Σε ισχύ από σήμερα η ελεύθερη ροή δεδομένων μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ιαπωνίας

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Η Επιτροπή εξέδωσε στις 23-01-2019 την απόφασή της περί επάρκειας για την Ιαπωνία, έτσι ώστε τα προσωπικά δεδομένα να μπορούν να ρέουν ελεύθερα μεταξύ των δύο οικονομιών βάσει ισχυρών εγγυήσεων προστασίας.

Πρόκειται για το τελευταίο στάδιο της διαδικασίας που δρομολογήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2018, η οποία περιλάμβανε τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων (ΕΣΠΔ) και τη συμφωνία μιας επιτροπής αποτελούμενης από εκπροσώπους των κρατών μελών της ΕΕ.

Διαβάστε επίσης: Διασυνοριακή διαβίβαση προσωπικών δεδομένων στον GDPR

Η απόφαση αυτή, μαζί με την ισοδύναμή της που εγκρίθηκε σήμερα από την Ιαπωνία, θα αρχίσει να ισχύει από σήμερα.

Τα βασικά στοιχεία της απόφασης περί επάρκειας

Προτού εκδώσει η Επιτροπή την απόφασή της περί επάρκειας, η Ιαπωνία θέσπισε πρόσθετες εγγυήσεις για να διασφαλίσει ότι τα δεδομένα που διαβιβάζονται από την ΕΕ απολαύουν εγγυήσεων προστασίας που ευθυγραμμίζεται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει:

• Ένα σύνολο κανόνων (συμπληρωματικοί κανόνες) που θα γεφυρώσουν αρκετές διαφορές μεταξύ των δύο συστημάτων προστασίας των δεδομένων. Οι εν λόγω πρόσθετες εγγυήσεις θα ενισχύσουν, για παράδειγμα, την προστασία των ευαίσθητων δεδομένων, την άσκηση των ατομικών δικαιωμάτων και τους όρους υπό τους οποίους τα δεδομένα των πολιτών της ΕΕ θα μπορούν να διαβιβαστούν περαιτέρω από την Ιαπωνία σε άλλη τρίτη χώρα. Αυτοί οι συμπληρωματικοί κανόνες θα είναι δεσμευτικοί για τις ιαπωνικές εταιρείες που εισάγουν δεδομένα από την ΕΕ και θα είναι εκτελεστοί από την ιαπωνική ανεξάρτητη αρχή προστασίας των δεδομένων (PPC) και τα ιαπωνικά δικαστήρια.
• Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας παρείχε επίσης διαβεβαιώσεις στην Επιτροπή όσον αφορά τις εγγυήσεις σχετικά με την πρόσβαση των δημόσιων αρχών της Ιαπωνίας στα προσωπικά δεδομένα για σκοπούς επιβολής του νόμου και εθνικής ασφάλειας, εγγυήσεις οι οποίες διασφαλίζουν ότι κάθε τέτοια χρήση των προσωπικών δεδομένων θα εξυπηρετεί αποκλειστικά αναγκαίους και αναλογικούς σκοπούς και θα υπόκειται σε ανεξάρτητη εποπτεία και σε αποτελεσματικούς μηχανισμούς έννομης προστασίας.
• Έναν μηχανισμό διεκπεραίωσης καταγγελιών για τη διερεύνηση και την επίλυση καταγγελιών Ευρωπαίων πολιτών αναφορικά με την πρόσβαση στα δεδομένα τους από τις δημόσιες αρχές της Ιαπωνίας. Ο εν λόγω νέος μηχανισμός θα τελεί υπό τη διαχείριση και την εποπτεία της ιαπωνικής ανεξάρτητης αρχής προστασίας των δεδομένων. 

Οι αποφάσεις περί επάρκειας συμπληρώνουν επίσης τη συμφωνία οικονομικής εταιρικής σχέσης ΕΕ-Ιαπωνίας, η οποία θα αρχίσει να ισχύει τον Φεβρουάριο του 2019. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα αποκομίσουν οφέλη από τις ελεύθερες ροές δεδομένων με τον εν λόγω βασικό εμπορικό εταίρο, καθώς και από την προνομιακή πρόσβαση στην αγορά των 127 εκατομμυρίων Ιαπώνων καταναλωτών. Η ΕΕ και η Ιαπωνία επιβεβαιώνουν ότι, στην ψηφιακή εποχή, η προώθηση υψηλών προτύπων προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών δεδομένων και η διευκόλυνση του διεθνούς εμπορίου πρέπει και μπορούν να συμβαδίζουν.

Δήλωση

Η Επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων, Věra Jourová, δήλωσε τα εξής: «Με την απόφαση περί επάρκειας δημιουργείται ο μεγαλύτερος χώρος ασφαλών ροών δεδομένων στον κόσμο. Οι Ευρωπαίοι πολίτες θα απολαμβάνουν ισχυρή προστασία των δεδομένων τους σύμφωνα με υψηλά πρότυπα προστασίας της ιδιωτικής ζωής, όταν τα δεδομένα τους διαβιβάζονται στην Ιαπωνία.

Οι εταιρείες μας θα ωφεληθούν επίσης από την προνομιακή πρόσβαση σε μια αγορά 127 εκατομμυρίων καταναλωτών. Οι επενδύσεις στην ιδιωτική ζωή αποδίδουν· η ρύθμιση αυτή θα αποτελέσει παράδειγμα για μελλοντικές συμπράξεις σ’ αυτόν τον νευραλγικό τομέα και θα βοηθήσει να δημιουργηθούν παγκόσμια πρότυπα.» 

Επόμενα βήματα

Η απόφαση περί επάρκειας - καθώς και η ισοδύναμη από την ιαπωνική πλευρά - θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από σήμερα.

Ύστερα από δύο χρόνια θα πραγματοποιηθεί μια πρώτη από κοινού επανεξέταση για να αξιολογηθεί η λειτουργία του πλαισίου. Η επανεξέταση θα καλύψει όλες τις πτυχές της επάρκειας, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής των συμπληρωματικών κανόνων και των εγγυήσεων για την πρόσβαση των κυβερνήσεων στα δεδομένα. Οι εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων θα συμμετάσχουν στην επανεξέταση όσον αφορά την πρόσβαση στα δεδομένα για σκοπούς επιβολής του νόμου και εθνικής ασφάλειας. Στη συνέχεια θα γίνεται επανεξέταση τουλάχιστον κάθε τέσσερα χρόνια.

Ιστορικό

Η εν λόγω ρύθμιση περί αμοιβαίας επάρκειας με την Ιαπωνία είναι μέρος της στρατηγικής της ΕΕ στον τομέα των διεθνών ροών δεδομένων και προστασίας δεδομένων, όπως εξήγγειλε η Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2017 στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Ανταλλαγή και προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σ' έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο».

Στις 17 Ιουλίου 2018 η ΕΕ και η Ιαπωνία ολοκλήρωσαν με επιτυχία τις συνομιλίες τους σχετικά με την αμοιβαία επάρκεια. Συμφώνησαν να αναγνωρίζουν αμοιβαία τα συστήματα προστασίας δεδομένων κάθε μέρους ως επαρκή, ώστε να καταστεί δυνατή η ασφαλής διαβίβαση δεδομένων μεταξύ ΕΕ και Ιαπωνίας.

Τον Ιούλιο του 2017 ο πρόεδρος κ. Γιούνκερ και ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας κ. Abe δεσμεύτηκαν για την έκδοση της απόφασης περί επάρκειας, στο πλαίσιο κοινής δέσμευσης της ΕΕ και της Ιαπωνίας για την προώθηση υψηλών προτύπων προστασίας των δεδομένων στη διεθνή σκηνή.

Η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων στην ΕΕ βασίζεται στον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ - GDPR), ο οποίος προβλέπει διάφορα μέσα για τη διαβίβαση προσωπικών δεδομένων προς τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων περί επάρκειας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την εξουσία να αποφασίζει αν μια χώρα εκτός ΕΕ παρέχει επαρκές επίπεδο προστασίας των δεδομένων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μπορούν να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διατηρήσει, να τροποποιήσει ή να αποσύρει τις αποφάσεις αυτές. 

To σχέδιο της απόφασης και τα συναφή έγγραφα είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της Επιτροπής