logo-print

Χρόνος παραγραφής αξίωσης αναγωγής του ασφαλιστή κατά ασφαλισμένου (ΜΠρΗλείας 25/2022)

Το δικαίωμα αναγωγής του ασφαλιστή κατά του ασφαλισμένου σε περίπτωση εξαίρεσης από την ασφαλιστική κάλυψη υπόκειται στη συνήθη εικοσαετή παραγραφή

17/02/2022

17/02/2022

Εργατικό Δίκαιο - Ατομικές εργασιακές σχέσεις - Ε έκδοση

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΖΕΡΔΕΛΗΣ

Ερμηνεία κατ΄ άρθρo του ΚΝ 489/1976 περί υποχρεωτικής ασφαλίσεως της εξ ατυχημάτων αυτοκινήτων αστικής ευθύνης"

ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΕΝΟΧΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ

Το Μονομελές Πρωτοδικείο Ηλείας, δικάζοντας κατ’ έφεση, απέρριψε την ένσταση του εκκαλούντος περί παραγραφής της επίδικης αξίωσης της εφεσίβλητης ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρείας (ΜΠρΗλείας 25/2022).

Ειδικότερα, κατά τους ισχυρισμούς του εκκαλούντος, η επίδικη αξίωση της εφεσίβλητης υπέκυψε στην ειδική τετραετή παραγραφή του άρθρου 10 του Ν. 2496/1997, ως απορρέουσα από παράβαση ασφαλιστικής σύμβασης, που συνδέει την ασφαλιστική εταιρεία με τον ασφαλισμένο της.

Ωστόσο, κατά την κρίση τόσο του πρωτοβάθμιου όσο και του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, το δικαίωμα αναγωγής του ασφαλιστή κατά του ασφαλισμένου, το οποίο στηρίζεται στην αναγκαστικού δικαίου διάταξη του άρθρου 11 παρ.1 του Ν.489/1976, υπόκειται στη συνήθη εικοσαετή παραγραφή του άρθρου 249 του ΑΚ. Και τούτο, διότι δεν υπάρχει διάταξη που να προβλέπει συντομότερη παραγραφή του δικαιώματος αυτού.

Η παραγραφή του άρθρου 10 του Ν. 2496/1997 αφορά τις απαιτήσεις και αξιώσεις του ασφαλιστή και του ασφαλισμένου που ιδρύονται από την ασφαλιστική σύμβαση και όχι από το νόμο, όπως π.χ. η αξίωση του ασφαλιστή προς καταβολή του συμφωνηθέντος ασφαλίστρου.

Το δικαστήριο επεσήμανε πως ναι μεν οι περί παραγραφής διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 2496/1997 τυγχάνουν εφαρμογής στις διατάξεις περί υποχρεωτικής ασφάλισης του άρθρου 26 του Ν. 2496/1997, πλην, όμως, δεν τυγχάνουν εφαρμογής στις διατάξεις του Ν. 489/1976, και, συνεπώς, ούτε στην περί αναγωγής ασφάλιση του άρθρου 11 παρ.1 του Ν. 489/1976, δεδομένου ότι οι διατάξεις του άρθρου 26 του Ν. 2496/1997, κατά ρητή επιταγή της διατάξεως της παραγράφου 6 του ιδίου άρθρου του νόμου αυτού, δεν εφαρμόζονται στην υποχρεωτική ασφάλιση ευθύνης από ατυχήματα αυτοκινήτων.

Η συνήθης εικοσαετής παραγραφή εν προκειμένω αρχίζει από την καταβολή στην οποία προέβη ο ασφαλιστής προς τον ζημιωθέντα τρίτο, συνεπεία της ζημίας που προκάλεσε σε αυτόν ο ασφαλισμένος.

Απόσπασμα απόφασης

Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι, όταν υπάρχει λόγος απαλλαγής του ασφαλιστή έναντι του ασφαλισμένου, ο πρώτος [ασφαλιστής] δύναται να μετακυλήσει στον δεύτερο [ασφαλισμένο] τη ζημία του τρίτου, αφού ικανοποιηθεί ο τελευταίος. Δηλαδή έναντι του τρίτου δεν απαλλάσσεται ο ασφαλιστής και υπεισέρχεται στη θέση του ο ασφαλισμένος, ο οποίος κατά κανόνα ήδη ευθύνεται από την αδικοπραξία σε βάρος τρίτου. Η μετακύλιση αυτή επιδιώκεται μέσω της αναγωγής. Το δικαίωμα αναγωγής του ασφαλιστή κατά του ασφαλισμένου στηρίζεται στην αναγκαστικού δικαίου διάταξη του άρθρου 11 παρ.1 του Ν. 489/1976, που αποκλείει στον ασφαλιστή να επικαλεσθεί την ασφαλιστική σύμβαση, προκειμένου να αρνηθεί την ασφαλιστική κάλυψη και συγκεκριμένα προκειμένου να αντιτάξει κατά του ζημιωθέντος τρίτου ένσταση εξαίρεσης από την ασφαλιστική κάλυψη της ασφαλιστικής περίπτωσης που προήλθε κατόπιν παραβίασης ασφαλιστικού βάρους εκ μέρους του αδικοπραγήσαντος ασφαλισμένου του, του επιβάλλει την καταβολή του ασφαλίσματος και την αποκατάσταση της ζημίας, παρά την εξαίρεση από την ασφαλιστική κάλυψη, και ταυτόχρονα η ιδία αυτή διάταξη επιφυλάσσει στον ασφαλιστή δικαίωμα άσκησης αναγωγής. Η αναγωγή αποτελεί ιδιαίτερη και αυτοτελή αξίωση που παράγεται απευθείας από το νόμο (άρθρο 11 παρ. 1 του Ν.489/1976) και όχι από την αδικοπραξία ή την σύμβαση. Παθητικά υποκείμενα του δικαιώματος αναγωγής του ασφαλιστή, όταν συντρέχει περίπτωση αποκλεισμού της ευθύνης του τελευταίου, είναι ο υπαίτιος οδηγός, ο αντισυμβαλλόμενος, ανεξάρτητα εάν έχει ή όχι παράλληλα και την ιδιότητα του ασφαλισμένου, δηλαδή του κυρίου, κατόχου ή οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου, και ο ασφαλισμένος, δηλαδή ο κύριος ή κάτοχος του αυτοκινήτου, έστω και εάν δεν οδηγεί το ασφαλισμένο αυτοκίνητο. Οι ως άνω περιπτώσεις αποκλεισμού της ευθύνης του ασφαλιστή και εξαίρεσης αυτού από την ασφαλιστική κάλυψη αποτελούν στην πραγματικότητα καλυμμένο ασφαλιστικό βάρος, το οποίο απευθύνεται και αφορά κάθε ασφαλιζόμενο πρόσωπο, δηλαδή όχι μόνο τον οδηγό, αλλά και τον ιδιοκτήτη ή κάτοχο του οχήματος, όταν οι τελευταίοι είναι πρόσωπα διαφορετικά από τον οδηγό, των περισσότερων υπόχρεων ευθυνόμενων εις ολόκληρον, το δε δεδικασμένο της δίκης μεταξύ ασφαλιστή και ζημιωθέντος τρίτου δεν επιδρά στη δίκη μεταξύ ασφαλιστή και ασφαλισμένου. Το δικαίωμα αναγωγής του ασφαλιστή κατά του ασφαλισμένου, το οποίο κατά τα προαναφερόμενα στηρίζεται στην αναγκαστικού δικαίου διάταξη του άρθρου 11 παρ.1 του Ν.489/1976, υπόκειται στη συνήθη εικοσαετή παραγραφή του άρθρου 249 ΑΚ, που προβλέπει ότι "Εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, οι αξιώσεις παραγράφονται σε είκοσι χρόνια", διότι δεν υπάρχει διάταξη που να προβλέπει συντομότερη παραγραφή του δικαιώματος αυτού. Η παραγραφή του άρθρου 10 του Ν.2496/1997, που ορίζει ότι "αξιώσεις που πηγάζουν από την ασφαλιστική σύμβαση παραγράφονται στις ασφαλίσεις ζημιών μετά από τέσσερα (4) χρόνια και στις ασφαλίσεις προσώπων μετά από πέντε (5) χρόνια από το τέλος του έτους μέσα στο οποίο γεννήθηκαν", αφορά τις απαιτήσεις και αξιώσεις του ασφαλιστή και του ασφαλισμένου που ιδρύονται από την ασφαλιστική σύμβαση και όχι από το νόμο, όπως π.χ. η αξίωση του ασφαλιστή προς καταβολή του συμφωνηθέντος ασφαλίστρου. Και ναι μεν οι περί παραγραφής διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.2496/1997 τυγχάνουν εφαρμογής στις διατάξεις περί υποχρεωτικής ασφάλισης του άρθρου 26 του Ν.2496/1997, πλην, όμως, δεν τυγχάνουν εφαρμογής στις διατάξεις του Ν.489/1976, και συνεπώς ούτε στην περί αναγωγής ασφάλιση του άρθρου 11 παρ.1 του Ν.489/1976, δεδομένου ότι οι διατάξεις του άρθρου 26 του Ν.2496/1997, κατά ρητή επιταγή της διατάξεως της παραγράφου 6 του ιδίου άρθρου του νόμου αυτού, δεν εφαρμόζονται στην υποχρεωτική ασφάλιση ευθύνης από ατυχήματα αυτοκινήτων (ΑΠ 86/2019, Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών ΝΟΜΟΣ).

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr

Δικαστικός Έλεγχος της Συνταγματικότητας των Νόμων και Ερμηνεία του Συντάγματος

Ευάγγελος Βενιζέλος

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ / ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Πολιτική Δικονομία Ε έκδοση