Έννομο συμφέρον ενάγοντος προς εξάλειψη βάρους σε ακίνητο στο οποίο δεν έχει καταγραφεί ως έχων εμπράγματο δικαίωμα στις αρχικές εγγραφές του Ελληνικού Κτηματολογίου (ΑΠ 1117/2024)

Ο Άρειος Πάγος με πρόσφατη απόφασή του έκρινε πως υφίσταται έννομο συμφέρον του ενάγοντος, που δεν έχει καταγραφεί ως έχων εμπράγματο δικαίωμα στις αρχικές εγγραφές του Ελληνικού Κτηματολογίου, για την εξάλειψη υποθήκης σε ακίνητο (ΑΠ 1117/2024).

Συγκεκριμένα, το ανώτατο δικαστήριο επικύρωσε την κρίση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, απορρίπτοντας τον ισχυρισμό του Ελληνικού Δημοσίου περί ελλείψεως εννόμου συμφέροντος των αναιρεσιβλήτων για το αίτημα της αγωγής του για τη μερική εξάλειψη της υποθήκης επί ποσοστού 50% εξ αδιαιρέτου του επιδίκου ακινήτου.

Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, κατά την έρευνα του λόγου της εφέσεως του αναιρεσείοντος σχετικά με την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος των αναιρεσιβλήτων για την άσκηση της ως άνω αγωγής με αίτημα την μερική εξάλειψη της υποθήκης που είναι εγγεγραμμένη στα βιβλία υποθηκών του Υποθηκοφυλακείου Θεσσαλονίκης διέλαβε ειδικότερα, στις παραδοχές του:

α) ότι παρόλο που οι αναιρεσίβλητες δεν έχουν καταχωρηθεί ως (συγ)κυρίες του ενυπόθηκου ακινήτου στο κτηματολογικό του φύλλο, καθόσον το επίδικο ακίνητο δεν έχει καταχωρηθεί σε αυτό ως αυτοτελής ιδιοκτησία, αλλά ως τμήμα μείζονος έκτασης με φερόμενο ιδιοκτήτη το αναιρεσείον, οι ίδιες μέχρι την οριστικοποίηση της πρώτης εγγραφής διατηρούν το δικαίωμα κυριότητας επί αυτού, το οποίο επάγεται και το παρεπόμενο δικαίωμα προστασίας αυτής έναντι τρίτων, και

β) ότι λαμβανομένου υπόψη του χρόνου έναρξης της λειτουργίας του κτηματολογίου στην περιοχή των Συκεών Θεσσαλονίκης όπου υπάγεται το επίδικο (22.1.2015), δεν έχει παρέλθει η προθεσμία των 7 ετών για την οριστικοποίηση των ανωτέρω εγγραφών, (άρθρο 7 παρ. 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 6 παρ. 2 του ως άνω ν. 2664/1998).  Ήδη δε εκκρεμεί προς εκδίκαση ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης αγωγή των αναιρεσιβλήτων σε βάρος, μεταξύ άλλων, και του αναιρεσείοντος, με αντικείμενο τη διόρθωση της ανακριβούς κτηματολογικής εγγραφής ως προς το επίδικο, ώστε η οριστικοποίηση της ανωτέρω κτηματολογικής εγγραφής να μπορεί να επέλθει μόνο με την έκδοση αμετάκλητης απορριπτικής της ως άνω αγωγής απόφασης (άρθρο 7 παρ. 3 του ν. 2664/1998).

Κρίθηκε, συνεπώς, ότι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, αποφαινόμενο εν τέλει ότι υφίσταται το έννομο συμφέρον των αναιρεσιβλήτων, για την μερική εξάλειψη της υποθήκης επί του ποσοστού 50% εξ αδιαιρέτου (συγ)κυριότητάς τους επί του επιδίκου ακινήτου, δεν παραβίασε τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις που αφορούν στο έννομο συμφέρον και τη νομιμοποίηση των διαδίκων, τις οποίες ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε.

Απόσπασμα απόφασης

Με τον δεύτερο λόγο αναίρεσης το αναιρεσείον μέμφεται την προσβαλλόμενη απόφαση για παραβίαση των αριθμών 1 και 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, με την αιτίαση ότι το Εφετείο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση όφειλε να απορρίψει την αγωγή των αναιρεσιβλήτων, λόγω έλλειψης εννόμου συμφέροντος αυτών για την εξάλειψη της υποθήκης που έχει εγγράψει το ίδιο στα βιβλία υποθηκών επί ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου επί του ακινήτου τους. Επί του ζητήματος αυτού με την προσβαλλόμενη απόφαση έγιναν δεκτά τα εξής : «...με τον δεύτερο λόγο της έφεσής του το εκκαλούν επαναφέρει την νομοτύπως προσβληθείσα στον πρώτο βαθμό ένσταση απαραδέκτου της υπό κρίση αγωγής λόγω έλλειψης εννόμου συμφέροντος των εναγουσών προς άσκησή της. Ειδικότερα, το εκκαλούν ισχυρίζεται ότι οι ενάγουσες δεν έχουν έννομο συμφέρον να ζητήσουν την εξάλειψη της υποθήκης στο επίδικο ακίνητο, διότι δεν έχουν καταχωρηθεί ως κυρίες του ενυπόθηκου ακινήτου στο κτηματολογικό του φύλλο, ούτε έχουν αναγνωριστεί ως τέτοιες με τελεσίδικη δικαστική απόφαση, καθόσον στο κτηματολογικό φύλλο το επίδικο ακίνητο δεν καταχωρήθηκε ως αυτοτελής ιδιοκτησία, αλλά ως τμήμα μείζονος έκτασης με ΚΑΕΚ ……… με εμβαδόν 95.038 τ.μ. και φερόμενο ιδιοκτήτη το εκκαλούν (ήτοι έχει καταχωρηθεί στα κτηματολογικά βιβλία ισχυρότερο δικαίωμα από το δικαίωμα υποθήκης, το οποίο δεν καταχωρήθηκε στο ανωτέρω κτηματολογικό φύλλο) και επομένως τα συμφέροντα των εναγουσών δεν βλάπτονται. Ωστόσο το έννομο συμφέρον των εναγουσών για την αιτούμενη δικαστική προστασία υφίσταται, διότι μέχρι την οριστικοποίηση της πρώτης εγγραφής διατηρούν το δικαίωμα κυριότητας επί του επιδίκου, το οποίο επάγεται και το παρεπόμενο δικαίωμα προστασίας αυτής έναντι τρίτων, ήτοι και έναντι του εκκαλούντος. Εξάλλου, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου έναρξης της λειτουργίας του κτηματολογίου στην περιοχή των Συκεών Θεσσαλονίκης, όπου υπάγεται το επίδικο (22.1.2015), προκύπτει ότι δεν έχει παρέλθει η προθεσμία των 7 ετών για την οριστικοποίηση των ανωτέρω εγγραφών (άρθρο 7 παρ. 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 6 παρ. 2 του ν. 2664/1998), ενώ ήδη εκκρεμεί προς εκδίκαση ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης η με αριθμό κατάθεσης 10505/2016 αγωγή των εναγουσών σε βάρος, μεταξύ άλλων, και του εκκαλούντος, με αντικείμενο τη διόρθωση της ανακριβούς κτηματολογικής εγγραφής ως προς το επίδικο, ώστε η οριστικοποίηση της ανωτέρω κτηματολογικής εγγραφής να μπορεί να επέλθει μόνο με την έκδοση αμετάκλητης απορριπτικής της ως άνω αγωγής απόφασης (άρθρο 7 παρ. 3 του ν. 2664/1998)....». Με τις παραδοχές αυτές το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης απέρριψε τον ισχυρισμό του Ελληνικού Δημοσίου περί ελλείψεως εννόμου συμφέροντος των αναιρεσιβλήτων για το αίτημα της αγωγής του για τη μερική εξάλειψη της υποθήκης επί ποσοστού 50% εξ αδιαιρέτου του επιδίκου ακινήτου, επικυρώνοντας την απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου που είχε κρίνει ομοίως. Όπως ήδη εκτέθηκε παραπάνω, στο πλαίσιο του περιεχομένου της αγωγής των αναιρεσιβλήτων, αυτές επικαλούμενες ότι απέκτησαν (συγ)κυριότητα επί ποσοστού 50% εξ αδιαιρέτου του επίδικου ακινήτου, εμβαδού 11.218 με παράγωγο τρόπο, ήτοι εκ κληρονομικής διαδοχής, αποδεχόμενες την κληρονομιά του αμετακλήτως αναγνωρισθέντος ως (συγ)κυρίου αυτού σε ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου, δικαιοπαρόχου τους, ……, ζήτησαν, για τους προαναφερόμενους λόγους, την μερική εξάλειψη υποθήκης σε ποσοστό 50% εξ αδιαιρέτου, που έχει εγγραφεί στα βιβλία υποθηκών του Υποθηκοφυλακείου Θεσσαλονίκης σε βάρος ολοκλήρου του ακινήτου υπέρ του αναιρεσείοντος προς εξασφάλιση απαιτήσεώς του, προερχομένης από χρέη και φόρους, της (συγ)κυρίας του 50% εξ αδιαιρέτου αυτού εταιρίας με την επωνυμία «…….» και διακριτικό τίτλο «……..». Το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης, κατά την έρευνα του λόγου της εφέσεως του αναιρεσείοντος σχετικά με την ύπαρξη εννόμου συμφέροντος των αναιρεσιβλήτων για την άσκηση της ως άνω αγωγής με αίτημα την μερική εξάλειψη της υποθήκης που είναι εγγεγραμμένη στα βιβλία υποθηκών του Υποθηκοφυλακείου Θεσσαλονίκης διέλαβε ειδικότερα, κατά τα προαναφερόμενα, στις παραδοχές του : α) ότι παρόλο που οι αναιρεσίβλητες δεν έχουν καταχωρηθεί ως (συγ)κυρίες του ενυπόθηκου ακινήτου στο κτηματολογικό του φύλλο, καθόσον το επίδικο ακίνητο δεν έχει καταχωρηθεί σε αυτό ως αυτοτελής ιδιοκτησία, αλλά ως τμήμα μείζονος έκτασης με ΚΑΕΚ ……., με εμβαδόν 95.038 τ.μ. και φερόμενο ιδιοκτήτη το αναιρεσείον, οι ίδιες μέχρι την οριστικοποίηση της πρώτης εγγραφής διατηρούν το δικαίωμα κυριότητας επί αυτού, το οποίο επάγεται και το παρεπόμενο δικαίωμα προστασίας αυτής έναντι τρίτων, και β) ότι λαμβανομένου υπόψη του χρόνου έναρξης της λειτουργίας του κτηματολογίου στην περιοχή των Συκεών Θεσσαλονίκης όπου υπάγεται το επίδικο (22.1.2015), δεν έχει παρέλθει η προθεσμία των 7 ετών για την οριστικοποίηση των ανωτέρω εγγραφών, (άρθρο 7 παρ. 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 6 παρ. 2 του ως άνω ν. 2664/1998) και ήδη εκκρεμεί προς εκδίκαση ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης η με αριθμό κατάθεσης 10505/2016 αγωγή των αναιρεσιβλήτων σε βάρος, μεταξύ άλλων, και του αναιρεσείοντος, με αντικείμενο τη διόρθωση της ανακριβούς κτηματολογικής εγγραφής ως προς το επίδικο, ώστε η οριστικοποίηση της ανωτέρω κτηματολογικής εγγραφής να μπορεί να επέλθει μόνο με την έκδοση αμετάκλητης απορριπτικής της ως άνω αγωγής απόφασης (άρθρο 7 παρ. 3 του ν. 2664/1998).

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.