Blockchain και προστασία δεδομένων (Κατευθυντήριες Γραμμές 2/2025 ΕΣΠΔ)

Σχέδιο νέων Κατευθυντηρίων Γραμμών δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων με θέμα την επεξεργασία δεδομένων μέσα από τεχνολογίες blockchain, θέτοντας το κείμενο σε διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης μέχρι τις 9 Ιουνίου.

Σύμφωνα με τον πρόλογο του κειμένου, η τεχνολογία blockchain, με την αποκεντρωμένη φύση της και τη χρήση σύνθετων μαθηματικών μηχανισμών, εισάγει σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά τη συμμόρφωση με τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων. Η πολυπλοκότητα και η αβεβαιότητα που τη συνοδεύουν καθιστούν αναγκαία την προσεκτική αξιολόγηση των κινδύνων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων. Παρόλο που ορισμένοι από αυτούς τους κινδύνους μπορούν να μετριαστούν με τεχνικά μέτρα από το αρχικό στάδιο σχεδιασμού, άλλοι παραμένουν δύσκολα διαχειρίσιμοι, κυρίως λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του blockchain, όπως η μη μεταβλητότητα και η δημόσια διαφάνεια των δεδομένων.

Τα χαρακτηριστικά αυτά έρχονται συχνά σε σύγκρουση με βασικές αρχές του ΓΚΠΔ, όπως ο περιορισμός του σκοπού, η ελαχιστοποίηση των δεδομένων, η ακρίβεια, ο περιορισμός της αποθήκευσης και τα δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων (όπως η διόρθωση και η διαγραφή). Ως εκ τούτου, οι υπεύθυνοι επεξεργασίας που σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν blockchain για επεξεργασία προσωπικών δεδομένων οφείλουν να αξιολογούν διεξοδικά τις τεχνολογικές λύσεις που προτείνουν, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον τύπο της αρχιτεκτονικής (π.χ. δημόσιο ή ιδιωτικό blockchain) όσο και τις συνέπειες που αυτή έχει για τη νομική συμμόρφωση.

Διαβάστε επίσης: Η ψευδωνυμοποίηση των προσωπικών δεδομένων (Κατευθυντήριες Γραμμές 1/2025 ΕΣΠΔ)

Οι σχετικές κατευθυντήριες γραμμές προσφέρουν ένα θεσμικό και τεχνικό πλαίσιο για την ανάλυση της επεξεργασίας δεδομένων μέσω blockchain, εστιάζοντας σε κρίσιμες πτυχές της προστασίας δεδομένων, όπως η αναγνώριση των υπευθύνων επεξεργασίας και εκτελούντων την επεξεργασία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάγκη για "Προστασία των Δεδομένων από τον Σχεδιασμό και εξ’ Ορισμού" (Data Protection by Design and by Default), καθώς και στην εφαρμογή οργανωτικών και τεχνικών μέτρων, όπως η ελαχιστοποίηση των δεδομένων και η χρήση τεχνικών κρυπτογράφησης ή κατακερματισμού (hashing), ώστε να περιορίζεται η αποκάλυψη ευαίσθητων πληροφοριών.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στην Εκτίμηση Αντικτύπου (DPIA), η οποία θεωρείται απαραίτητο εργαλείο για την πρόβλεψη και τον έλεγχο των πιθανών συνεπειών που έχει η χρήση blockchain για τα υποκείμενα των δεδομένων. Οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν μια δομημένη προσέγγιση για τη διεξαγωγή αυτής της εκτίμησης, καλύπτοντας τεχνικές, νομικές και λειτουργικές παραμέτρους.

Τέλος, το Παράρτημα Α προσφέρει συγκεκριμένες συστάσεις και πρακτικές οδηγίες για οργανισμούς που σκοπεύουν να αναπτύξουν ή να εφαρμόσουν λύσεις βασισμένες στο blockchain, προκειμένου να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τον ΓΚΠΔ και την ουσιαστική προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών τους.

Το σχέδιο των Κατευθυντηρίων Γραμμών 2/2025 είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΣΠΔ στα αγγλικά.