Καταχώριση στο φορολογικό μητρώο μη δημοσιευθείσης παραίτησης νομίμου εκπροσώπου ανώνυμης εταιρείας (ΣτΕ Ολ 1366/2021)

Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ Ολ 1366/2021) επιλήφθηκε του ζητήματος της καταχώρισης στο φορολογικό μητρώο στοιχείων νομικών οντοτήτων, για τα οποία ο νόμος επιβάλλει υποχρεώσεις δημοσιότητας και, ειδικότερα, παραίτησης νομίμου εκπροσώπου ανώνυμης εταιρείας. Κατά την κρίση του δικαστηρίου, εάν δεν έχουν τηρηθεί οι διατυπώσεις δημοσιότητας, ο παραιτηθείς που υποβάλλει αίτημα διαγραφής του από το φορολογικό μητρώο δεν αρκεί να αποδείξει ότι έχει γνησίως παραιτηθεί, αλλά πρέπει, επιπλέον, να αποδείξει ότι έχει επιδείξει τη δέουσα επιμέλεια για την πρόκληση των κατά νόμο δημοσιεύσεων.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με το ιστορικό της υπόθεσης, απορρίφθηκε αίτηση διαγραφής πρώην νομίμου εκπροσώπου από το φορολογικό μητρώο ανωνύμου εταιρείας αναδρομικώς από την ημερομηνία της παραίτησής του από τη θέση αυτή, με την αιτιολογία πως δεν προσκόμισε στη φορολογική αρχή αποδεικτικά των κατά νόμο δημοσιεύσεων της παραίτησής του καθώς και ορισμού προσωρινής διοίκησης.

 Το δικαστήριο έκρινε πως τα στοιχεία των ανωνύμων εταιρειών, για τα οποία ο νόμος επιβάλλει διατυπώσεις δημοσιότητας, καταχωρίζονται στο φορολογικό μητρώο, όπως προκύπτουν από τις αντίστοιχες καταχωρίσεις και δημοσιεύσεις του εμπορικού μητρώου. Τέτοια στοιχεία αποτελούν και τα σχετικά με την ταυτότητα των νομίμων εκπροσώπων

Για τη διαγραφή, λοιπόν, από το φορολογικό μητρώο ανωνύμου εταιρείας προσώπου που έχει απολέσει την ιδιότητα νομίμου εκπροσώπου αυτής συνεπεία αποχώρησης, παύσης, ή παραίτησης, πρέπει να έχουν τηρηθεί οι νόμιμες διατυπώσεις εμπορικής δημοσιότητας  (καταχώριση στο μητρώο ανωνύμων εταιρειών και δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μετέπειτα Γ.Ε.ΜΗ.).

Κατά το σκεπτικό του δικαστηρίου, οι διατυπώσεις αυτές ναι μεν έχουν βεβαιωτικό - δηλωτικό και όχι συστατικό χαρακτήρα, ωστόσο η εταιρεία δεν δύναται κατ' αρχήν να αντιτάξει την επελθούσα μεταβολή σε τρίτους, εκτός εάν επικαλεσθεί και αποδείξει ότι την γνώριζαν. Στους τρίτους αυτούς περιλαμβάνεται και το Δημόσιο, στις δε έννομες σχέσεις του με την εταιρεία περιλαμβάνονται και αυτές που απορρέουν από τη φορολογική νομοθεσία.

Στην περίπτωση κατά την οποία δεν έχουν τηρηθεί οι υποχρεώσεις εμπορικής δημοσιότητας, με συνέπεια ο παραιτηθείς να βρεθεί στην ανάγκη να υποβάλει ο ίδιος στην φορολογική αρχή αίτημα διαγραφής του από το φορολογικό μητρώο της εταιρείας,  ο τελευταίος δεν αρκεί να επικαλεσθεί και να αποδείξει, προσκομίζοντας τα προς τούτο στοιχεία, ότι έχει εγκύρως και σπουδαίως παραιτηθεί. Απαιτείται, επιπλέον, να αποδείξει ότι έχει επιδείξει τη δέουσα επιμέλεια για να προκαλέσει τις προβλεπόμενες από τον νόμο δημοσιεύσεις ή, έστω, ότι ανυπαιτίως αγνοούσε τη μη δημοσίευση της παραίτησής του.

Κρίθηκε δε ότι η εν λόγω υποχρέωση δεν παραβιάζει τις αρχές της αναλογικότητας και της ασφάλειας δικαίου, καθόσον αφορά υπεύθυνους διοικούντες ανώνυμη εταιρεία, που εκουσίως αναδέχθηκαν τη σχετική ιδιότητα με τις απορρέουσες από αυτή νόμιμες υποχρεώσεις, ευχερώς και αυτονοήτως γνωστές σ' αυτούς από μόνη την ιδιότητά τους αυτή. Η δε φορολογική αρχή υποχρεούται να ερευνήσει στην ουσία του το ζήτημα, στο πλαίσιο άσκησης των ελεγκτικών της αρμοδιοτήτων, προκειμένου να αποφανθεί αν συντρέχει πράγματι έγκυρη παραίτηση του αιτούντος, προκειμένου να τον «διαγράψει» από τότε που παραιτήθηκε από το μητρώο.

Δείτε την περίληψη της απόφασης εδώ.