπολογίζεται επί του κατωτάτου ορίου εισοδήματος (7.032,00 € κατ' έτος).
Συγκεκριμένα :
| Εισόδημα | Ποσοστό Έκπτωσης |
| 0 - 7.033 | 0% |
| 7.033 - 8.000 | 50% |
| 8.001 - 9.000 | 50% |
| 9.001 - 10.000 | 50% |
| 10.001 - 11.000 | 50% |
| 11.001 - 12.000 | 50% |
| 12.001 - 13.000 | 50% |
| 13.001 - 14.000 | 49% |
| 14.001 - 15.000 | 48% |
| 15.001 - 16.000 | 47% |
| 16.001 - 17.000 | 46% |
| 17.001 - 18.000 | 45% |
| 18.001 - 19.000 | 44% |
| 19.001 - 20.000 | 43% |
| 20.001 - 21.000 | 42% |
| 21.001 - 22.000 | 41% |
| 22.001 - 23.000 | 40% |
| 23.001 - 24.000 | 39% |
| 24.001 - 25.000 | 38% |
| 25.001 - 26.000 | 37% |
| 26.001 - 27.000 | 36% |
| 27.001 - 28.000 | 35% |
| 28.001 - 29.000 | 34% |
| 29.001 - 30.000 | 33% |
| 30.001 - 31.000 | 32% |
| 31.001 - 32.000 | 31% |
| 32.001 - 33.000 | 30% |
| 33.001 - 34.000 | 29% |
| 34.001 - 35.000 | 28% |
| 35.001 - 36.000 | 27% |
| 36.001 - 37.000 | 26% |
| 37.001 - 38.000 | 25% |
| 38.001 - 39.000 | 24% |
| 39.001 - 40.000 | 23% |
| 40.001 - 41.000 | 22% |
| 41.001 - 42.000 | 21% |
| 42.001 - 43.000 | 20% |
| 43.001 - 44.000 | 19% |
| 44.001 - 45.000 | 18% |
| 45.001 - 46.000 | 17% |
| 46.001 - 47.000 | 16% |
| 47.001 - 48.000 | 15% |
| 48.001 - 49.000 | 14% |
| 49.001 - 50.000 | 13% |
| 50.001 - 51.000 | 12% |
| 51.001 - 52.000 | 11% |
| 52.001 - 53.000 | 10% |
| 53.001 - 54.000 | 9% |
| 54.001 - 55.000 | 8% |
| 55.001 - 56.000 | 7% |
| 56.001 - 57.000 | 6% |
| 57.001 - 58.000 | 5% |
| 58.001 και άνω | 0% |
Η εφαρμογή των εκπτώσεων γίνεται κλιμακωτά για κάθε 1.000 € εισοδήματος. Έτσι για τις πρώτες 7.033 € εισοδήματος δεν παρέχεται καμιά έκπτωση, στη συνέχεια για το εισόδημα από τα 7.034 € έως 13.000 € η έκπτωση είναι 50% και για κάθε 1.000 € εισοδήματος από εκεί και πέρα εφαρμόζεται η αντίστοιχη έκπτωση. Έτσι ακόμη και ασφαλισμένος με μεγαλύτερο των 58.001 € εισόδημα, θα έχει κανονικά έκπτωση στις εισφορές του για τις πρώτες 58.001 € εισοδήματος ενώ θα έχει υποχρέωση καταβολής επιπλέον εισφορών χωρίς έκπτωση μόνο για το εισόδημα που υπερβαίνει τις 58.001 € κατ’ μέχρι τις 70.320 €.
Παράδειγμα: Δικηγόρος με ετήσιο εισόδημα 40.500 €, θα κληθεί να καταβάλει με την κλιμακωτή εφαρμογή των εκπτώσεων μηνιαία εισφορά της τάξης των 887,08 €. Εάν η εφαρμογή δεν ήταν κλιμακωτή θα έπρεπε να καταβάλει 999,03 €/μήνα.
Δικηγόρος με ετήσιο εισόδημα 71.000 € θα κληθεί να καταβάλει με την κλιμακωτή εφαρμογή των εκπτώσεων εισφορές της τάξης των 1.765,79 €. Εάν η εφαρμογή δεν ήταν κλιμακωτή θα έπρεπε να καταβάλει 2.245,37 €/μήνα.
Κατ' εξαίρεση παρέχονται εκπτώσεις και στους δικηγόρους κάτω της πενταετίας που το ασφαλιστέο εισόδημά τους ξεπερνά τα 4.922 ευρώ και μέχρι του ποσού των 13.000 ευρώ. Σε καμία περίπτωση το όμως ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς για τους κλάδους κύριας και επικουρικής σύνταξης, εφάπαξ και υγειονομικής περίθαλψης των δικηγόρων με δραστηριότητα κάτω της 5ετίας δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού που προκύπτει υπολογιζόμενο στη βάση του κατώτατου τεκμαρτού εισοδήματος.
| Καθαρό Φορολογητέο Εισόδημα | Ποσοστό έκπτωσης |
| 0 - 4.921 € | 0% |
| 4.922 - 13.000 € | 50% |
ΣΤ. Έμμισθοι
| Κατηγορία Εισφορών | Ποσοστό Εισφοράς Εργαζομένου | Ποσοστό Εισφοράς Εργοδότη | Ασφαλιστέο Εισόδημα |
| Κύρια Σύνταξη | 6,67% | 13,33% | οι μηνιαίες αποδοχές |
| Υγ. περίθαλψη | 6,95% | - | |
| Επικουρική | 3,5% | 3,5% | |
| Εφάπαξ | 4% | - |
Προσοχή: Για τις περιπτώσεις δικηγόρων που τελούν σε καθεστώ έμμισθης εντολής και παράλληλα έχουν εισοδήματα από την αυτοτελή τους δραστηριότητα ως μηνιαία βάση υπολογισμού των πάσης φύσεως ασφαλιστικών εισφορών αποτελεί το άρθροισμα του εισοδήματος από την παροχή των υπηρεσιών υπό το καθεστώς της έμμισθης εντολή και του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από την αυτοτελή δραστηριότητα.
*Σύνταξη - Επιμέλεια: Διονύσιος Βασ. Ρίζος, Δικηγόρος Αθηνών, Ασκληπιού 6-8, 3ος όροφος, Τηλ. 213.0099565 - 2103636346, e-mail: rizoslaw@gmail.com
Επιπρόσθετα, ο ΔΣΑ δημοσίευσε:
- Την αποτίμηση του ασφαλιστικού (Ν.4387/2016)
- Υπόδειγμα μηνιαίας εισφοράς ΕΦΚΑ
- Απολογισμός δράσης Διοικούσας Επιτροπής ΤΑΝ/ΕΤΑΑ 2015-2016
