Έννομες συνέπειες της άρσης αναγκαστικών κατασχέσεων που είχαν επιβληθεί εις χείρας τραπεζών ως τρίτων σε βάρος προέδρων και διευθυνόντων συμβούλων εταιρειών - οφειλετών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ

Με γνωμοδότησή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους απάντησε σε ερώτημα σχετικά με τις έννομες συνέπειες της μετά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου 64 του ν. 4646/2019 άρσης αναγκαστικών κατασχέσεων που είχαν επιβληθεί εις χείρας τραπεζών ως τρίτων πριν από την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτών, σε βάρος προέδρων και διευθυνόντων συμβούλων εταιρειών - οφειλετών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ:

1) Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος εταιρείας ευθυνόταν προσωπικά λόγω ιδιότητας και για τις οφειλές της εταιρείας, που ανάγονται στην περίοδο από τον ημερολογιακό μήνα 8ο/2012 έως και τον ημερολογιακό μήνα 10ο/2012 και οι επιβληθείσες για την είσπραξή τους κατασχέσεις ήταν νόμιμες. Με την επίδοση των κατασχετηρίων στις τράπεζες ως τρίτες α) συντελέσθηκε αυτοδίκαια η αναγκαστική εκχώρηση της κατασχεθείσας απαίτησης [από τις τράπεζες στον κατασχόντα πιστωτή (ΕΦΚΑ)] και β) η κατασχεθείσα απαίτηση κατέστη αυτοδίκαια δημόσιο έσοδο με δικαιούχο τον ΕΦΚΑ εξ ειδικής διαδοχής και το αποτέλεσμα αυτό δεν θίγεται, γιατί η γενόμενη μετά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου 64 του ν. 4646/2019 άρση των κατασχέσεων, δεν ανατρέπει ex tunc τα έννομα αποτελέσματα που επήλθαν από την επιβολή των κατασχέσεων.

Τα χρηματικά ποσά των οφειλών της εταιρείας που ανάγονται στην περίοδο από τον ημερολογιακό μήνα 8ο/2012 έως και τον ημερολογιακό μήνα 10ο/2012, τα οποία α) αναγκαστικά εκχωρήθηκαν στον ΕΦΚΑ με την επίδοση των κατασχετηρίων στις τράπεζες ως τρίτες και β) (ενώ παραμένουν δεσμευμένα) δεν έχουν αποδοθεί μέχρι τώρα στην κατασχούσα Υπηρεσία, δεν επιτρέπεται να αποδεσμευθούν, αλλά η τράπεζα υποχρεούται και μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου 64 του ν. 4646/2019 να τα αποδώσει στην κατασχούσα Υπηρεσία ΚΕΑΟ (Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών). Μη νόμιμο και απορριπτέο είναι και το αίτημα «για επιστροφή χρηματικών ποσών τα οποία έχουν αποδοθεί στην (εισπραχθεί από την) κατασχούσα Υπηρεσία (ΚΕΑΟ), από επιβληθείσες κατασχέσεις εις χείρας τραπεζών κατά τις προϊσχύσασες διατάξεις, πριν την έναρξη ισχύος (δημοσίευση) του ν. 4646/2019», διότι τα χρηματικά αυτά ποσά έχουν εισπραχθεί νόμιμα από την Υπηρεσία (ΚΕΑΟ) ως δημόσια έσοδα, κατ’ ενάσκηση δέσμιας αρμοδιότητάς της.

2) Η μετά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου 64 του ν. 4646/2019 άρση των κατασχέσεων εις χείρας των τραπεζών ως τρίτων, οι οποίες είχαν επιβληθεί σε βάρος του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου εταιρείας πριν την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτών για τις οφειλές της εταιρείας που ανάγονται στον ημερολογιακό μήνα 12ο/2009, δεν ανατρέπει ex tunc τα έννομα αποτελέσματα που επήλθαν από την επιβολή των κατασχέσεων και τα χρηματικά ποσά των οφειλών της εταιρείας που ανάγονται στον ημερολογιακό μήνα 12ο/2009, τα οποία α) αναγκαστικά εκχωρήθηκαν στον ΕΦΚΑ με την επίδοση των κατασχετηρίων στις τράπεζες ως τρίτες και β) δεν έχουν αποδοθεί μέχρι τώρα στην κατασχούσα Υπηρεσία, δεν επιτρέπεται να αποδεσμευθούν, αλλά η τράπεζα υποχρεούται και μετά την έναρξη ισχύος του άρθρου 64 του ν. 4646/2019 να τα αποδώσει στην κατασχούσα Υπηρεσία (ΚΕΑΟ).

Μη νόμιμο και απορριπτέο είναι και το αίτημα «για επιστροφή χρηματικών ποσών τα οποία έχουν αποδοθεί στην (εισπραχθεί από την) κατασχούσα Υπηρεσία (ΚΕΑΟ) από επιβληθείσες κατασχέσεις εις χείρας τραπεζών κατά τις προϊσχύσασες διατάξεις, πριν την έναρξη ισχύος (δημοσίευση) του ν. 4646/2019», διότι τα χρηματικά αυτά ποσά έχουν εισπραχθεί νόμιμα από την Υπηρεσία (ΚΕΑΟ) ως δημόσια έσοδα, κατ’ ενάσκηση δέσμιας αρμοδιότητάς της.

Δείτε αναλυτικά τη γνωμοδότηση 122/2020.