Ενίσχυση της ασφάλειας στα ΑΕΙ: Τροποποιήσεις σε Ποινικό Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας

Το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού έχει θέσει σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση το σχέδιο νόμου με τίτλο «Σύσταση νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνορθόδοξη Ιερά Βασιλική Αυτόνομη Μονή του Αγίου και Θεοβάδιστου όρους Σινά στην Ελλάδα», ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας Γενικής Γραμματείας Θρησκευμάτων, ενίσχυση της ασφάλειας στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, διατάξεις για τον αθλητισμό και λοιπές ρυθμίσεις».

Με τις προτεινόμενες διατάξεις του Μέρους Γ΄ του νομοσχεδίου, με τίτλο «Ενίσχυση της ασφάλειας στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα – Τροποποίηση Ν. 4957/2022 – Τροποποίηση Ποινικού Κώδικα» (άρθρα 65 επ. νομοσχ.), τροποποιούνται και συμπληρώνονται διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και του ν. 4957/2022, καθώς επίσης θεσμοθετούνται ειδικοί περιοριστικοί όροι και μηχανισμοί αναστολής της φοιτητικής ιδιότητας για την πρόληψη της επανάληψης σοβαρών παραβατικών συμπεριφορών.

Σύμφωνα με το άρθρο 65 του νομοσχεδίου, σκοπός των προτεινόμενων ρυθμίσεων είναι:

α) η πρόληψη, αποτροπή και αντιμετώπιση φαινομένων βίας, παραβατικότητας και διατάραξης της ακαδημαϊκής λειτουργίας εντός των εγκαταστάσεων των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.), 

β) η διασφάλιση της εύρυθμης, ασφαλούς και ανεμπόδιστης διεξαγωγής του εκπαιδευτικού, ερευνητικού και διοικητικού έργου των Α.Ε.Ι., 

γ) η καθιέρωση ποινικών και πειθαρχικών κυρώσεων σε πρόσωπα που τελούν πράξεις βίας, απειλής ή παρεμπόδισης της λειτουργίας των Ιδρυμάτων ή προσβάλλουν μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, 

δ) η ενίσχυση της διοικητικής και υλικοτεχνικής θωράκισης των Α.Ε.Ι. μέσω σχεδίων ασφάλειας, συστημάτων ελεγχόμενης πρόσβασης και λειτουργίας Μονάδων και Επιτροπών Ασφάλειας και Προστασίας, 

ε) η πρόβλεψη διαδικασιών άμεσης αποζημίωσης των Α.Ε.Ι. από τους υπαίτιους, 

στ) η καθιέρωση μηχανισμών παρακολούθησης και διαφάνειας για τις πειθαρχικές και ποινικές διαδικασίες, καθώς και η υποχρεωτική διασύνδεση με τις διοικήσεις των Α.Ε.Ι. και το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, και 

ζ) η σύσταση Εθνικού Παρατηρητηρίου για την πρόληψη και καταγραφή περιστατικών πανεπιστημιακής βίας και η παρακολούθηση της εφαρμογής πολιτικών ασφάλειας στα Ιδρύματα.

Το νομοσχέδιο προβλέπει τις εξής ποινικές διατάξεις και τροποποιήσεις στον Ποινικό Κώδικα:

- Διατάραξη της λειτουργίας υπηρεσίας

Στο άρθρο 168 του Ποινικού Κώδικα, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην παρ. 5 αα) προστίθενται οι λέξεις «ή τριτοβάθμιας», αβ) οι λέξεις «ή μαθητών» αντικαθίστανται από τις λέξεις «μαθητών ή φοιτητών», β) προστίθεται παρ. 6 και οι παρ. 5 και 6 διαμορφώνονται ως εξής:

«5. Με τις ποινές της παρ. 4 τιμωρείται όποιος εισέρχεται σε χώρο πρωτοβάθμιας, ή δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και με οποιονδήποτε τρόπο, ιδίως με, ύβρεις ή απειλές κατά του εκπαιδευτικού προσωπικού, εργαζομένων, υπαλλήλων, μαθητών ή φοιτητών διαταράσσει τη λειτουργία του.

6. Αν η πράξη της παρ. 5 έγινε εντός χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από δύο (2) ή περισσότερα άτομα που έχουν οργανωθεί και οπλοφορούν, συνδέεται με πρόκληση σωματικής βλάβης ή σημαντικής φθοράς ξένης ιδιοκτησίας και έχει ως αποτέλεσμα τη διακοπή ή ματαίωση νόμιμης συλλογικής ακαδημαϊκής ή φοιτητικής δραστηριότητας, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα (10) ετών.».

- Διέγερση σε διάπραξη εγκλημάτων, βιαιοπραγίες ή διχόνοια

Στο άρθρο 184 του Ποινικού Κώδικα προστίθεται παρ. 5 ως εξής:

«5. Όποιος παροτρύνει, υποκινεί, ενθαρρύνει ή διευκολύνει, με οποιονδήποτε τρόπο και ιδίως μέσω διαδικτύου ή δημόσιας δήλωσης, πράξεις διατάραξης της ακαδημαϊκής λειτουργίας ή βίας ή απειλής βίας σε βάρος μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) μηνών και χρηματική ποινή και με ποινή τουλάχιστον έξι (6) μηνών και χρηματική ποινή, αν οι ανωτέρω πράξεις είχαν ως άμεσο επακόλουθο την τέλεση εγκλημάτων εντός χώρων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή κατά μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλη ποινική διάταξη.».

- Περιοριστικοί όροι

Στον Ποινικό Κώδικα προστίθεται άρθρο 168Α ως εξής:

«Άρθρο 168Α Περιοριστικοί όροι

1. Στις περιπτώσεις διάπραξης εγκλήματος των παρ. 5 και 6 του άρθρου 168 ή σε περιπτώσεις διάπραξης πλημμελημάτων ή κακουργημάτων, που συνδέονται κατά οιονδήποτε τρόπο με παρεμπόδιση, διακοπή ή ματαίωση νόμιμης συλλογικής ακαδημαϊκής ή φοιτητικής δραστηριότητας, ή με βιαιοπραγία κατά μέλους της πανεπιστημιακής κοινότητας, αν υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες κρίνεται απαραίτητο για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των Α.Ε.Ι και την αποτροπή ομοειδών εγκλημάτων, δύναται να επιβληθεί στον κατηγορούμενο με αιτιολογημένη διάταξη του αρμοδίου εισαγγελέα που έχει επιληφθεί κατά την προδικασία της υπόθεσης, ο περιοριστικός όρος της απαγόρευσης εισόδου και παραμονής του κατηγορουμένου εντός των εγκαταστάσεων των Α.Ε.Ι.. Για την επιβολή του περιοριστικού όρου λαμβάνονται υπόψη ιδίως η βαρύτητα της πράξης, τα στοιχεία της προσωπικότητας και η επικινδυνότητα του κατηγορουμένου.

2. Κατά της διάταξης του εισαγγελέα πρωτοδικών που επιβάλλει περιοριστικούς όρους, ο κατηγορούμενος μπορεί να ασκήσει προσφυγή ενώπιον του συμβουλίου πλημμελειοδικών εντός προθεσμίας πέντε (5) ημερών από την κοινοποίηση. Η προθεσμία αυτή και η άσκηση της προσφυγής δεν αναστέλλουν την ισχύ της διάταξης. Όποιος παραβιάζει τον περιοριστικό όρο που του έχει επιβληθεί τιμωρείται με φυλάκιση.

3. Την ανάκληση, αντικατάσταση, τροποποίηση ή διατήρηση του περιοριστικού όρου αποφασίζουν αυτεπαγγέλτως ή με αίτηση του κατηγορουμένου, τα δικαστικά όργανα που επιλαμβάνονται της υπόθεσης στα επόμενα δικονομικά στάδια.».

- Προδικασία για τα εγκλήματα του άρθρου 168 ΠΚ που τελέστηκαν εντός των εγκαταστάσεων Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων  

Η προδικασία για τα εγκλήματα του άρθρου 168, που τελέστηκαν εντός των εγκαταστάσεων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, διεξάγεται στον απολύτως αναγκαίο χρόνο και η εκδίκασή τους προσδιορίζεται κατ` απόλυτη προτεραιότητα. Η διαδικασία του άρθρου 309 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (ν. 4620/2019, Α’ 96), περί περάτωσης της κύριας ανάκρισης κατ` εξαίρεση, εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις κακουργημάτων του άρθρου 168 ή σε περιπτώσεις διάπραξης κακουργημάτων συνδεόμενων με οποιονδήποτε τρόπο με παρεμπόδιση, διακοπή ή ματαίωση νόμιμης συλλογικής ακαδημαϊκής ή φοιτητικής δραστηριότητας ή με βιαιοπραγία κατά μέλους πανεπιστημιακής κοινότητας, ανεξαρτήτως του καθ` ύλην δικαστηρίου παραπομπής.

- Εισαγγελική εποπτεία και υποχρέωση ανακοίνωσης 

1. Στις Εισαγγελίες Πλημμελειοδικών Αθηνών, Πειραιώς και Θεσσαλονίκης ορίζεται από τον προϊστάμενο αυτών, αρμόδιος για τα εγκλήματα διατάραξης πανεπιστημιακής λειτουργίας ή βίας σε βάρος μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας Εισαγγελέας, ο οποίος έχει ως αρμοδιότητα να διευθύνει το έργο των αστυνομικών αρχών, να κατευθύνει τις ανακριτικές πράξεις και να παρίσταται κατά τη διενέργειά τους, να χειρίζεται τις σχετικές δικογραφίες και να ασκεί την ποινική δίωξη για τα εν λόγω αδικήματα.

2. Ο αρμόδιος Εισαγγελέας εξακριβώνει τη φοιτητική ιδιότητα και ανακοινώνει αμελλητί στον Πρύτανη εκάστοτε Ιδρύματος, καθώς και στο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, κάθε άσκηση ποινικής δίωξης, περιοριστικό μέτρο ή άρση αυτού, παραπεμπτικό ή απαλλακτικό βούλευμα και καταδικαστική ή αθωωτική απόφαση σε βάρος υπαγομένου φοιτητή του Ιδρύματος, σε σχέση με τα εγκλήματα της παρ. 1. 

3. Το έργο των αρμόδιων για τα εγκλήματα διατάραξης πανεπιστημιακής λειτουργίας ή βίας σε βάρος μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας Εισαγγελέων εποπτεύει και συντονίζει αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου που ορίζεται από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.

Μπορείτε να λάβετε μέρος στη διαβούλευση έως την Τρίτη 22 Ιουλίου 2025 και ώρα 10:00 π.μ. στο opengov.gr.