Digital Services Act: «Προ των πυλών» o Kανονισμός της ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες

• «Πράσινο φως» από τους ευρωβουλευτές για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τα κράτη μέλη
• Μέτρα κατά της διάθεσης παράνομων προϊόντων, υπηρεσιών και περιεχομένου στο διαδίκτυο, αλλά και σαφείς διαδικασίες για την αφαίρεσή τους
• Περισσότερες επιλογές για προβολή διαφημίσεων χωρίς στόχευση και την απαγόρευση της χρήσης δεδομένων ανηλίκων για στοχευμένες διαφημίσεις
• Δικαίωμα για τους καταναλωτές υπηρεσιών να ζητούν αποζημίωση για τυχόν ζημίες
• Υποχρεωτικές διαδικασίες αξιολόγησης κινδύνου και μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τους αλγόριθμους, με στόχο την καταπολέμηση του επικίνδυνου περιεχομένου και της παραπληροφόρησης

Μέτρα κατά του παράνομου περιεχομένου πρότεινε την Πέμπτη, 20-01-2022, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ), ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι πλατφόρμες θα λογοδοτούν για τους αλγόριθμούς τους και θα ελέγχουν καλύτερα το περιεχόμενο που δημοσιεύουν.

Το κείμενο που εγκρίθηκε από την Ολομέλεια του ΕΚ με 530 ψήφους υπέρ, 78 κατά και 80 αποχές θα αποτελέσει τη διαπραγματευτική του εντολή για τις συνομιλίες με τη Γαλλική Προεδρία του Συμβουλίου, η οποία εκπροσωπεί τα κράτη μέλη.

Αφαίρεση παράνομου περιεχομένου και προληπτικά μέτρα κατά της παραπληροφόρησης

Η πρόταση κανονισμού για τις ψηφιακές υπηρεσίες καθορίζει σαφείς υποχρεώσεις και ευθύνες για τους παρόχους ενδιάμεσων υπηρεσιών, και ιδίως για τις διαδικτυακές πλατφόρμες, όπως είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι πλατφόρμες ηλεκτρονικών αγορών.

Ο κανονισμός για τις ψηφιακές υπηρεσίες θεσπίζει μηχανισμό «ειδοποίησης και δράσης», καθώς και εγγυήσεις για την αφαίρεση παράνομων προϊόντων, υπηρεσιών ή περιεχομένου από το διαδίκτυο. Κάθε φορά που θα λαμβάνουν μια τέτοια ειδοποίηση, οι πάροχοι θα πρέπει να δρουν «χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, λαμβάνοντας υπόψη το είδος του παράνομου περιεχομένου το οποίο κοινοποιείται και την ανάγκη να ληφθεί επειγόντως δράση». Στην πρότασή τους, οι ευρωβουλευτές εισήγαγαν επίσης ισχυρότερες δικλείδες που διασφαλίζουν ότι η επεξεργασία των ειδοποιήσεων θα γίνεται χωρίς αυθαιρεσίες και διακρίσεις και με σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της έκφρασης.

Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι οι πλατφόρμες ηλεκτρονικών αγορών θα πρέπει να εγγυώνται ότι τα προϊόντα που διαθέτουν διαδικτυακά στους καταναλωτές είναι ασφαλή. Για τον σκοπό αυτό η πρόταση του Κοινοβουλίου δίνει ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στην υποχρέωση να γνωρίζει κανείς τους επιχειρηματικούς πελάτες του.

Πρόσθετες υποχρεώσεις για τις πολύ μεγάλες πλατφόρμες

Οι πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες θα υπόκεινται σε ειδικές υποχρεώσεις λόγω των ιδιαίτερων κινδύνων που εγκυμονούν όσον αφορά τη διάδοση παράνομου και επιβλαβούς περιεχομένου. Σε περίπτωση που εγκριθεί, ο κανονισμός για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη καταπολέμηση του επιβλαβούς περιεχομένου (που δεν είναι αναγκαστικά παράνομο σε όλες τις περιπτώσεις) και της παραπληροφόρησης, συμπεριλαμβάνοντας διατάξεις σχετικά με την υποχρεωτική αξιολόγηση του κινδύνου, τα μέτρα ελάττωσης του κινδύνου, τους ανεξάρτητους ελέγχους και τη διαφάνεια των λεγόμενων «συστημάτων συστάσεων», δηλ. των αλγόριθμων που καθορίζουν τί βλέπουν οι χρήστες.

Άλλα βασικά σημεία

Το Κοινοβούλιο εισήγαγε αρκετές αλλαγές στην πρόταση της Επιτροπής, μεταξύ άλλων όσον αφορά:

• την απαλλαγή των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων από ορισμένες υποχρεώσεις που απορρέουν από τον κανονισμό για τις ψηφιακές υπηρεσίες.
• την στοχευμένη διαφήμιση: το κείμενο προβλέπει τη θέσπιση διαδικασιών για διαφανή πληροφόρηση και τη λήψη αποφάσεων έχοντας λάβει γνώση όλων των σχετικών πληροφοριών για τους αποδέκτες ψηφιακών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο τα προσωπικά τους δεδομένα χρησιμοποιούνται για οικονομικό όφελος. Η άρνηση συγκατάθεσης δε θα πρέπει να είναι πιο δύσκολη ή χρονοβόρα για τον αποδέκτη από την αντίστοιχη διαδικασία επιβεβαίωσής της. Εάν η συγκατάθεση απορριφθεί ή ανακληθεί, θα πρέπει να παρέχονται στους χρήστες άλλες επιλογές πρόσβασης σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα, συμπεριλαμβανομένων των «επιλογών που βασίζονται σε διαφήμιση χωρίς παρακολούθηση».
• την απαγόρευση των τεχνικών στόχευσης ή προώθησης που χρησιμοποιούν δεδομένα ανηλίκων με σκοπό την εμφάνιση διαφημίσεων, καθώς και της στόχευσης ατόμων βάσει ειδικών κατηγοριών δεδομένων που επιτρέπουν τη στόχευση ευάλωτων ομάδων.
• την αποζημίωση: οι αποδέκτες ψηφιακών υπηρεσιών και οι οργανώσεις που τους εκπροσωπούν πρέπει να μπορούν να ζητούν αποζημίωση για τυχόν ζημίες που προκαλούνται από πλατφόρμες οι οποίες δεν τηρούν τις υποχρεώσεις δέουσας επιμέλειας που υπέχουν. 
• την απαγόρευση να χρησιμοποιούν οι διαδικτυακές πλατφόρμες τεχνικές εξαπάτησης ή παρότρυνσης που στόχο έχουν να επηρεάζουν τη συμπεριφορά των χρηστών μέσω «παραπλανητικών τακτικών».
• την ύπαρξη περισσότερων επιλογών σχετικά με την κατάταξη βάσει αλγορίθμων: οι πολύ μεγάλες πλατφόρμες θα πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον ένα σύστημα σύστασης περιεχομένου που δεν θα βασίζεται στην κατάρτιση «προφίλ ακροατηρίου».

Περαιτέρω τροπολογίες που εγκρίθηκαν στην Ολομέλεια αφορούν την ανάγκη οι πάροχοι να σέβονται στους όρους και τις προϋποθέσεις τους την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, καθώς και μια νέα διάταξη σχετικά με το δικαίωμα ανώνυμης χρήσης και πληρωμής για ψηφιακές υπηρεσίες. 

Δήλωση 

Μετά την ψηφοφορία, η Christel Schaldemose (Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, Δανία), επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του ΕΚ, δήλωσε: «Η σημερινή ψηφοφορία δείχνει ότι οι ευρωβουλευτές και οι Ευρωπαίοι πολίτες επιθυμούν φιλόδοξη νομοθεσία για την ψηφιακή τεχνολογία, η οποία θα είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει μελλοντικές προκλήσεις. Πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία 20 χρόνια, από τότε που υιοθετήσαμε την οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι διαδικτυακές πλατφόρμες γίνονται ολοένα και σημαντικότερες στην καθημερινότητά μας, το οποίο επιφέρει νέες ευκαιρίες αλλά και νέους κινδύνους. Καθήκον μας είναι να διασφαλίσουμε ότι ό,τι είναι παράνομο στον πραγματικό κόσμο θα είναι παράνομο και στην ψηφιακή σφαίρα. Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι οι κανόνες για την ψηφιακή τεχνολογία θα ωφελήσουν τους καταναλωτές και τους πολίτες. Πλέον μπορούμε να ξεκινήσουμε τις διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο και πιστεύω ότι θα καταφέρουμε να επιτύχουμε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα για τη διευθέτηση των θεμάτων αυτών.»

Το πλήρες κείμενο της πρότασης του ΕΚ είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του (europarl.europa.eu)